Đề xuất phương án mới về bảng giá đất

Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa công bố dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai 2024 để lấy ý kiến góp ý.

Còn tồn tại nhiều bất cập

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT), Luật Đất đai 2024 tiến bộ, song sau hơn một năm áp dụng, vẫn còn tồn tại những điểm chưa phù hợp, nhất là trong bối cảnh mô hình chính quyền địa phương hai cấp đang được áp dụng rộng rãi sau sáp nhập đơn vị hành chính.

Một trong những vấn đề nổi bật là hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Hiện nay, pháp luật yêu cầu lập kế hoạch sử dụng đất hằng năm ở cấp huyện. Quy định này đang làm tăng gánh nặng thủ tục hành chính, kéo dài thời gian tiếp cận đất đai, khiến nhiều khu đất chậm được đưa vào khai thác.

Luật Đất đai 2024 còn những điểm chưa phù hợp, cần sửa đổi

Luật Đất đai 2024 đã cho phép những nơi có quy hoạch đô thị, nông thôn được sử dụng luôn quy hoạch này thay cho quy hoạch sử dụng đất. Tuy nhiên, tỷ lệ phủ kín các loại quy hoạch còn thấp, nhiều địa phương vẫn buộc phải lập thêm quy hoạch sử dụng đất, dẫn đến chồng chéo, lãng phí và gây khó khăn trong tổ chức thực hiện.

Ngoài ra, thủ tục giao đất, cho thuê đất hiện nay chủ yếu thông qua đấu giá hoặc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư. Các thủ tục này phụ thuộc nhiều vào quy định pháp luật về đấu giá và đấu thầu, khiến thời gian chuẩn bị kéo dài. Trong thực tế, có không ít dự án không thể lựa chọn được nhà đầu tư đủ năng lực, dẫn đến đình trệ trong triển khai, gây lãng phí nguồn lực và làm chậm quá trình thu hút đầu tư.

Đặc biệt, với các dự án quy mô lớn, yêu cầu kỹ thuật cao, có vai trò thúc đẩy phát triển vùng hoặc địa phương, việc tìm kiếm nhà đầu tư đáp ứng đầy đủ tiêu chí là rất cần thiết. Tuy nhiên, cơ chế hiện hành không đảm bảo lựa chọn được nhà đầu tư có năng lực vượt trội, khiến hiệu quả đầu tư không như kỳ vọng.

Một bất cập khác là quy định bắt buộc đấu giá quyền sử dụng đất với quỹ đất trụ sở, cơ sở làm việc dôi dư..., khiến thủ tục xử lý kéo dài, chi phí tuân thủ cao và làm chậm quá trình triển khai dự án, không phù hợp bối cảnh tổ chức bộ máy theo chính quyền hai cấp.

Đề xuất sửa nhiều quy định quan trọng

Dự thảo sửa đổi Luật Đất đai 2024 do Bộ NN&MT công bố gồm 68 khoản, chia thành ba nhóm nội dung chính. Trong đó, một nhóm nội dung nhằm tháo gỡ các vướng mắc thực tiễn, một nhóm điều chỉnh cho phù hợp mô hình chính quyền địa phương hai cấp, và nhóm còn lại để hoàn thiện chính sách tài chính đất đai.

Bộ NN&MT đề xuất sửa đổi, bổ sung Điều 159, trong đó có 2 phương án xây dựng bảng giá đất.

Phương án 1: Bảng giá đất được áp dụng để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi Nhà nước giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất; gia hạn sử dụng đất, công nhận quyền sử dụng đất... Tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi điều chỉnh thời hạn sử dụng đất, điều chỉnh quy hoạch... Tính giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất khi Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất…

Với phương án này, bảng giá đất được xây dựng theo khu vực, vị trí. Đối với khu vực có bản đồ địa chính số và cơ sở dữ liệu giá đất thì xây dựng bảng giá đến từng thửa đất.

UBND cấp tỉnh quyết định bảng giá đất định kỳ 5 năm một lần và công bố và áp dụng từ ngày 1/1 của năm đầu kỳ. Trường hợp cần thiết phải bổ sung bảng giá đất trong năm thì UBND cấp tỉnh quyết định.

Phương án 2: Bảng giá đất chỉ được áp dụng để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi Nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, công nhận quyền sử dụng đất, tính thuế, phí liên quan đến việc sử dụng đất...

Bộ NN&MT cho rằng, sửa đổi Luật Đất đai 2024 là cần thiết và cấp bách để đảm bảo luật phù hợp với mô hình tổ chức bộ máy hành chính hiện nay, đồng thời khắc phục những bất cập trong thu hút đầu tư, quản lý tài nguyên đất đai và giảm gánh nặng thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp.

Dự thảo đang được công bố để lấy ý kiến rộng rãi từ các bộ ngành, địa phương, chuyên gia và người dân. Đây là bước chuẩn bị quan trọng trước khi trình Quốc hội xem xét, nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật đất đai một cách đồng bộ, minh bạch và khả thi hơn trong giai đoạn tới.

Thanh Huyền