Đề xuất người dân có thể cung cấp tài liệu, khởi kiện online

TAND Tối cao lấy ý kiến dự thảo (lần 3) Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao hướng dẫn thực hiện thủ tục tố tụng, thủ tục hành chính tư pháp trên môi trường điện tử tại TAND.

Đáng chú ý trong dự thảo đã quy định về thủ tục để người dân thực hiện gửi đơn khởi kiện, yêu cầu và tài liệu chứng cứ bằng phương tiện điện tử.

Người dân có thể nộp đơn khởi kiện online

Dự thảo Nghị quyết quy định về việc thực hiện trên môi trường điện tử các thủ tục tố tụng, hành chính tư pháp bao gồm: Nộp đơn khởi kiện, đơn yêu cầu, đơn đề nghị, kiến nghị; cung cấp, giao nộp tài liệu, chứng cứ; cấp, tống đạt, thông báo văn bản; nộp án phí, lệ phí, chi phí tố tụng, tạm ứng án phí, lệ phí, chi phí tố tụng; giao, nhận hồ sơ, tài liệu, chứng cứ, văn bản tố tụng giữa các Tòa án..

Điều 18 của dự thảo Nghị quyết cũng nêu rõ cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện gửi đơn khởi kiện, yêu cầu kèm theo tài liệu, chứng cứ mà mình hiện có trên Hệ thống điện tử giải quyết thủ tục tố tụng, hành chính tư pháp qua Cổng dịch vụ công quốc gia hoặc hình thức khác theo hướng dẫn của TAND Tối cao, trừ trường hợp tài liệu, chứng cứ là vật chứng; tài liệu nghe được, nhìn được hoặc những tài liệu, chứng cứ khác mà không thể định dạng dưới dạng thông điệp dữ liệu điện tử.

Để thực hiện được khởi kiện trên môi trường điện tử, người dân cần phải đăng ký tài khoản đã được xác thực định danh. Ảnh: HỮU ĐĂNG

Ngày khởi kiện, yêu cầu là ngày cơ quan, tổ chức, cá nhân gửi đơn khởi kiện, yêu cầu bằng phương thức gửi trực tuyến và được hệ thống xác nhận là gửi thành công. Cơ quan, tổ chức, cá nhân gửi tài liệu, chứng cứ bằng phương tiện điện tử đến Tòa án thông qua tài khoản giao dịch điện tử của mình.

Sau khi nhận được đơn khởi kiện, yêu cầu, tài liệu, chứng cứ của cơ quan, tổ chức, cá nhân, Tòa án phải gửi xác nhận đã nhận được đơn khởi kiện, yêu cầu, tài liệu, chứng cứ của cơ quan, tổ chức, cá nhân đó.

Đáng chú ý, để có thể thực hiện khởi kiện, nộp chứng cứ tài liệu online thì người dân phải đăng ký tài khoản giao dịch điện tử với tòa án bằng tài khoản định danh điện tử do hệ thống định danh và xác thực điện tử tạo lập, đã kết nối, tích hợp trên Cổng dịch vụ công quốc gia, Hệ thống điện tử giải quyết thủ tục tố tụng, hành chính tư pháp của Tòa án.

Cạnh đó, Nghị quyết cũng quy định về việc Tòa án được tổ chức phiên họp, phiên tòa trực tuyến để giải quyết, xét xử các vụ án, vụ việc, trừ các vụ án liên quan đến bí mật nhà nước, an ninh quốc gia.

Lưu ý, việc thực hiện các thủ tục tại nghị quyết (khi được thông qua) cũng sẽ chỉ được thực hiện khi các tòa án đủ điều kiện.

Người dân mong mỏi từ lâu

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, anh Bùi Viết Hoàng (phường Hiệp Bình, TP.HCM) cho biết rất ủng hộ việc cho phép người dân thực hiện các thủ tục tố tụng, thủ tục hành chính tư pháp trên môi trường điện tử. Các thủ tục hành chính thông thường hiện nay đa số đã thực hiện được trên cổng dịch vụ công đã rất thuận lợi. Nếu tòa án triển khai cho người dân được thực hiện khởi kiện, cung cấp tài liệu chứng cứ trực tuyến là điều mà rất nhiều người dân mong mỏi.

"Người xưa có câu vô phúc đáo tụng đình, không còn phương án giải quyết nào khác mới phải khởi kiện ra tòa để giải quyết. Hơn nữa các vụ việc giải quyết tại tòa thường rất lâu, phải mất nhiều lần đi lại để làm việc, chưa kể đến việc nơi cư trú cách xa tòa án giải quyết. Nếu người dân được thực hiện trên môi trường trực tuyến với tòa án là điều rất đáng mừng"- anh Hoàng chia sẻ.

Trong khi đó, chị Ngọc (phường Hiệp Bình, TP.HCM) dù rất vui mừng nhưng vẫn có những băn khoăn nhất định. "Thời buổi chuyển đổi số, tôi thấy ngành tòa án đã có những bước đi rất nhanh, tích cực. Những vụ đơn giản, nếu được gửi đơn kiện, tài liệu online sẽ giúp ích rất nhiều cho người dân. Dù vậy, tôi nghĩ là các tòa án phải chuẩn bị cơ sở hạ tầng kỹ thuật thật tốt, tránh chuyện bên này gửi, bên kia không nhận được, hay hệ thống gặp trục trặc. Tốt nhất là thí điểm ở một vài nơi trước. Ngoài ra cần tiếp tục duy trì việc nhận cả đơn khởi kiện trực tiếp, vì không phải ai dùng dành công nghệ", chị Ngọc góp ý.

Luật sư Trần Văn Giới, Đoàn Luật sư TP.HCM thì đánh giá việc ban hành Nghị quyết cho phép người dân thực hiện các thủ tục tố tụng qua cổng dịch vụ công là rất kịp thời và phù hợp với tình hình hiện nay.

Trong tố tụng không phải lúc nào người khởi kiện, nguyên đơn cũng lựa chọn tòa án gần, thuận tiện cho mình để khởi kiện mà còn phụ thuộc vào tính khả thi, hiệu quả công việc. Ví dụ nguyên đơn lựa chọn khởi kiện tại tòa án nơi có bất động để khởi kiện (hiệu quả giải quyết sẽ nhanh hơn), trong khi nguyên đơn cư trú ở một tỉnh khác cách rất ra nơi tòa án giải quyết.

Việc cho phép thực hiện các thủ tục tố tụng trên môi trường điện tử sẽ tiết kiệm được rất nhiều chi phí, công sức đi lại. "Thực hiện tố tụng online không chỉ tiết kiệm thời gian, công sức mà còn tăng tính minh bạch trong việc giải quyết vụ án"- LS Giới chia sẻ.

HỮU ĐĂNG