Đề xuất áp thuế VAT 10% cho vàng, liệu có dứt điểm 'cơn sốt' đầu cơ?

Đề xuất này được đưa ra trong bối cảnh nhiều quốc gia trên thế giới đã áp dụng các sắc thuế cao để hạn chế đầu cơ vàng, trong khi Việt Nam vẫn duy trì chính sách ưu đãi thuế đáng kể.

Theo Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI), chính sách thuế hiện hành đã vô hình trung khuyến khích mạnh mẽ dòng tiền đầu cơ đổ vào thị trường vàng, thậm chí tạo ra những cú "sóng" cung cầu giả tạo.

"Dự trữ vàng của nước ta ước tính trên 2.000 tấn, tương đương khoảng 250 tỷ USD theo thời giá hiện nay. Đa phần số vàng này được mua xong và để dưới gầm giường', không trở lại hệ thống ngân hàng thương mại," VAFI nhận định,

Hiệp hội này nhấn mạnh, trên thế giới, kinh doanh vàng vật chất và vàng tài khoản là lĩnh vực hạn chế đầu tư và được đánh thuế cao hơn nhiều so với đầu tư chứng khoán. Các quốc gia này đều có chính sách mạnh mẽ nhằm chống vàng hóa, ổn định tỷ giá, bảo vệ đồng nội tệ và hướng dòng vốn nhàn rỗi vào hệ thống ngân hàng và thị trường chứng khoán.

VAFI cho rằng chính sách thuế đối với hoạt động kinh doanh vàng tại Việt Nam đang ưu đãi hơn so với các lĩnh vực khác.

VAFI đã dẫn chứng chính sách thuế vàng của nhiều quốc gia tiêu biểu. Chẳng hạn tại Ấn Độ, khi mua vàng thì người mua chịu 3% trên tổng giá trị mua cho các loại vàng vật chất gồm: vàng trang sức, vàng thỏi, vàng xu. Người bán chịu thuế lợi tức vốn (CGT) 12,5% cho khoản đầu tư trên 2 năm và tùy thu nhập cá nhân nếu dưới 2 năm.

Tại Thụy Sỹ, vàng trang sức và các loại vàng tiêu dùng chịu VAT 8%; Thái Lan đánh thuế VAT 7% với các loại vàng có nguồn gốc nước ngoài. Tại Pháp, người bán có thể chọn chịu 12% thuế trên tổng giá trị bán nếu không chứng minh được nguồn gốc, hoặc CGT 36,2% cho đầu tư ngắn hạn dưới 1 năm. Mỹ áp dụng CGT 37% cho đầu tư dưới 1 năm và 28% cho trên 1 năm. Còn tại Trung Quốc, kinh doanh vàng vật chất chịu VAT 13%, vàng tài khoản chịu CGT 20% .

Ở Việt Nam, VAFI chỉ ra rằng chính sách thuế cho ngành kinh doanh vàng đang được hưởng ưu đãi lớn nhất. Ví dụ, thuế GTGT với vàng nữ trang được tính trên chênh lệch giá mua bán, chỉ chịu thuế 10% trên phần chênh lệch đó. Giả sử công ty kinh doanh chào giá bán - giá mua 1 lượng vàng trang sức là 100 triệu và 97 triệu đồng, chênh lệch 3 triệu đồng, với thuế suất 10% thì chỉ chịu thuế 300 nghìn đồng.

Mới đây, Bộ Tài chính đề xuất bổ sung sắc thuế 0,1% trên giá trị chuyển nhượng vàng miếng cũng được VAFI đánh giá là "quá thấp", không có tác dụng gì trong việc hạn chế dòng tiền khổng lồ đổ vào thị trường vàng.

"Chính sách miễn thuế cho kinh doanh vàng miếng và thuế cực thấp với kinh doanh vàng trang sức trong nhiều năm qua đã khuyến khích mạnh mẽ dòng tiền đầu cơ vào thị trường vàng, thậm chí tồn tại tình trạng tạo cung cầu giả tạo," VAFI khẳng định.

Dựa trên thông lệ quốc tế và thực tiễn trong nước, VAFI đề xuất áp dụng mức thuế VAT 10% theo phương pháp khấu trừ cho cả vàng trang sức và vàng miếng, tương tự như các hàng hóa thông thường. Hiệp hội so sánh với bất động sản - người mua nhà phải chịu 10% VAT và người bán chịu 2% thuế thu nhập cá nhân trên giá bán.

VAFI tin tưởng rằng việc sửa đổi chính sách này sẽ "gần như triệt tiêu hoàn toàn tình trạng đầu cơ ngắn hạn; gần như chấm dứt hoàn toàn tình trạng đầu cơ lướt sóng, thổi giá kiếm lời." Từ đó, nhu cầu đầu cơ vàng sẽ giảm mạnh, dòng tiền sẽ chuyển hướng vào hệ thống ngân hàng, góp phần bảo vệ đồng nội tệ và tăng dự trữ ngoại tệ.

Đề xuất của VAFI đang mở ra một cuộc tranh luận quan trọng về chính sách thuế đối với vàng tại Việt Nam, đặt ra câu hỏi liệu đây có phải là "làn gió mới" cần thiết để điều tiết thị trường, chống đầu cơ và hướng nguồn lực vào các kênh đầu tư hiệu quả hơn cho nền kinh tế.

Thanh Hoa