Điện Biên khôi phục nguồn nước sạch cho người dân sau thiên tai

Điện Biên là một trong những địa phương còn nhiều khó khăn nhất cả nước, với hơn 80% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống rải rác ở vùng cao, vùng biên giới, nơi điều kiện kinh tế - xã hội còn hạn chế và hạ tầng thiết yếu chưa đồng bộ. Nhiều năm qua, tỉnh đã nỗ lực đầu tư phát triển hệ thống cấp nước sạch nông thôn, coi đây là nhiệm vụ quan trọng gắn với Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025. Nhiều công trình nước sạch được xây dựng, mang lại nguồn nước hợp vệ sinh cho hàng nghìn hộ dân, đặc biệt là người dân vùng sâu, vùng xa.

Thiên tai khốc liệt cuối tháng 7 và đầu tháng 8 năm 2025 đã khiến những nỗ lực đó đứng trước thử thách lớn. Trận mưa lớn kéo dài kèm lũ quét kinh hoàng tràn qua 10 xã gồm Tìa Dình, Phình Giàng, Xa Dung, Mường Luân, Pú Nhi, Na Son, Tuần Giáo, Quài Tở, Sính Phình và phường Điện Biên Phủ, gây thiệt hại nặng nề cho người dân và hạ tầng cơ sở.

Theo thống kê của Công an tỉnh Điện Biên, tính đến ngày 3/8/2025, đã có hơn 600 ngôi nhà bị ảnh hưởng nghiêm trọng, trong đó 65 căn bị cuốn trôi hoàn toàn, 215 căn hư hỏng nặng và 338 căn phải di dời khẩn cấp khỏi vùng sạt lở. Nhiều tài sản, tư liệu sản xuất và phương tiện sinh hoạt bị cuốn sạch theo dòng nước.

Cùng với đó, hệ thống giao thông và cơ sở hạ tầng bị tê liệt, 391 điểm sạt lở khiến 16 tuyến đường liên bản bị chia cắt. Đặc biệt, 14 công trình thủy lợi, nước sinh hoạt bị phá hủy hoặc hư hỏng nặng, khiến nhiều hộ dân rơi vào cảnh thiếu nước sạch nghiêm trọng. Nhiều trường học, trạm y tế, trụ sở xã bị sạt lở, cùng với hơn 238 ha lúa, ngô, hoa màu và hàng trăm gia súc, gia cầm bị cuốn trôi.

Tổng thiệt hại về tài sản ước tính hơn 700 tỷ đồng, song thiệt hại lớn nhất là sinh kế và điều kiện sống của người dân vùng cao. Sau bão lũ, bài toán khôi phục công trình nước sinh hoạt và bảo đảm nguồn nước an toàn cho người dân trở thành ưu tiên cấp bách, thể hiện rõ tính cấp thiết của chương trình giảm nghèo bền vững trong bối cảnh thiên tai ngày càng cực đoan tại Điện Biên.

Trước tình hình đó, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đã ký Quyết định số 1653/QĐ-TTg ngày 2/8/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc hỗ trợ khẩn cấp kinh phí cho các tỉnh Sơn La, Điện Biên và Nghệ An khắc phục hậu quả mưa lũ. Theo quyết định, Chính phủ hỗ trợ 250 tỷ đồng từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương năm 2025 cho ba địa phương, trong đó Điện Biên được phân bổ 100 tỷ đồng để bước đầu khắc phục hậu quả, ổn định đời sống người dân sau thiên tai.

Ủy ban nhân dân tỉnh Điện Biên có trách nhiệm quản lý, sử dụng nguồn kinh phí được hỗ trợ bảo đảm đúng quy định, công khai, minh bạch, không để thất thoát. Bên cạnh đó, tỉnh cũng huy động thêm nguồn lực từ ngân sách địa phương và các nguồn vốn hợp pháp khác để hỗ trợ người dân ổn định cuộc sống, khôi phục sản xuất, đặc biệt là khẩn trương sửa chữa, phục hồi hệ thống công trình cấp nước bị hư hỏng nhằm bảo đảm nguồn nước sạch, vệ sinh môi trường sau mưa lũ.

Trong 3 ngày, từ 11 đến 13/8, Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp với Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF Việt Nam) đã tổ chức chương trình cấp phát hàng hóa và hỗ trợ can thiệp về nước sạch, vệ sinh môi trường nhằm khắc phục hậu quả mưa lũ cho người dân tại ba xã bị ảnh hưởng nặng là Na Son, Xa Dung và Tìa Dình.

Trong chương trình này, UNICEF Việt Nam đã hỗ trợ 210 hộ dân mỗi hộ một bồn chứa nước dung tích 1.000 lít, một bình nước uống 20 lít cùng bộ dụng cụ thiết yếu cho phụ nữ và trẻ em vùng thiên tai như xô đựng nước, ủng, nước rửa tay, viên khử khuẩn, chai đựng nước và sổ tay truyền thông. Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ dự án "Nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn bền vững và phát triển trẻ thơ toàn diện", giúp người dân vùng lũ tích trữ nước sinh hoạt, đảm bảo vệ sinh cá nhân và môi trường.

UNICEF hỗ trợ khẩn cấp 165.000 viên xử lý nước cho người dân vùng lũ. Ảnh: Sở Y tế Điện Biên

Sự hỗ trợ kịp thời này giúp người dân vùng lũ Điện Biên chủ động hơn trong việc đảm bảo nguồn nước sạch, cải thiện điều kiện sinh hoạt và phòng ngừa dịch bệnh sau thiên tai. Ông Lò Văn Quân, xã Na Son, tỉnh Điện Biên, chia sẻ: "Bồn chứa, nước uống và dụng cụ vệ sinh được cấp phát rất kịp thời, giúp bà con có nguồn nước an toàn, nhất là khi nhiều công trình cấp nước bị hư hỏng nặng sau mưa lũ. Đây không chỉ là hỗ trợ vật chất mà còn là nguồn động viên tinh thần để chúng tôi vượt qua khó khăn, sớm ổn định cuộc sống".

Mục tiêu 85% hộ dân nông thôn Điện Biên có nước sạch

Nước sạch không chỉ đáp ứng nhu cầu sinh hoạt thiết yếu, mà còn mở ra cơ hội phát triển bền vững cho vùng nông thôn Điện Biên. Khi người dân có nguồn nước an toàn, sức khỏe được cải thiện, điều kiện sinh hoạt nâng cao, cộng đồng trở nên khỏe mạnh và hạnh phúc hơn. Đây cũng là mục tiêu trọng tâm mà tỉnh Điện Biên hướng tới trong hành trình phát triển xanh, bền vững và gắn với chương trình giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, ngay từ 14/7/2021, tỉnh đã ban hành Quyết định 1243/QĐ - UBND phê duyệt kế hoạch cấp nước an toàn giai đoạn 2021-2025, nhằm huy động mọi nguồn lực đầu tư, xây dựng hệ thống cấp nước đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn. Theo kế hoạch, tỷ lệ dân số đô thị được cấp nước sạch trung bình đạt 100%, tỷ lệ hệ thống cấp nước khu vực đô thị lập và thực hiện kế hoạch an toàn đạt 75%, với chất lượng nước đảm bảo theo quy chuẩn QCVN 01:2009/BYT của Bộ Y tế.

Đối với khu vực nông thôn, tỉnh Điện Biên triển khai chương trình bảo đảm cấp nước an toàn đến năm 2025, tập trung quản lý rủi ro, khắc phục sự cố từ nguồn nước, cơ sở xử lý, hệ thống truyền dẫn và phân phối. Chương trình hướng tới cung cấp nước liên tục, đủ lượng, duy trì áp lực ổn định, chất lượng nước phù hợp quy chuẩn quốc gia, giảm thất thoát, tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường.

Mục tiêu cụ thể đến năm 2025 là tỷ lệ dân cư nông thôn được cung cấp nước hợp vệ sinh đạt 85%, mức cung cấp 60-80 lít/người/ngày đêm, trong đó khoảng 10% dân số sử dụng nước đạt chuẩn QCVN 02:2009/BYT. Tỷ lệ hệ thống cấp nước nông thôn lập và thực hiện kế hoạch an toàn đạt 50%.

Tỉnh Điện Biên phấn đấu đến cuối năm 2025 là tỷ lệ dân cư nông thôn được cung cấp nước hợp vệ sinh đạt 85%. Ảnh: Hà Anh/Mekong ASEAN

Việc nâng cao hiệu quả các công trình nước sạch không chỉ đáp ứng nhu cầu sinh hoạt hằng ngày, mà còn mang ý nghĩa lâu dài trong phát triển kinh tế - xã hội. Khi nguồn nước an toàn, ổn định được cung cấp đến từng hộ, người dân yên tâm sản xuất, giảm gánh nặng bệnh tật liên quan đến nước bẩn, qua đó giảm chi phí y tế và nâng cao năng suất lao động. Đặc biệt tại các khu vực miền núi, vùng cao biên giới, nơi điều kiện tự nhiên còn nhiều khó khăn, nước sạch giúp cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống, thu hẹp khoảng cách giữa nông thôn và đô thị.

Để duy trì hiệu quả bền vững, Điện Biên tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa, phát huy tinh thần cộng đồng trong quản lý và bảo vệ công trình, đồng thời ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào khai thác và xử lý nước. Đây chính là yếu tố then chốt giúp tỉnh không chỉ đáp ứng nhu cầu trước mắt mà còn bảo đảm mục tiêu phát triển lâu dài, gắn với xây dựng nông thôn mới và nâng cao đời sống nhân dân.

Thu Trang