Đề xuất 'độ' xe máy xăng sang hybrid: 5 lợi ích và 6 rủi ro

Vừa qua, văn bản của Sở Xây dựng TP.HCM gửi Cục Đăng kiểm Việt Nam thông tin về một đề xuất đã nhận được nhiều sự quan tâm. Đó là đề xuất chuyển đổi động cơ điện song song với động cơ xăng dành cho xe máy chạy xăng.

Đề xuất chuyển đổi động cơ điện song song với động cơ xăng dành cho xe máy chạy xăng đã nhận được nhiều sự quan tâm của các chuyên gia và người dân. (Ảnh đơn vị cung cấp)

Tuy nhiên, vị đại diện đơn vị đề xuất cho biết nhiều người đã hiểu sai thông tin. Họ hiểu nhầm là tháo động cơ xăng để thay bằng động cơ điện.

Vị đại diện cho hay: "Thực tế đề xuất của chúng tôi đơn giản là lắp thêm 1 bộ chuyển đổi điện để tận dụng năng lượng khi phanh tạo ra điện và thu hồi điện năng xả bỏ do động cơ xe máy xăng sinh ra. Để trữ khối pin và khi vào nội ô hay vùng LEZ (vùng phát thải thấp) sẽ sử dụng động cơ điện dưới 50km/h và khi đi ngoại ô có thể sử dụng động cơ xăng".

Chuyên gia phân tích ưu và nhược điểm của đề xuất

Hiện đề xuất này cũng nhận được nhiều ý kiến từ các chuyên gia, người dân.

Trao đổi với PLO, PGS-TS Đỗ Văn Dũng, Nguyên Hiệu trưởng Trường Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM, cho biết đề xuất này có 5 ưu điểm và 6 nhược điểm. Ông nói: "Đề xuất này nhằm cải tạo xe máy cũ để hỗ trợ chuyển đổi xanh, tiết kiệm chi phí mua sắm mới và giảm khí thải".

Theo phân tích của PGS-TS Đỗ Văn Dũng, ưu điểm lớn nhất là tiết kiệm chi phí vận hành dài hạn. Điện rẻ hơn xăng đáng kể (khoảng 1/3-1/2 chi phí nhiên liệu). Xe cũng không cần thay dầu nhớt, bugi, lọc gió thường xuyên, giúp giảm chi phí bảo dưỡng 50-70%.

Đề xuất này cũng thân thiện với môi trường và sức khỏe. Việc chuyển đổi giúp giảm khí thải CO2, NOx và các chất ô nhiễm. Xe điện không phát thải trực tiếp, giúp cải thiện chất lượng không khí ở TP.HCM.

Về vận hành, xe có hiệu suất tốt hơn ở tốc độ thấp. Mô-men xoắn tức thì từ motor điện mang lại tăng tốc nhanh, mượt mà, phù hợp với giao thông đô thị và giảm mệt mỏi cho người lái.

Ngoài ra, việc tái sử dụng khung xe cũ giúp tiết kiệm chi phí so với mua xe điện mới. Điều này phù hợp với đề xuất cải tạo xe máy cũ, kéo dài tuổi thọ xe.

Ưu điểm cuối cùng là lợi ích an toàn và tiện lợi do xe ít bộ phận cơ khí phức tạp, giảm nguy cơ hỏng hóc.

Chuyển đổi giao thông xanh là một trong những mục tiêu được đề ra tại các thành phố lớn. Ảnh: VĂN THUẬN

Bên cạnh đó, PGS-TS Đỗ Văn Dũng cũng chỉ ra các nhược điểm.

Thứ nhất là chi phí ban đầu cao. Chi phí chuyển đổi (pin, motor điện, bộ điều khiển) có khả năng cao hơn sửa chữa xe xăng. Pin chiếm phần lớn chi phí và cần thay thế sau 5-8 năm.

Thứ hai, phạm vi di chuyển hạn chế. Xe chuyển đổi thường chỉ chạy 50-100km/lần sạc, kém hơn xe xăng. Thời gian sạc dài và hạ tầng trạm sạc chưa phổ biến, gây bất tiện.

Thứ ba, việc thêm pin và motor làm xe nặng hơn 20-50kg. Điều này có thể làm giảm độ linh hoạt, tăng nguy cơ mất cân bằng ở địa hình xấu hoặc khi chở nặng.

Thứ tư là vấn đề pháp lý và an toàn. Hiện chưa có quy định cụ thể tại Việt Nam về chuyển đổi động cơ điện cho xe máy, dẫn đến rủi ro không đăng kiểm được. Ngoài ra, pin kém chất lượng có nguy cơ cháy nổ.

Thứ năm, xe điện chuyển đổi thường yếu hơn ở tốc độ cao (trên 60km/h) do giới hạn pin.

Cuối cùng, xe nặng hơn sẽ dẫn đến tăng lực cản và tiêu thụ nhiên liệu khi chỉ dùng động cơ xăng. Một số nghiên cứu cho thấy mức tiêu thụ xăng tăng 5-15% ở chế độ này.

Một vấn đề khác được PGS-TS Đỗ Văn Dũng đề cập là an toàn cháy nổ. Ông cho rằng việc chuyển đổi xe máy xăng sang hybrid có thể đảm bảo an toàn nếu đúng kỹ thuật. Tuy nhiên, rủi ro vẫn tồn tại vì hybrid liên quan đến pin lithium-ion. Pin vốn có nguy cơ cháy nổ nếu bị hỏng hóc, va chạm mạnh hoặc lắp đặt sai cách.

So với xe xăng, xe hybrid có thể giảm rủi ro từ rò rỉ xăng nhưng lại thêm nguy cơ từ pin. Ví dụ, pin có thể cháy nếu bị chập điện hoặc quá nhiệt. Để đảm bảo an toàn, cần chọn nơi uy tín, sử dụng pin đạt chuẩn (có hệ thống quản lý pin BMS) và kiểm tra định kỳ.

Các lưu ý kỹ thuật sau chuyển đổi

Sau khi chuyển đổi, xe hybrid trở nên phức tạp hơn. Người dùng cần chú ý các nội dung sau để duy trì hiệu suất, an toàn và tuổi thọ.

Đầu tiên là bảo dưỡng pin và hệ thống điện. Cần kiểm tra pin định kỳ (ít nhất 6 tháng/lần) để phát hiện dấu hiệu suy giảm, quá nhiệt hoặc rò rỉ. Người dùng cần tránh để pin tiếp xúc nước, nắng nóng và sạc bằng nguồn điện ổn định.

Tiếp theo là sử dụng đúng cách. Cần khởi động và tắt máy nhẹ nhàng, tránh ép xe chạy ở chế độ điện khi pin yếu. Việc chuyển đổi giữa chế độ xăng và điện cần mượt mà.

Vấn đề kiểm tra tương thích và đăng kiểm rất quan trọng. Hệ thống mới không được ảnh hưởng đến khung xe, phanh và hệ thống lái. Tại Việt Nam, xe sau chuyển đổi cần kiểm định lại để hợp pháp lưu thông.

Về tiết kiệm nhiên liệu và hiệu suất, hybrid giúp tiết kiệm xăng hơn, nhưng cần theo dõi mức tiêu thụ thực tế. Người dùng nên tránh chạy ở địa hình gồ ghề hoặc tải nặng.

Cuối cùng là xử lý sự cố. Nếu phát hiện mùi khét, khói từ pin hoặc xe rung giật, tài xế phải dừng ngay và mang đến thợ chuyên nghiệp. Người dùng không tự sửa nếu không có kiến thức kỹ thuật để tránh tai nạn.

Tóm lại, chuyển đổi có thể an toàn và hiệu quả nếu làm bởi chuyên gia. Tuy nhiên, xe đòi hỏi bảo dưỡng cẩn thận hơn xe xăng thông thường. Nếu đang cân nhắc, người dân nên tham khảo ý kiến từ các trung tâm kỹ thuật uy tín.

THY NHUNG