Đề xuất đổi tên Luật Phá sản thành Luật Phục hồi, phá sản

Quang cảnh phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chiều 12/9. Ảnh: VPQH cung cấp.

Sự cần thiết và những sửa đổi cốt lõi

Theo Tờ trình của Tòa án nhân dân tối cao, Dự án Luật nhằm sửa đổi, bổ sung các quy định vướng mắc, tháo gỡ "điểm nghẽn," tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho doanh nghiệp, hợp tác xã phục hồi hoặc thanh lý kịp thời, khơi thông nguồn lực, thúc đẩy phát triển kinh tế lành mạnh và cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.

Các quan điểm xây dựng bao gồm: bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, thể chế hóa các nghị quyết, bảo đảm tính hợp hiến, đồng bộ, tương thích quốc tế, kế thừa các quy định phù hợp và bảo đảm tính khả thi.

Dự thảo Luật bám sát 5 chính sách đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua, bổ sung mới 22 điều, sửa đổi, bổ sung 62 điều và giữ nguyên 5 điều.

Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến phát biểu tại phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Theo đó, về vấn đề chung và nguyên tắc, dự thảo Luật bổ sung phạm vi điều chỉnh về thủ tục phục hồi; quyền và nghĩa vụ các bên; khái niệm "doanh nghiệp có nguy cơ mất khả năng thanh toán"; khuyến khích thương lượng, hòa giải. Đặc biệt, bổ sung quy định về tạm ứng chi phí phục hồi, phá sản do Ngân sách Nhà nước bảo đảm trong một số trường hợp.

Sửa đổi, bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của Thẩm phán, Quản tài viên, doanh nghiệp quản lý, thanh lý tài sản, cơ quan thi hành án dân sự, Ban đại diện chủ nợ.

Về hoàn thiện thủ tục phá sản, bổ sung chủ thể có quyền nộp đơn (thành viên, nhóm thành viên sở hữu từ 65% vốn điều lệ). Cho phép Tòa án đình chỉ hợp đồng có khả năng gây bất lợi. Đặc biệt, Tòa án đang giải quyết phá sản sẽ giải quyết toàn bộ các tranh chấp liên quan phát sinh trong quá trình giải quyết phá sản.

Về xây dựng thủ tục phục hồi, phá sản rút gọn: Áp dụng cho doanh nghiệp, hợp tác xã có ít chủ nợ, số nợ nhỏ, hoặc quy mô nhỏ, siêu nhỏ. Thời hạn thực hiện bằng một nửa thủ tục thông thường và điều kiện thông qua Nghị quyết Hội nghị chủ nợ thấp hơn (51% thay vì 65%).

Rút ngắn thời gian kiểm kê tài sản (từ 30 ngày xuống 15 ngày), gửi giấy đòi nợ (từ 30 ngày xuống 15 ngày), lập danh sách chủ nợ (từ 15 ngày xuống 7 ngày). Đơn giản hóa thủ tục phục hồi bằng cách yêu cầu có phương án phục hồi trước để Hội nghị chủ nợ thông qua tại một phiên họp.

Dự thảo Luật đề xuất giao Chính phủ xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và quy định chi tiết một số điều của Luật. Tòa án nhân dân tối cao quy định chi tiết và hướng dẫn để bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật. Điều chỉnh thẩm quyền giải quyết đề nghị xem xét lại, kiến nghị về việc trả lại đơn, hoặc quyết định mở/không mở thủ tục phá sản về Chánh án Tòa án đã ra quyết định đó.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Về những vấn đề xin ý kiến, Tòa án nhân dân tối cao đề xuất 3 vấn đề. Cụ thể:

Về tên gọi của Luật: Đề xuất đổi tên thành "Luật Phục hồi, phá sản" để phù hợp với việc mở rộng phạm vi chế định phục hồi, ưu tiên phục hồi hoạt động kinh doanh, tránh tâm lý e ngại phá sản và phù hợp với xu thế quốc tế.

Về chi phí phục hồi, phá sản, tạm ứng chi phí: Nhất trí quan điểm tạm ứng chi phí phá sản, nguồn chi trả chi phí phá sản do Ngân sách Nhà nước bảo đảm trong trường hợp doanh nghiệp không có hoặc không thể bán tài sản. Điều này phù hợp với chính sách hỗ trợ doanh nghiệp của Nhà nước và toàn diện hơn so với việc sử dụng Quỹ Phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Về giải quyết tranh chấp trong quá trình tiến hành thủ tục phá sản: Nhất trí giao Tòa án đang giải quyết phá sản giải quyết toàn bộ các tranh chấp liên quan mà Tòa án, Trọng tài đã đình chỉ hoặc phát sinh trong quá trình phá sản. Mục tiêu là khắc phục tình trạng ách tắc, kéo dài vụ việc phá sản do tranh chấp phải trải qua nhiều cấp xét xử.

Cần tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính (UBKTTC) cho biết, Thường trực UBKTTC cơ bản tán thành với sự cần thiết ban hành Luật. UBKTTC cũng thống nhất với cả ba vấn đề mà Tòa án nhân dân tối cao xin ý kiến, nhưng đồng thời chỉ ra một số điểm cần tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi phát biểu tại phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Về những vấn đề chung được xin ý kiến: UBKTTC cơ bản tán thành với cả ba vấn đề: ủng hộ đổi tên thành "Luật Phục hồi, phá sản", đồng ý việc ngân sách nhà nước bảo đảm chi phí phá sản nhưng đề nghị làm rõ cơ chế chi trả cụ thể, và thống nhất giao Tòa án đang giải quyết phá sản giải quyết các tranh chấp liên quan nhưng cũng đề nghị làm rõ phạm vi và cơ chế giải quyết.

Về những vấn đề cụ thể cần tiếp tục hoàn thiện: UBKTTC yêu cầu cơ quan soạn thảo tiếp tục sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các nội dung sau:

Về khái niệm "doanh nghiệp có nguy cơ mất khả năng thanh toán": Đề nghị nghiên cứu kỹ hơn vì lo ngại khái niệm này có thể ảnh hưởng đến chất lượng tình trạng khó khăn của doanh nghiệp và khả năng trở lại hoạt động bình thường.

Về cơ chế hỗ trợ của Nhà nước cho doanh nghiệp: UBKTTC nhận thấy các quy định hiện hành về hỗ trợ chưa thực hiện được hoặc thực hiện không hiệu quả. Do đó, đề nghị nghiên cứu thêm về cơ chế chính sách cụ thể, toàn diện và mạnh mẽ hơn (như chính sách thuế, tạm dừng đóng quỹ hưu trí và tử tuất) để khuyến khích phục hồi.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Về vấn đề bán đồng bộ tài sản, một phần hoặc toàn bộ mảng kinh doanh/hoạt động kinh doanh: Đây là cơ chế quan trọng nhưng dự thảo Luật chưa quy định rõ trình tự thực hiện. Đề nghị bổ sung quy định cụ thể về việc này và quyền hạn của Quản tài viên, doanh nghiệp quản lý, thanh lý tài sản để đảm bảo tính khả thi, hiệu quả.

Về áp dụng thủ tục phục hồi, phá sản rút gọn: Đề nghị rà soát các quy định của Chương IV để đảm bảo tính khả thi, tránh chồng chéo với các luật khác và đơn giản hóa trình tự, thủ tục.

Về quy định cấm đảm nhiệm chức vụ sau khi doanh nghiệp bị tuyên bố phá sản: Đề nghị cân nhắc bổ sung quy định thời hạn đối với những đối tượng bị cấm đảm nhiệm chức vụ để đảm bảo tính nhân văn, khuyến khích đổi mới và phù hợp với chủ trương của Đảng.

Ngoài ra, UBKTTC cũng đề nghị tiếp tục rà soát tổng thể các luật khác có liên quan để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Minh Khôi