Đề xuất lộ trình áp dụng giá điện mới

Theo đó, lộ trình áp dụng giá bán lẻ điện 2 thành phần được chia thành 4 giai đoạn. Giai đoạn 1: Khảo sát, cập nhật dữ liệu (từ năm 2025 đến hết tháng 6-2026), đối tượng áp dụng là khách hàng sản xuất được áp dụng cơ chế mua bán điện trực tiếp theo quy định tại Nghị định số 57 năm 2025 của Chính phủ quy định cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện năng lượng tái tạo và khách hàng sử dụng điện lớn.

Bộ Công Thương đang xây dựng lộ trình áp dụng giá điện 2 thành phần

Ở giai đoạn này, cơ quan chức năng sẽ thu thập toàn bộ dữ liệu đo đếm (công suất sử dụng điện cực đại, sản lượng điện) của toàn bộ khách hàng sử dụng điện, dữ liệu về đặc điểm sử dụng điện theo biểu đồ phụ tải điển hình của các nhóm khách hàng; phân tích và đề xuất việc điều chỉnh giá bán lẻ điện 2 thành phần phù hợp với biến động của thông số đầu vào (nếu có)...

Giai đoạn 2, truyền thông và thí điểm trên giấy (tháng 1-2026 đến tháng 6-2-2026), bao gồm việc phát hành hóa đơn song song (không áp dụng thanh toán thực tế) đối với toàn bộ khách hàng theo quy định.

Giai đoạn 3, thử nghiệm chính thức (từ tháng 7-2026 đến tháng 7-2027), theo đó triển khai thanh toán thực tế theo biểu giá bán điện 2 thành phần cho các đối tượng khách hàng được lựa chọn áp dụng theo quy định; Theo dõi và đánh giá mức độ thay đổi phụ tải, hành vi sử dụng điện và phản ứng của khách hàng tác động tới hóa đơn tiền điện và doanh thu bán điện so với cơ chế giá bán lẻ điện hiện hành.

Giai đoạn 4 là đánh giá và mở rộng (từ tháng 8-2027 trở đi), bao gồm tổng kết hiệu quả về tài chính, kỹ thuật và hành vi sử dụng điện của các khách hàng sau thời gian thử nghiệm chính thức, đánh giá cơ chế áp dụng trong giai đoạn 3. Mở rộng triển khai cho các đối tượng khách hàng mới (nếu có).

Giá điện 2 thành phần khác thế nào so với cách tính hiện nay?

Cục Điện lực có trách nhiệm xây dựng và trình Bộ trưởng Bộ Công Thương ban hành văn bản quy phạm pháp luật để thực hiện lộ trình. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có trách nhiệm xây dựng, tính toán và đề xuất giá bán lẻ điện 2 thành phần trình Bộ Công Thương.

Đáng chú ý, khách hàng sử dụng điện được lựa chọn áp dụng thử nghiệm chính thức cơ chế có trách nhiệm phối hợp với EVN và Tổng Công ty Điện lực trong quá trình thực hiện.

Hiện nay ở Việt Nam, giá điện cho sinh hoạt vẫn được tính theo giá điện 1 thành phần, nghĩa là người dùng chỉ trả tiền dựa trên sản lượng điện tiêu thụ (kWh) trong kỳ. Giá được quy định theo bậc thang lũy tiến (hộ dùng càng nhiều, giá càng cao) hoặc theo mức cố định/kWh đối với một số đối tượng sản xuất, kinh doanh theo cấp điện áp và thời điểm sử dụng.

Điều này dẫn tới thực tế bù chéo giữa các nhóm khách hàng sử dụng điện, dùng càng nhiều giá càng cao.

Trong khi đó, giá điện 2 thành phần là cách tính tiền điện gồm hai phần riêng biệt, thay vì gộp chung một mức giá như hiện nay.

Cụ thể: Một là thành phần công suất (cố định), tức người dùng phải trả một khoản phí cố định hàng tháng, dựa trên công suất đăng ký/đấu nối hoặc nhu cầu cực đại của khách hàng. Khoản này nhằm bù đắp chi phí đầu tư hạ tầng (trạm biến áp, đường dây, máy phát…) để luôn sẵn sàng cung cấp điện, kể cả khi khách hàng không sử dụng hoặc sử dụng ít.

Hai là thành phần sản lượng (biến đổi), tức đây là tiền điện tính theo số kWh thực tế mà khách hàng tiêu thụ trong kỳ. Giá này phản ánh chi phí vận hành, mua nhiên liệu, sản xuất và phân phối điện.

Tại hội nghị mới đây, ông Nguyễn Anh Tuấn, Tổng giám đốc EVN, kiến nghị: Cần sớm áp dụng cơ chế giá điện 2 thành phần. Nếu được triển khai đầy đủ, minh bạch, cơ chế này sẽ loại bỏ tình trạng phải duy trì chênh lệch giá giữa các đối tượng mua điện.

Thùy Linh