Điều kiện then chốt để chấm dứt tình trạng chính phủ Mỹ đóng cửa

Tòa nhà Quốc hội Mỹ tại Washington D.C. Ảnh: THX/TTXVN

Đảng Cộng hòa muốn gì?

Đảng Cộng hòa của Tổng thống Trump kiểm soát cả Hạ viện và Thượng viện. Trong năm nay, đảng này đã giành được một số chiến thắng lớn về ngân sách. “Đạo luật To lớn và Đẹp đẽ” được thông qua vào tháng 7 đã tăng chi tiêu cho quốc phòng và thực thi nhập cư, cắt giảm chi tiêu cho năng lượng xanh và các ưu tiên khác của đảng Dân chủ. Đạo luật này cũng cắt giảm đáng kể chương trình chăm sóc sức khỏe Medicaid cho người thu nhập thấp và người khuyết tật để có tiền bù cho các khoản giảm thuế chủ yếu tập trung vào người giàu.

Đảng Cộng hòa cũng ủng hộ rộng rãi nỗ lực của Nhà Trắng trong thu hồi số tiền đã được Quốc hội phê duyệt cho viện trợ nước ngoài và truyền hình công cộng.

Họ cho biết sẽ bỏ phiếu ủng hộ một nghị quyết tiếp tục cấp ngân sách tạm thời, giữ mức chi tiêu hiện tại đến ngày 21/11 để có thêm thời gian đàm phán một thỏa thuận cho ngân sách cả năm.

Đảng Dân chủ muốn gì?

Là đảng thiểu số, đảng Dân chủ không có nhiều quyền lực. Nhưng đảng Cộng hòa sẽ cần ít nhất bảy phiếu của đảng Dân chủ để thông qua dự luật chi tiêu tại Thượng viện. Tại Thượng viện 100 ghế, cần ít nhất 60 phiếu để thông qua hầu hết các dự luật.

Lần này, đảng Dân chủ đang sử dụng lợi thế đó để yêu cầu gia hạn các khoản trợ cấp y tế mở rộng cho những người mua bảo hiểm qua Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền (ACA). Đề xuất của họ sẽ biến các khoản giảm thuế (vốn dự kiến hết hạn vào cuối năm) thành vĩnh viễn và mở rộng cho nhiều hộ gia đình trung lưu hơn. Nếu những khoản giảm thuế này hết hạn, chi phí bảo hiểm y tế sẽ tăng mạnh đối với nhiều trong số 24 triệu người Mỹ được bảo hiểm qua ACA.

Đảng Dân chủ cũng muốn thêm điều khoản vào dự luật cấp ngân sách nhằm ngăn ông Trump đơn phương phớt lờ các quy định trong ACA hoặc tạm thời giữ lại ngân sách.

Họ cũng muốn bãi bỏ các hạn chế khác đối với bảo hiểm ACA được ban hành trong “Đạo luật to đẹp”. Những thay đổi này sẽ cung cấp bảo hiểm y tế cho bảy triệu người Mỹ vào năm 2035, nhưng cũng làm tăng chi tiêu y tế của chính phủ thêm 662 tỷ USD trong 10 năm.

Đảng Cộng hòa nói họ sẵn sàng xem xét giải pháp cho các khoản giảm thuế sắp hết hạn, nhưng cho rằng vấn đề này nên được xử lý riêng.

Đảng Cộng hòa cáo buộc đảng Dân chủ đang cố dùng dự luật cấp ngân sách tạm thời để mở cửa trợ cấp y tế của chính phủ cho người nhập cư bất hợp pháp tại Mỹ.

Tóm lại, cuộc đấu tranh về ngân sách giữa đảng Cộng hòa và Dân chủ xoay quanh việc chi tiêu, thuế và bảo hiểm y tế. Và việc chấm dứt đóng cửa chính phủ phụ thuộc vào khả năng hai bên đạt thỏa thuận.

Trong khi đó, chưa rõ bao giờ hai bên mới đạt được thỏa thuận trong bối cảnh chính phủ Mỹ đã chính thức đóng cửa từ 0 giờ 1 phút ngày 1/10 (giờ địa phương, tức 11 giờ 1 phút theo giờ Việt Nam) sau khi hai bên không đạt được thỏa thuận ngân sách nói trên.

Đây là lần đóng cửa đầu tiên kể từ sau đợt đóng cửa kéo dài 35 ngày dài nhất trong lịch sử gần 7 năm trước. Hàng trăm nghìn nhân viên liên bang dự kiến bị ảnh hưởng khi nhiều cơ quan, bộ ngành phải ngừng hoạt động. Tổng thống Trump cáo buộc đảng Dân chủ làm đình trệ các cuộc đàm phán, đồng thời cảnh báo sẽ có thêm các đợt cắt giảm nhân sự công.

Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội, khoảng 750.000 công chức có thể phải nghỉ việc tạm thời mỗi ngày và chỉ được trả lương khi chính phủ mở cửa trở lại. Các dịch vụ thiết yếu như bưu chính, quân đội, an sinh xã hội và tem phiếu thực phẩm vẫn tiếp tục hoạt động.

Hiện chưa rõ thời gian Chính phủ Mỹ đóng cửa sẽ kéo dài bao lâu. Thượng viện dự kiến làm việc trở lại cuối tuần này, trong khi Hạ viện vẫn đang trong kỳ nghỉ.

Thùy Dương/Báo Tin tức và Dân tộc