Điều kiện hưởng lương hưu khi thiếu 5 năm đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện

Rút ngắn thời gian đóng bảo hiểm xã hội

Từ ngày 1/7/2025, chính sách bảo hiểm xã hội có nhiều điểm thay đổi quan trọng khi Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 chính thức có hiệu lực. Như, bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống bảo hiểm xã hội đa tầng; bổ sung chế độ thai sản vào chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Ngoài ra, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh; người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố; người lao động làm việc không trọn thời gian; người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương.

Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 đang mở rộng cơ hội cho người lao động có lương hưu. Ảnh minh họa

Đặc biệt, một trong những thay đổi lớn nhất của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 là việc giảm thời gian tối thiểu đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu, từ 20 năm xuống còn 15 năm. Với quy định mới này người dân chỉ cần tích lũy đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm xã hội tự nguyện để được hưởng lương hưu khi đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định.

Cụ thể, theo Khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động, độ tuổi nghỉ hưu của nữ giới sinh năm 1969 là 56 tuổi 8 tháng (tính đến năm 2025) và sẽ tiếp tục tăng dần theo lộ trình. Như vậy, nhiều người đã bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện ở tuổi ngoài 50 vẫn có khả năng tích lũy đủ thời gian đóng để được hưởng lương hưu nếu có kế hoạch tham gia phù hợp.

Đóng một lần để đủ 15 năm

Ngoài việc rút ngắn thời gian đóng, với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện đã đủ tuổi nghỉ hưu, nhưng còn thiếu tối đa 5 năm đóng bảo hiểm xã hội sẽ được đóng một lần cho thời gian còn thiếu để đủ điều kiện nhận lương hưu.

Cụ thể, theo Nghị định số 159/2025/NĐ-CP ngày 25/6/2025 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội tự nguyện, quy định người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được lựa chọn phương thức đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm (60 tháng) một lần.

Đây là điểm mới nổi bật, tạo điều kiện cho người dân không phải chờ đợi kéo dài nhiều năm mà vẫn có thể sớm tiếp cận lương hưu khi tuổi đã cao, sức khỏe không còn đảm bảo cho lao động.

Tuy nhiên, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam cho biết, để được đóng một lần cho phần thời gian còn thiếu này, người tham gia phải hoàn thành phương thức đóng theo thời gian trước đó. Cụ thể, theo Nghị định số 159/2025/NĐ-CP hướng dẫn, việc thay đổi phương thức đóng (từ tháng một lần sang năm một lần, hoặc đóng một lần cho nhiều năm) chỉ được thực hiện sau khi kết thúc phương thức cũ.

Bảo hiểm Xã hội Việt Nam đã đưa ra một ví dụ cụ thể để giúp người dân hiểu rõ hơn về quy định mới. Đó là trường hợp một người phụ nữ sinh ngày 3/2/1969, bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện từ tháng 7/2023, chọn hình thức đóng một lần cho 5 năm về sau.

Theo lộ trình, đến tháng 7/2028 trường hợp này đã đủ tuổi nghỉ hưu, nhưng mới đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được 5 năm, chưa đủ điều kiện để đóng một lần cho những năm còn thiếu theo quy định Khoản 1 Điều 7 Nghị định số 159/2025/NĐ-CP.

Như vậy, đến tháng 7/2028, sẽ tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện theo phương thức một lần cho 5 năm về sau, đến tháng 7/2033 hoàn thành phương thức đóng. Tại thời điểm tháng 7/2033 sẽ thực hiện đóng theo phương thức một lần cho những năm còn thiếu 5 năm để đủ điều kiện nhận lương hưu. Từ 8/2033 bắt đầu được nhận lương hưu.

Có thể thấy, với các cải cách mang tính đột phá trong Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, kỳ vọng sẽ góp phần phát triển tỷ lệ bao phủ bảo hiểm xã hội toàn dân, đặc biệt trong nhóm lao động phi chính thức.