Đền thờ Rừng Sác: Nơi ký ức hóa thành tượng đài bất tử

Dấu ấn lịch sử của đặc công Rừng Sác

Vùng đất Cần Giờ gắn liền với lịch sử 300 năm hình thành và phát triển Sài Gòn, bây giờ là TP. Hồ Chí Minh. Mảnh đất Rừng Sác là một trong những nơi đặt chân sớm nhất của người Việt đi khai khẩn phương Nam. Nơi đây được bồi đắp bởi bốn con sông lớn của miền Đông Nam Bộ gồm: Sông Vàm Cỏ Tây, sông Vàm Cỏ Đông, sông Sài Gòn và sông Đồng Nai, cùng nhau hội tụ tại Cần Giờ, mang lượng lớn phù sa bồi đắp để hình thành nên rừng ngập mặn Cần Giờ.

Đền thờ Rừng Sác được xây dựng trên khu đất rộng hơn 20.000 m².

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cùng với nhân dân cả nước, nhằm quyết tâm đánh bại chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Cần Giờ (cũ) đã góp phần quan trọng vào việc hỗ trợ công tác tiếp nhận và vận chuyển hàng hóa, vũ khí từ Bắc vào Nam; biết bao chiến sỹ đã chiến đấu, hi sinh để làm nên thắng lợi của Chiến dịch Bình Giã, Bà Rịa trước tháng 12/1964. Đây là những chiến thắng to lớn, có ý nghĩa chiến lược quan trọng, đánh dấu sự phá sản không thể cứu vãn của chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ. Kết thúc đợt tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, Duyên Hải (Cần Giờ) được trao tặng Huân chương chiến công hạng II.

Bằng cách đánh “xuất quỷ, nhập thần”, bất ngờ và táo bạo, Đoàn 10 đặc công Rừng Sác đã đi vào huyền thoại với hơn 600 trận lớn, nhỏ, loại khỏi vòng chiến đấu 6.200 tên địch, làm nên một “Lịch sử Rừng Sác - Cần Giờ vang danh” vùng sông nước Sài Gòn - Gia Định. Những trận tiến công thắng lợi của Đoàn 10 đặc công Rừng Sác không chỉ chia cắt nguồn cung ứng của Mỹ cho Sài Gòn, mà còn khiến cho địch trở tay không kịp.

Tượng đài Chiến sĩ đặc công Rừng Sác trong Đền thờ Anh hùng Liệt sĩ Rừng Sác.

Lịch sử Rừng Sác là chương bi tráng trong bản anh hùng ca giữ nước của dân tộc. Nơi đây từng là chiến khu khốc liệt bậc nhất, nơi những người lính đặc công Đoàn 10 đã lập nên những chiến công khiến kẻ thù phải khiếp sợ. Vùng đất ngập mặn chằng chịt rừng đước, rừng bần không chỉ là địa hình hiểm trở mà còn là “tấm áo giáp xanh” che chở cho các chiến sĩ đặc công giữa lòng địch.

Trong suốt 9 năm chiến đấu, từ 1966 - 1975, để có được những chiến công hiển hách đó, máu và nước mắt đã đổ xuống nhiều hơn bất cứ con số nào có thể thống kê. Có tới 915 cán bộ, chiến sĩ đã anh dũng hy sinh trong các trận đánh tại Rừng Sác, hơn 500 liệt sĩ trong số đó vẫn chưa tìm được hài cốt, gửi thân xác lại giữa lòng rừng bạt ngàn, để những thân đước, rễ bần trở thành bia mộ vô danh.

Mỗi cây đước đứng đó, mỗi con sóng Lòng Tàu vỗ về chính là sự hồi âm của ký ức. Những chiến sĩ đặc công ngày ấy đã không quản hiểm nguy, không sợ chết, sẵn sàng lấy thân mình phá vỡ tuyến phòng thủ của địch, mở ra "cánh cửa" cho chiến thắng lớn của dân tộc. Họ đã hóa thân vào đất, vào rừng, để lịch sử mãi nhắc tên những con người âm thầm, dũng cảm.

Ông Võ Hữu Thắng, Chủ tịch UBND xã Cần Giờ (TP. Hồ Chí Minh) cho biết: Hiện nay, huyện Cần Giờ còn hơn 500 hài cốt các anh hùng, liệt sĩ chưa được quy tập, nhiều mộ không tên... đây cũng là nỗi trăn trở của lãnh đạo TP. Hồ Chí Minh, của địa phương và các gia đình thân nhân. Từ đó, địa phương mong muốn xây dựng một công trình Đền thờ Anh hùng liệt sĩ Rừng Sác - Cần Giờ để tôn vinh, tri ân, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn.

“Đền thờ là nơi để nhân dân, các đồng chí lãnh đạo, cán bộ, đảng viên, gia đình thân nhân các anh hùng, liệt sĩ, đồng đội, các đoàn khách đến thăm viếng. Qua đó, giáo dục truyền thống cho các thế hệ mãi mãi ghi nhớ công ơn của các anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh trên mảnh đất Cần Giờ vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc”. Chủ tịch xã Cần Giờ bày tỏ.

Lòng tri ân của thế hệ hôm nay

Đền thờ Anh hùng - Liệt sĩ Rừng Sác được khánh thành năm 2024, là nơi hội tụ hồn thiêng và lòng tri ân của thế hệ hôm nay đối với các Anh hùng - Liệt sỹ đã ngã xuống. Công trình được xây dựng trên diện tích hơn 2,06 ha giữa lòng rừng sác, mang đậm nét kiến trúc dân tộc, vừa trang nghiêm, vừa gần gũi. Giữa không gian bạt ngàn, đền thờ hiện lên như một biểu tượng của lòng tri ân, nơi để các thế hệ hôm nay tìm về nguồn cội, nhắc nhớ về một thời hoa lửa đã qua.

Các đại biểu cùng đoàn viên thanh niên trồng cây xanh trong khuôn viên khu di tích. Ảnh: T.A

Nổi bật nhất là Tượng Bác Hồ đứng sừng sững giữa khuôn viên, ánh mắt Người như dõi theo những thế hệ nối tiếp, nhắc nhở về trách nhiệm gìn giữ thành quả cách mạng. Bên cạnh là tượng đài người lính đặc công, tay cầm súng, ánh mắt kiên cường, như hiện hữu hình ảnh của những chiến sĩ năm xưa giữa Rừng Sác khói lửa.

Cô Bùi Thị Mai Xuân, công tác Đoàn, Trường Đại học Sài Gòn chia sẻ: “Đứng trước những phần mộ liệt sĩ, mình không chỉ cảm nhận sự hy sinh, mà còn thấy rõ trách nhiệm phải sống sao cho xứng đáng với quá khứ hào hùng ấy. Mặc dù chiến tranh đã lùi xa, nhưng ký ức phải còn mãi. Và cách tốt nhất để tri ân là biến ký ức thành hành động, biến sự biết ơn thành động lực để kiến tạo tương lai”.

Anh Bùi Hữu Huân, hướng dẫn viên kiêm trưởng đoàn lữ hành đến từ Bình Thuận cho biết, chúng tôi tổ chức tour kết hợp nghỉ dưỡng và giáo dục truyền thống cho gần 40 khách đến từ miền Trung, chủ yếu là cán bộ hưu trí, giáo viên. Khi lên lịch trình tham quan TP. Hồ Chí Minh, đoàn dành một ngày đặc biệt để ghé Cần Giờ không chỉ để tham quan cảnh quan, mà còn dành thời gian dừng chân trước anh linh của những người lính Đặc công Rừng Sác. Đền thờ liệt sĩ Rừng Sác không chỉ là địa chỉ đỏ về cách mạng mà còn là một bản anh hùng ca viết bằng máu xương giữa rừng ngập mặn.

Anh Huân cho rằng, đền thờ Anh hùng - Liệt sĩ Rừng Sác không chỉ dừng lại ở một công trình mang ý nghĩa tâm linh, còn là điểm nhấn quan trọng trong chiến lược phát triển văn hóa, du lịch của Cần Giờ. Việc gắn kết bảo tồn di sản lịch sử với phát triển du lịch sinh thái, du lịch tâm linh chính là hướng đi đúng đắn để phát huy giá trị truyền thống, đồng thời tạo ra nguồn lực mới cho địa phương.

Hằng năm, hàng ngàn lượt người từ học sinh, sinh viên đến cựu chiến binh, thân nhân liệt sĩ đã tìm về đây, thắp nén nhang tri ân, lắng nghe những câu chuyện lịch sử để thấm thía hơn về giá trị của hòa bình. Những hoạt động thắp nến tri ân, hành trình về nguồn, các chương trình giáo dục truyền thống được tổ chức thường xuyên tại khu vực đền thờ chính là cách thế hệ hôm nay tiếp tục giữ lửa ký ức.

Ngân Nga