Điểm chuẩn nhiều ngành cao chót vót, vì sao?

Những năm trước, khi các trường đại học (ĐH) còn xét tuyển sớm thì khi xét đến điểm thi tốt nghiệp THPT, nhiều trường, nhiều ngành ghi nhận mức điểm chuẩn 29-30, thậm chí vượt 30. Vậy nên, năm nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đưa ra hàng loạt quy định mới trong tuyển sinh ĐH, cao đẳng (CĐ) như: không xét tuyển sớm, quy đổi điểm giữa các phương thức... để hạn chế tình trạng trên.

Điểm chuẩn nhiều ngành tăng "phi mã"

Thế nhưng, một thực tế đã diễn ra khi năm nay chứng kiến hàng chục ngành mà thí sinh có 9-10 điểm/môn vẫn trượt nguyện vọng 1. Vào những năm trước, nguyên nhân được cho là các phương thức xét tuyển sớm đã nhận gần đủ chỉ tiêu, số chỉ tiêu còn lại quá ít nên điểm chuẩn bị đẩy lên cao. Bộ GD-ĐT đánh giá đây là bất cập gây bất bình đẳng với thí sinh. Vậy năm nay điều gì đã xảy ra?

PGS-TS Bùi Hoài Thắng, Trưởng Phòng Đào tạo Trường ĐH Bách khoa - ĐHQG TP HCM, cho biết trong kỳ tuyển sinh ĐH năm 2025, trường có gần 48% thí sinh đạt điểm thi đánh giá năng lực từ 900; gần 21% thí sinh vừa có điểm thi tốt nghiệp THPT từ 27 điểm vừa có điểm đánh giá năng lực từ 900. Bên cạnh đó, khoảng 3.300 thí sinh có chứng chỉ tiếng Anh đạt chuẩn (tương đương IELTS Academic từ 5.0 trở lên), được quy đổi thành 8 - 10 điểm môn tiếng Anh trong cả điểm thi tốt nghiệp THPT và điểm học bạ THPT.

"Ban đầu, chúng tôi dự đoán điểm chuẩn năm nay có thể giảm. Thế nhưng, sau 10 lần lọc ảo, điểm chuẩn lại tăng ở hầu hết các ngành, chỉ có một số ít ngành giảm nhẹ" - PGS Thắng nêu thực tế.

ThS Phạm Thái Sơn, Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông - Trường ĐH Công Thương TP HCM, cho rằng điểm chuẩn các trường ĐH phía Nam có xu hướng tăng hơn phía Bắc. Nguyên nhân là do số lượng thí sinh quy đổi điểm học bạ THPT, đánh giá năng lực nhiều; tùy theo trường mà có công thức quy đổi điểm khác nhau.

Một bất ngờ là nhóm ngành sư phạm đã vượt qua nhiều ngành "hot", trở thành ngành có điểm chuẩn cao nhất ở nhiều trường ĐH. Cụ thể, Trường ĐH Sư phạm TP HCM có 2 ngành lấy điểm chuẩn vượt mốc 29 và 4 ngành trên 28 điểm (xét theo điểm thi tốt nghiệp THPT). Ngành sư phạm hóa học dẫn đầu điểm chuẩn với 29,38 điểm, tiếp theo là sư phạm ngữ văn 29,07 điểm, sư phạm địa lý 28,83 điểm.

Như vậy, thí sinh phải đạt ít nhất 9 điểm mỗi môn mới có cơ hội trúng tuyển vào nhóm ngành sư phạm của Trường ĐH Sư phạm TP HCM. Năm 2024, 2 ngành điểm chuẩn cao nhất là sư phạm ngữ văn và sư phạm lịch sử cùng mức 28,6, song không có ngành nào vượt mốc 29 điểm như năm nay.

Điểm chuẩn Trường ĐH Sài Gòn dao động từ 18,43 - 28,98 (đã được quy đổi tương đương về tổ hợp gốc theo thang điểm 30 đối với tất cả phương thức xét tuyển). Ngành có điểm chuẩn cao nhất vẫn thuộc về sư phạm hóa học (28,98 điểm), tiếp theo là sư phạm địa lý (28,55 điểm), sư phạm vật lý (28,33 điểm).

Ở những trường ĐH sử dụng nhiều phương thức xét tuyển, điểm chuẩn ở phương thức xét kết quả kỳ thi tốt nghiệp THPT tăng vọt gây nên sự khó hiểu. Tại Trường ĐH Công nghệ Thông tin - ĐHQG TP HCM, ngành trí tuệ nhân tạo năm ngoái có điểm chuẩn là 28,3 nay tăng lên 29,6; các ngành khác như khoa học dữ liệu, thiết kế vi mạch… đều tăng điểm.

Tại Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP HCM, ngành công nghệ kỹ thuật ô tô (chương trình đào tạo bằng tiếng Việt) tăng từ 25,39 năm ngoái lên 25,65; ngành thương mại điện tử tăng từ 23 lên 25,7. Ngành có mức điểm chuẩn cao nhất thuộc về sư phạm tiếng Anh với 29,57 điểm - cũng là ngành dẫn đầu điểm chuẩn năm 2024 của trường.

Tại Trường ĐH Công nghiệp TP HCM, 50% mã tuyển sinh được ghi nhận tăng điểm chuẩn so với năm ngoái…

Tân sinh viên làm thủ tục nhập học và đăng ký ký túc xá tại Trường ĐH Công Thương TP HCM sáng 24-8. Ảnh: HUẾ XUÂN

Giải quyết bất ổn, càng bất ổn hơn!

Điểm thi tốt nghiệp THPT năm nay thấp hơn so với năm ngoái nhưng điểm chuẩn ĐH lại tăng.

Đại diện một trường ĐH tại TP HCM cho rằng năm nay, Bộ GD-ĐT quy định nếu các trường sử dụng nhiều phương thức xét tuyển thì phải xây dựng hàm tương quan quy đổi điểm và không được thay đổi. Năm nay, điểm thi tốt nghiệp THPT của thí sinh không cao nhưng điểm thi đánh giá năng lực, điểm học bạ thì khá tốt.

Do vậy, nếu trường sử dụng 3 phương thức xét tuyển - xét học bạ, xét điểm thi đánh giá năng lực, xét điểm thi tốt nghiệp THPT - thì hàm tương quan sẽ ràng buộc điểm chuẩn của 3 phương thức: cùng lên, cùng xuống. Vậy nên, khi điểm học bạ và điểm thi đánh giá năng lực tốt thì kéo theo điểm chuẩn theo phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT phải tăng theo.

Đại diện trường ĐH nêu trên nhận định với điểm chuẩn 29,6 ở ngành trí tuệ nhân tạo của Trường ĐH Công nghệ Thông tin thì số thí sinh trúng tuyển chỉ có thể đếm trên đầu ngón tay. Đa phần thí sinh trúng tuyển vào ngành này là từ kết quả điểm thi đánh giá năng lực.

Theo TS Nguyễn Quốc Anh, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Công nghệ TP HCM, năm nay, lần đầu tiên Bộ GD-ĐT yêu cầu các trường phải quy đổi điểm giữa các phương thức (thi tốt nghiệp THPT, học bạ, đánh giá năng lực, chứng chỉ quốc tế...). Tuy nhiên, mỗi trường tự xây dựng công thức quy đổi riêng dựa trên dữ liệu và tiêu chí của mình. Điều này dẫn đến việc cùng một thí sinh nhưng khi quy đổi ở các trường khác nhau thì có thể cho ra kết quả khác nhau; phụ huynh và thí sinh khó theo dõi, gây cảm giác thiếu minh bạch.

Bên cạnh đó, do bỏ xét tuyển sớm, tất cả dồn vào đợt xét tuyển duy nhất dẫn đến hệ thống lọc ảo phải xử lý dữ liệu cực lớn. Kết quả là có trường phải lọc ảo tới 6-10 lần; nhiều trường không thể công bố điểm chuẩn đúng hạn, gây tâm lý hoang mang. Thí sinh không có kết quả xét tuyển sớm. Điều này khiến nhiều em lo lắng, không biết phương thức nào có lợi cho mình, dẫn đến tình trạng đăng ký quá nhiều nguyện vọng.

Một chuyên gia tuyển sinh phân tích: Phổ điểm thi THPT năm 2025 phân hóa mạnh, nhiều môn "khó gắt", dẫn đến mặt bằng điểm xét tuyển thấp hơn năm 2024. Tuy nhiên, do quy đổi và cộng dồn nguyện vọng, điểm chuẩn ở một số ngành/trường lại tăng bất ngờ, khó đoán định. Điều này làm tăng cảm giác bất ổn và "đánh cược" khi đăng ký nguyện vọng của thí sinh.

"Không ít thí sinh "ngồi trên đống lửa" vì năm nay là năm đầu tiên thi theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 nhưng lại có rất nhiều thay đổi liên tục trong việc thi và xét tuyển. Nhiều thí sinh không kịp thích ứng, dẫn đến căng thẳng, nhất là những em đăng ký vào các trường, các ngành "hot" hiện nay" - chuyên gia này nhận định.

Huy Lân - Huế Xuân