Điều kiện giảm thời gian chấp hành án phạt tù

Năm 2024, bị cáo Đỗ Anh Dũng, Chủ tịch Tập đoàn Tân Hoàng Minh bị cáo buộc về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản". Tòa sơ thẩm buộc Đỗ Anh Dũng phải bồi thường toàn bộ 8.643 tỉ đồng cho 6.630 bị hại. Chủ tịch Tập đoàn Tân Hoàng Minh bị tuyên phạt 8 năm tù cho tội danh trên. Do đã khắc phục toàn bộ số tiền thiệt hại nên Đỗ Anh Dũng được Tòa án cấp phúc thẩm tuyên mức án 7 năm tù về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Gần đây là vụ đại án xảy ra tại Tập đoàn FLC, bị cáo Trịnh Văn Quyết cựu chủ tịch FLC sau khi khắc phục thiệt hại gần 2.500 tỷ đồng, đã được Hội đồng xét xử phúc thẩm sửa bản án sơ thẩm và giảm hình phạt từ 18 năm tù xuống còn 7 năm tù đối với tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, chuyển hình phạt 3 năm tù về tội “Thao túng thị trường chứng khoán” thành hình phạt tiền với mức phạt 4 tỷ đồng.

Đỗ Anh Dũng được Tòa án cấp phúc thẩm tuyên mức án 7 năm tù về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản do đã khắc phục toàn bộ số tiền thiệt hại

Luật sư Phạm Thị Thu - Giám đốc Công ty luật số 1 Hà Nội cho biết, việc người phạm tội tự nguyện nộp tiền bồi thường, khắc phục hậu quả được pháp luật hình sự coi là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo điểm b khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015. Đây là một trong các căn cứ để Tòa án xem xét giảm nhẹ mức hình phạt, trong đó có thể giảm thời hạn tù hoặc xem xét cho hưởng án treo nếu đáp ứng đủ điều kiện. Tình tiết này thể hiện sự ăn năn, thiện chí khắc phục hậu quả, giảm bớt thiệt hại cho người bị hại hoặc Nhà nước.

Tuy nhiên, việc có được giảm án hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như: tính chất, mức độ của hành vi phạm tội, nhân thân người phạm tội, và các tình tiết tăng nặng hoặc giảm nhẹ khác. Việc bồi thường không có nghĩa là được miễn trách nhiệm hình sự.

"Để được giảm hình phạt đã tuyên, người bị kết án không chỉ phải chấp hành được một phần hình phạt, mà còn phải cải tạo tốt, có ý thức bồi thường trách nhiệm dân sự, và được cơ quan thi hành án đề nghị giảm. Việc giảm hay không sẽ do Tòa án quyết định theo đúng quy định pháp luật", Luật sư Thu nhấn mạnh.

Điều 5 Nghị quyết số 03/2024 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao ngày 10/06/2024 đã hướng dẫn mức giảm án phạt tù đã tuyên thì: Người bị kết án phạt tù chung thân, người bị kết án về nhiều tội trong đó có tội bị kết án phạt tù chung thân có thể được Tòa án xem xét, quyết định giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù chung thân xuống hình phạt tù có thời hạn. Người bị kết án phạt tù chung thân lần đầu được giảm xuống 30 năm tù.

Thời hạn 30 năm tù này được tính kể từ ngày thi hành án phạt tù chung thân và dù được giảm nhiều lần cũng phải bảo đảm thời gian thực tế chấp hành hình phạt là 20 năm tù đối với người bị kết án phạt tù chung thân; 25 năm tù đối với người bị kết án về nhiều tội trong đó có tội bị kết án phạt tù chung thân.

Thực tế có không ít bị cáo có nhiều tình tiết để giảm nhẹ hình phạt, Giám đốc Công ty Luật số 1 Hà Nội cho biết, theo quy định của pháp luật hiện hành, người phạm tội có nhiều tình tiết giảm nhẹ cũng chỉ được xem xét giảm mức hình phạt trong phạm vi khung hình phạt một lần, không được giảm khung hình phạt nhiều lần tương ứng với số lượng tình tiết giảm nhẹ.

Cụ thể, theo Điều 54 Bộ luật Hình sự năm 2015, nếu bị cáo có ít nhất 2 tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 1 Điều 51, thì Tòa án có thể quyết định một hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt được áp dụng nhưng phải trong khung hình phạt liền kề nhẹ hơn của điều luật.

Thu Hà/VOV2