Đề xuất tăng mức hưởng quyền lợi bảo hiểm y tế lên 100% cho hộ cận nghèo

Ảnh: TRẦN HẢI.

Bộ Y tế đã xây dựng dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách tạo đột phá cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân (sau đây gọi tắt là dự thảo Nghị quyết) gửi Bộ Tư pháp thẩm định.

Dự kiến sẽ trình lên Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV diễn ra vào tháng 10 tới, dự thảo Nghị quyết nhằm triển khai hiệu quả Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, trong đó xác định một số cơ chế, chính sách đặc thù cần triển khai thực hiện ngay các nội dung mà Bộ Chính trị giao và bảo đảm tính khả thi.

Các y, bác sĩ Bệnh viện đa khoa Ba Vì, Hà Nội, mổ nội soi cho người bệnh. (Ảnh: Nhandan.vn)

Bộ Y tế đề xuất, dự thảo Nghị quyết chỉ quy định một số cơ chế, chính sách theo nguyên tắc: (1) Nội dung thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội; (2) Các vấn đề cần thực hiện ngay nhưng chưa được quy định trong các luật hoặc khác với quy định của Luật hiện hành nhưng chưa kịp sửa đổi, bổ sung; (3) Không đưa vào nội dung dự thảo Nghị quyết các vấn đề đã được đưa vào các văn bản, chương trình, kế hoạch khác của Quốc hội.

Trên cơ sở rà soát các vướng mắc, khó khăn, bất cập của lĩnh vực y tế hiện nay, dự thảo Nghị quyết dự kiến sẽ tập trung giải quyết các vấn đề mang tính đột phá, chiến lược để kịp thời thể chế hóa Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị và để phát triển lĩnh vực y tế dưới đây.

Điểm đầu tiên là nhóm nội dung về các giải pháp từng bước giảm chi phí y tế cho người dân.

Một là, thực hiện khám sức khỏe định kỳ miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần theo nhóm đối tượng và lộ trình ưu tiên: Trước mắt sẽ thực hiện khám sức khỏe định kỳ miễn phí cho người cao tuổi, người khuyết tật, người thuộc hộ nghèo, cận nghèo, người có công, người sống tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, xã đảo, đặc khu với chi phí ước khoảng 6.000 tỷ đồng/năm.

Không quy định về khám sàng lọc do nội dung đã được quy định trong Luật Phòng bệnh, nguồn kinh phí đã được bố trí trong Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2030.

Hai là, miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế theo lộ trình, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Từ năm 2027, thực hiện tăng mức hưởng trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế từ 95% lên 100% cho đối tượng người thuộc hộ gia đình cận nghèovà người từ đủ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Ba là, cho phép thực hiện thí điểm, đa dạng hóa các gói bảo hiểm y tế, bảo hiểm y tế bổ sung theo nhu cầu của người dân.

Bệnh nhân bảo hiểm y tế tại Bệnh viện đa khoa Đông Anh (Hà Nội).

Điểm thứ hai là nhóm nội dung về giải pháp về chế độ, chính sách về tiền lương và phụ cấp cho nhân viên y tế.

Dự thảo Nghị quyết quy định theo hướng từ năm 2026: (1) Bác sĩ, bác sĩ y học dự phòng và dược sĩ được xếp lương từ bậc 2. (2) Nâng mức phụ cấp ưu đãi nghề cho người thường xuyên và trực tiếp làm chuyên môn y tế tại trạm y tế cấp xã, cơ sở y tế dự phòng; người thường xuyên và trực tiếp làm chuyên môn thuộc lĩnh vực tâm thần, pháp y, pháp y tâm thần, hồi sức cấp cứu, giải phẫu bệnh.

Ước tính tổng kinh phí để thực hiện khoảng 4.481,1 tỷ đồng. Trong đó, kinh phí chi cho các đơn vị trực thuộc Bộ Y tế là hơn 136,6 tỷ đồng tương ứng khoảng 3% tổng kinh phí; kinh phí chi cho các đơn vị thuộc các địa phương là hơn 4.344,4 tỷ đồng tương ứng 97 % tổng kinh phí.

Điểm thứ ba là nhóm nội dung về đào tạo chuyên sâu đặc thù trong lĩnh vực sức khỏe.

Đào tạo chuyên khoa là giai đoạn tiếp sau đào tạo trình độ đại học được áp dụng phổ biến đối với nhân lực chuyên môn y tế ở hầu hết các quốc gia nhằm mục đích nâng cao chất lượng điều trị cho các bệnh nhân. Việc đào tạo và cấp văn bằng đào tạo chuyên khoa trong lĩnh vực sức khỏe đã được triển khai tại Việt Nam hơn 50 năm nhưng chưa được công nhận trong hệ thống văn bằng của hệ thống giáo dục quốc dân trong khi nhân lực y tế được đào tạo chuyên khoa đang là lực lượng nòng cốt ở tất cả các cơ sở y tế. Họ cũng chính là nhân tố quan trọng giúp ngành y tế Việt Nam từng bước triển khai các kỹ thuật ngang tầm với trình độ y học của các nước tiên tiến trong khu vực và trên thế giới.

Nội dung quy định tại dự thảo Nghị quyết để hướng dẫn, thể chế hóa nội dung trong Nghị quyết số 72-NQ/TW "Thực hiện đào tạo chuyên sâu đặc thù trình độ đào tạo sau đại học thuộc hệ thống giáo dục quốc dân trong lĩnh vực sức khỏe do Bộ Y tế quản lý" nhằm thiết lập cơ chế, chính sách đặc biệt về đào tạo nguồn nhân lực y tế nhằm tạo đột phá trong bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Điểm thứ tư là nhóm chính sách giải pháp về đất đai, thuế, tài chính.

Dự thảo Nghị quyết quy định một số cơ chế về đất đai, thuế, tài chính khác so với các luật hiện hành như cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ các mục đích khác sang đất dành cho y tế, không thu tiền sử dụng đất, giảm tiền thuê đất, tiền thuế đất; không áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp; ngân sách nhà nước bảo đảm kinh phí chi thường xuyên, chi đầu tư cho y tế cơ sở, y tế dự phòng không phụ thuộc vào mức độ tự chủ tài chính và cho phép áp dụng mức thanh toán thuốc, thiết bị y tế thuộc phạm vi chi trả của Quỹ Bảo hiểm y tế tại Trạm y tế cấp xã theo quy định tại khoản 3 Điều 55 Luật Đấu thầu.

Một trong những nội dung đáng quan tâm tại dự thảo Nghị quyết này là đề xuất từ năm 2027, thực hiện tăng mức hưởng trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế từ 95% lên 100% cho đối tượng người thuộc hộ gia đình cận nghèo và người từ đủ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Theo quy định của Luật Bảo hiểm y tế hiện hành, người thuộc hộ cận nghèo được ngân sách nhà nước hỗ trợ 70% mức đóng bảo hiểm y tế. Riêng đối với người cận nghèo đang cư trú trên địa bàn các xã nghèo theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ đã được ngân sách nhà nước hỗ trợ 100% mức đóng. Chính sách này được quy định tại Nghị định số 188/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm y tế, có hiệu lực từ ngày 15/8/2025. Đây là chính sách hỗ trợ quan trọng, nhằm tạo điều kiện cho các nhóm đối tượng có hoàn cảnh kinh tế khó khăn tiếp cận dịch vụ khám, chữa bệnh thông qua bảo hiểm y tế.

Việc hỗ trợ 100% mức đóng cho người cận nghèo hiện nay chưa được quy định áp dụng chung trên toàn quốc. Tuy nhiên, một số địa phương đã chủ động sử dụng ngân sách địa phương để hỗ trợ 30% mức đóng bảo hiểm y tế còn lại, nhằm bảo đảm người thuộc cận nghèo tham gia đầy đủ bảo hiểm y tế. Điều này thể hiện sự linh hoạt và vai trò của chính quyền địa phương trong việc mở rộng diện bao phủ bảo hiểm y tế, phù hợp với điều kiện kinh tế-xã hội tại từng địa bàn.

Một trong những mục tiêu đến năm 2025 của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 là cùng với hệ thống chính sách giảm nghèo và an sinh xã hội góp phần giải quyết mức độ thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản. Trong đó, với chiều thiếu hụt về y tế, 100% người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo được hỗ trợ tham gia bảo hiểm y tế.

Kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2024 theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022-2025 do Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội (trước đây) công bố vào tháng 2 năm 2025 cho thấy, tỷ lệ nghèo đa chiều (gồm tỷ lệ hộ nghèo, hộ cận nghèo) năm 2024 chung toàn quốc là 4,06%. Tổng số hộ nghèo và hộ cận nghèo đa chiều là 1.258.997 hộ.

Tính chung trên toàn quốc, tỷ lệ hộ cận nghèo là 2,13%; tổng số hộ cận nghèo là 659.389 hộ. Quyết định nêu trên cũng thông tin chi tiết tỷ lệ và số lượng hộ cận nghèo theo các vùng kinh tế-xã hội của cả nước.

Tại Vùng trung du và miền núi phía bắc, tỷ lệ hộ cận nghèo là 6,25%; tổng số hộ cận nghèo là 203.210 hộ.

Tại Vùng Đồng bằng sông Hồng, tỷ lệ hộ cận nghèo là 0,89%; tổng số hộ cận nghèo là 62.627 hộ.

Tại Vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền trung, tỷ lệ hộ cận nghèo là 3,55%; tổng số hộ cận nghèo là 205.113 hộ.

Tại Vùng Tây Nguyên, tỷ lệ hộ cận nghèo là 4,98%; tổng số hộ cận nghèo là 80.640 hộ

Tại Vùng Đông Nam Bộ, tỷ lệ hộ cận nghèo là 0,06%; tổng số hộ cận nghèo là 3.100 hộ.

Tại Vùng Đồng bằng sông Cửu Long, tỷ lệ hộ cận nghèo là 2,14%; tổng số hộ cận nghèo là 104.699 hộ.

PV