Đề xuất cho phạm nhân được nhận quà qua đường bưu chính hoặc ngân hàng

Góp ý tại phiên thảo luận tổ về dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) sáng 4-11, đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà (đoàn Hà Nội) cho biết ông đã nghiên cứu dự thảo luật, so sánh với Luật Thi hành án hình sự năm 2019 (luật hiện hành) và nhận thấy “có rất nhiều điểm mới quan trọng”.

Đề xuất phạm nhân có quyền hiến mô, bộ phận cơ thể, lưu trữ trứng, tinh trùng

Theo ông Hà, điểm mới đáng chú ý, thể hiện rõ tính nhân đạo của pháp luật là phạm nhân có quyền hiến mô, bộ phận cơ thể, lưu trữ trứng, tinh trùng – được quy định riêng tại Điều 53 của dự thảo.

Bên cạnh đó, dự thảo cho phép phạm nhân liên lạc với thân nhân bằng điện thoại hoặc qua kết nối hình ảnh, âm thanh; được gặp thân nhân trực tuyến nếu không thể gặp trực tiếp. Phạm nhân có thể thăm gặp ngoài giờ hành chính, kể cả vào ngày nghỉ, lễ, Tết. Thân nhân phạm nhân được đăng ký thăm gặp qua hệ thống dịch vụ công, chuyển tiền qua bưu chính hoặc ngân hàng.

ĐBQH Đỗ Đức Hồng Hà (đoàn Hà Nội) thảo luận tại tổ về dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) ngày 4-1. Ảnh: QH

“Những quy định này không chỉ thể hiện sự tôn trọng quyền con người ngay cả khi họ đang chấp hành án mà còn phù hợp với chủ trương chuyển đổi số quốc gia. Việc thăm gặp, đăng ký trực tuyến giúp tiết kiệm chi phí, thời gian, nhất là đối với các gia đình ở xa. Quan trọng hơn, nó duy trì và củng cố mối quan hệ gia đình, là động lực để phạm nhân cải tạo tốt và tái hòa nhập xã hội sau này”, ông Hà nhấn mạnh.

Đại biểu Nguyễn Thanh Sang (đoàn TP. HCM) cũng đánh giá, quy định cho phép phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể là chính sách mang tính nhân đạo, nhân văn sâu sắc, thể hiện sự tôn trọng quyền con người và tạo điều kiện để phạm nhân có thể thực hiện nguyện vọng cống hiến cho gia đình và cộng đồng.

Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh đây là vấn đề rất nhạy cảm, bởi chủ thể thực hiện là phạm nhân đang thi hành án phạt tù. Do đó, ông đề nghị cần phải đánh giá kỹ lưỡng tác động về chính trị, xã hội, pháp lý và nguồn lực bảo đảm trước khi ban hành.

Theo đại biểu Sang, việc hiến mô hoặc bộ phận cơ thể có thể ảnh hưởng đến thể chất và tinh thần của phạm nhân, làm giảm khả năng học tập, cải tạo, thậm chí khiến họ không thể tiếp tục thực hiện đầy đủ nghĩa vụ trong thời gian chấp hành án sau khi hiến mô, bộ phận cơ thể. Từ thực tiễn đó, ông đề nghị chỉ nên cho phép phạm nhân hiến mô, bộ phận cơ thể cho người thân thích, gồm: ông bà, cha mẹ, cô, bác, anh, chị, em, cháu ruột.

Bên cạnh đó, ông Sang đề xuất bổ sung các điều kiện cụ thể khi phạm nhân được phép hiến mô, như phải tự nguyện, không vì mục đích lợi nhuận; đủ điều kiện sức khỏe; thời gian chấp hành hình phạt tù còn lại dưới 5 năm. “Thời gian chấp hành hình phạt tù còn dài quá, tôi cho rằng không bảo đảm”, ông nói.

Ông cũng kiến nghị bổ sung chính sách xếp loại chấp hành đối với người hiến mô, bộ phận cơ thể, bởi vì đây là nghĩa cử rất tốt đẹp. “Cần có chính sách, như xét giảm thời gian chấp hành án phạt tù đối với người hiến mô, hiến tạng”- đại biểu đoàn TP.HCM nói.

Đối với trường hợp phạm nhân đề nghị lưu trữ trứng, tinh trùng, đại biểu Sang cho rằng đây là quy định đáp ứng nguyện vọng cá nhân của phạm nhân, song quy trình thực hiện rất phức tạp, cần làm rõ thêm trách nhiệm chi trả chi phí, thời gian thực hiện có được trừ vào thời hạn chấp hành án hay không, cũng như trình tự, thủ tục trích xuất phạm nhân để thực hiện các quy trình y tế.

Dù chỉ là hũ muối vừng, cũng thể hiện tình cảm của người mẹ, người vợ

Tại tổ đại biểu đoàn TP.HCM, đại biểu Nguyễn Thanh Sang cũng quan tâm đến quy định tại khoản 5 Điều 49 của dự thảo: Phạm nhân được nhận quà là tiền và đồ vật thiết yếu phục vụ sinh hoạt qua đường bưu chính hoặc ngân hàng.

Đại biểu Nguyễn Thanh Sang (đoàn TP.HCM). Ảnh: PHẠM THẮNG

Đại biểu Nguyễn Thanh Sang dẫn quy định hiện hành theo đó trại giam, trại tạm giam có trách nhiệm tiếp nhận tiền, đồ vật mà thân nhân của phạm nhân gửi cho phạm nhân, đồng thời bóc mở, kiểm tra để phát hiện và xử lý đồ vật thuộc danh mục cấm theo quy định của pháp luật.

Ông cho rằng quy định cho phép phạm nhân nhận tiền và hiện vật là cần thiết và có ý nghĩa quan trọng. Việc nhận quà bằng hiện vật không chỉ giúp hỗ trợ vật chất, mà còn có tác dụng động viên tinh thần, cải thiện tâm lý cho phạm nhân.

“Luật hiện hành đang cho phép, trong khi dự thảo luật lại không cho phép. Tôi đề nghị nên giữ như quy định của luật hiện hành”- ông Sang đề nghị.

Từ công tác giám sát các trại giam, trại tạm giam, ông Sang cho rằng vấn đề này không có vướng mắc. Việc kiểm tra, giám sát quà gửi cũng là thủ tục bình thường. Với công nghệ hiện đại hiện nay, việc kiểm tra, soi chiếu các gói quà rất thuận tiện, không phát sinh khó khăn.

“Việc thân nhân gửi quà cho phạm nhân còn ý nghĩa là nguồn động viên tinh thần của gia đình. Với những gia đình phạm nhân khó khăn, họ không có điều kiện gửi tiền, nhưng gửi quà, dù chỉ là một hũ muối vừng, cũng thể hiện tình cảm của người mẹ, người vợ dành cho con, cho chồng”- ông Sang nói.

NHÓM PHÓNG VIÊN