Đi qua ngày mưa bão (Bài 1): Những mùa xanh trở lại

Cán bộ Trung tâm Khuyến nông quốc gia hướng dẫn bà con xã Hoằng Giang khôi phục sản xuất, trồng cây hoa màu vụ đông.

Phía sau lớp bùn đất ướt nhẹp, trên những thửa ruộng, trại nuôi và bờ kè đê điều là những vết sẹo chưa liền, người nông dân gỡ bùn, gồng mình khôi phục từng luống cây, từng hạt giống.

Để những mùa xanh trở lại

Theo thống kê của ngành nông nghiệp và môi trường (NN&MT) Thanh Hóa, bão số 10 và mưa lũ sau bão đã khiến cho nhiều diện tích lúa, cây trồng, vật nuôi, ao đầm của người dân bị vùi lấp, ngập úng, gãy đổ. Đã có hơn 11.000ha lúa và hoa màu bị ngập, hư hại; hơn 152 tấn lương thực bị ướt, cuốn trôi; gần 100.000 con gia súc, gia cầm bị chết, cuốn trôi; 74 chuồng trại bị hư hỏng; 4.314ha nuôi trồng thủy, hải sản bị thiệt hại...

Xã Nông Cống là một trong những địa phương chịu hậu quả nặng nề. Hơn 30/44 thôn trong xã bị ngập sâu; hàng nghìn hộ dân chìm trong nước. Trong lĩnh vực nông nghiệp, tổng diện tích cây trồng thiệt hại lên tới hơn 327ha, trong đó có 250ha ngô, rau màu và cây hàng năm; 34,4ha cây ăn quả và 39,7ha cói; 109 con lợn; 22.873 con gia cầm; 57 con hươu sao và dê chết; khoảng 69ha nuôi trồng thủy sản bị tràn, mất trắng.

Ông Hà Vĩnh Thanh, Phó Chủ tịch UBND xã Nông Cống, cho biết: “Ngay sau khi bão tan, chúng tôi đã tập trung toàn bộ lực lượng để khắc phục hậu quả, giúp người dân sớm ổn định cuộc sống. Địa phương đang tiếp tục rà soát thiệt hại, huy động Nhân dân và các tổ chức đoàn thể cùng chung tay dọn dẹp vệ sinh môi trường, xử lý nguồn nước sinh hoạt, đảm bảo điều kiện an toàn sau bão. Xã cũng kiến nghị các cấp, ngành quan tâm hỗ trợ giống cây trồng để khôi phục sản xuất vụ đông 2025 - xuân 2026; hỗ trợ kinh phí xử lý khẩn cấp sạt lở bờ hữu sông Yên, thôn Cao Nhuận, đồng thời có chính sách hỗ trợ các hộ dân bị thiệt hại trực tiếp, cung cấp hóa chất vệ sinh môi trường và kinh phí khắc phục sau thiên tai”.

Tại xã Kim Tân, khi mực nước sông Bưởi lên tới 14,33m, vượt đỉnh lũ lịch sử năm 2007, có 2.235 hộ bị ngập, 1.865 hộ phải sơ tán; hàng trăm ha lúa, hoa màu và cây trồng bị ngập úng, thiệt hại nặng. Theo thống kê, toàn xã Kim Tân có 277ha lúa, 130ha hoa màu, 236ha cây trồng hàng năm và 9ha cây lâu năm bị ảnh hưởng; trong đó, phần lớn diện tích thiệt hại hoàn toàn trên 70%. Ngoài ra, khoảng 30ha ao hồ nuôi thủy sản bị cuốn trôi, cùng với 1 con trâu, 35 con lợn, hơn 4.700 con gia cầm và 45 đàn ong mật bị chết. Tổng diện tích sản xuất nông nghiệp bị ảnh hưởng lên tới hơn 650ha, khiến nhiều hộ dân trắng tay sau bão. Trước tình hình đó, UBND xã Kim Tân đã huy động lực lượng tại chỗ khẩn trương nạo vét kênh mương, khử trùng chuồng trại, thu dọn bùn đất và hướng dẫn Nhân dân gieo trồng lại bằng các loại giống ngắn ngày để sớm khôi phục sản xuất. Đồng thời, xã kiến nghị các cơ quan chức năng sớm hỗ trợ kinh phí để xử lý khẩn cấp sạt lở bờ sông Bưởi, tuyến đê bao Thạch Định và các công trình thủy lợi trọng yếu, bảo vệ an toàn cho vùng sản xuất nông nghiệp trong mùa mưa bão sắp tới.

Sau lũ lụt, các cấp chính quyền đã khuyến cáo, hỗ trợ nạo vét kênh mương, bơm tiêu thoát nước chuẩn bị cho vụ mùa mới. Dẫu thiệt hại còn nặng, nhưng trên những cánh đồng ngập bùn đã bắt đầu “sự sống”. Người dân chạy đua với thời tiết, tranh thủ ngày nắng để dọn dẹp bùn, đất trên những thửa ruộng, thửa hoa màu. Nhiều gia đình còn tự tổ chức nhóm “tổ phục hồi đồng ruộng” để hỗ trợ nhau máy cày, máy xới, chở giống. Họ tin rằng: “Bao phen bão lũ đã qua, chỉ cần không bỏ cuộc, mỗi hạt giống gieo lại là một niềm tin mới”.

Đồng hành cùng nông dân

Cơn bão dữ đã đi qua, trên những khu ao, đầm nuôi, người nuôi tôm xã Hoằng Châu vẫn đang tất bật dọn dẹp đống đổ nát, rác thải, gom nhặt những gì còn sót lại, cố gắng giữ lấy sinh kế, từng bước tái thiết lại các đầm tôm. Hoằng Châu có gần 1.000ha nuôi trồng thủy sản, sau 3 cơn bão gần như bị mất trắng hoàn toàn. Đặc biệt, sau cơn bão số 10, toàn bộ diện tích nuôi trồng ngoài đê bị mất trắng, ngập tràn, bờ ao, bờ đầm bị phá vỡ, nhà màng nhà lưới bị tốc mái.

Gia đình ông Lê Văn Phương, thôn Châu Triều, xã Hoằng Châu là hộ bị thiệt hại nặng nề do bão số 10. Gia đình ông có hơn 50ha ao nuôi tôm quảng canh và tôm công nghệ cao bị ảnh hưởng. Thủy triều tràn vào khiến toàn bộ 4 triệu con tôm giống vừa được thả xuống các ao nuôi cách đó hơn chục ngày bị cuốn trôi. Hệ thống nhà màng, nhà lưới, bờ bao xung quanh các ao nuôi tôm công nghệ cao bị hư hỏng, sạt lở; hệ thống máy sục khí, bạt lót, khung che đều bị xé nát... làm xáo trộn toàn bộ quá trình nuôi của gia đình. Ông Lê Văn Phương cho biết: “Gia đình tôi nuôi mô hình công nghệ cao nên đầu tư rất lớn, bão đến đã cuốn trôi tất cả, ước tính thiệt hại khoảng 1,5 tỷ đồng, các hộ xung quanh cũng tầm 700 - 1 tỷ đồng, nhà nào cũng giống nhà nào”.

Đồng hành cùng bà con vùng lũ, trong tháng 10/2025, Trung tâm Khuyến nông quốc gia đã phối hợp với Sở NN&MT Thanh Hóa triển khai các hoạt động hướng dẫn bà con nông dân khôi phục, tái thiết sản xuất trên ao/đầm nuôi trồng thủy sản và mô hình trồng cây hoa màu vụ đông. Đoàn công tác Trung tâm Khuyến nông quốc gia, Sở NN&MT Thanh Hóa đã hỗ trợ bà con nuôi trồng thủy sản xã Hoằng Châu 140 lít chế phẩm sinh học xử lý môi trường nước tại các ao/đầm nuôi. Các cán bộ kỹ thuật đã trực tiếp hướng dẫn các chủ ao/đầm các biện pháp gia cố lại ao, hồ, vệ sinh ao hồ, khử trùng nước, xử lý khí độc, chất thải sau mưa lũ, chăm sóc phòng trị bệnh cho tôm nuôi. Cũng như các biện pháp quản lý thức ăn, phòng bệnh ký sinh trùng, vi khuẩn sau lũ để người dân chuẩn bị ao hồ nuôi đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật trước khi thả tiếp vụ mới.

Tại xã Hoằng Giang, sau bão số 10, trên khắp các cánh đồng không khí lao động sản xuất cũng vô cùng khẩn trương. Sau khi hoàn thành việc tiêu thoát nước khẩn cấp cho các vùng trũng, bà con nông dân đã bắt tay ngay vào dọn dẹp, cải tạo đất để chuẩn bị cho sản xuất vụ đông mới. Ông Nguyễn Quang Khánh, Phó Chủ tịch UBND xã Hoằng Giang, cho biết: 62ha rau màu của bà con trong xã bị mất trắng. Ngay sau khi cơn bão đi qua, chính quyền địa phương đã cắt cử cán bộ xuống cùng bà con hướng dẫn cách khắc phục, tiêu thoát nước và chuẩn bị cho vụ mới. Cán bộ kỹ thuật Trung tâm Khuyến nông quốc gia đã nhanh chóng xuống đồng hướng dẫn bà con khôi phục sản xuất cho mô hình trồng cây hoa màu vụ đông như lựa chọn cây trồng ngắn ngày cho sản xuất vụ mới; chuẩn bị đất và phân bón phù hợp; cách phòng trừ sâu bệnh sau bão lũ, nhất là bệnh thối rễ, vàng lá... góp phần để ngày mùa thêm xanh.

Bài và ảnh: Ngọc Huấn