Đình chỉ công chức vi phạm, kiến tạo văn hóa công vụ mới

Việc bổ sung các chế tài xử lý mạnh đối với công chức trong hai trường hợp trên là hết sức cần thiết trong bối cảnh cả hệ thống chính trị đang bước vào giai đoạn quyết liệt tinh gọn tổ chức bộ máy, đổi mới phương thức hoạt động, xây dựng chính quyền số, xã hội số; như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh, "trong tình hình hiện nay, không có chỗ cho những cán bộ cơ hội, bon chen, trung bình chủ nghĩa, lừng chừng, ngại đổi mới, thu vén cá nhân".

Đây không chỉ là giải pháp kỷ luật hành chính thông thường, mà còn là một tuyên ngôn rõ ràng, thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc làm “trong sạch đội ngũ” công chức: mọi hành vi sai trái trong thực thi công vụ, dù là nhỏ, dù là “vặt” cũng sẽ phải chịu hậu quả.

Nhiều năm qua, hiện tượng “trên nóng, dưới lạnh”, công chức “làm khó, làm chậm” để “làm tiền” hay thiếu trách nhiệm, có tâm lý “không làm thì không sai”... đã làm chậm trễ việc triển khai chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và gây bức xúc cho người dân, doanh nghiệp.

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, yêu cầu về tốc độ xử lý công việc, sự minh bạch và trách nhiệm công vụ càng trở nên cấp thiết. Mọi hành vi trì hoãn, né tránh hay nhũng nhiễu không chỉ gây bức xúc mà còn có thể làm gián đoạn hệ thống số. Một công chức không số hóa hồ sơ, không trả kết quả kịp thời sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ quy trình liên thông giữa các cấp, các ngành, giữa Trung ương với địa phương.

Với chế tài đủ mạnh, buộc công chức phải thay đổi tư duy, nâng cao tinh thần trách nhiệm và chủ động trong công việc. Khi không còn “chỗ” để nhũng nhiễu hay đùn đẩy trách nhiệm, công chức sẽ phải làm đúng chức trách, nhiệm vụ với tinh thần phục vụ nhân dân chuẩn mực và có động lực để dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo vì lợi ích chung, góp phần xây dựng một nền hành chính năng động, hiệu quả. Mỗi công chức thực sự trở thành những người đồng hành, hỗ trợ, phục vụ người dân và doanh nghiệp sẽ thúc đẩy môi trường kinh doanh thuận lợi, thu hút đầu tư, và quan trọng hơn cả là củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.

Như vậy, đề xuất về tạm đình chỉ công tác đối với công chức yếu kém là những giải pháp cụ thể, thiết thực trong tổng thể cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy và cải cách nền hành chính. Khi được thực thi nghiêm minh và đồng bộ, các quy định này sẽ góp phần hình thành một nền “văn hóa công vụ” mới: lấy kết quả phục vụ nhân dân làm thước đo; lấy trách nhiệm công vụ làm nền tảng; lấy liêm chính và hành động làm tiêu chuẩn.

Tất nhiên, để các đề xuất trên được thực thi nghiêm túc, minh bạch và đem lại hiệu quả thực chất cần song hành với việc nâng cao chất lượng tuyển dụng, đào tạo công chức; cải tiến công cụ đánh giá hiệu quả thực thi công vụ và đặc biệt là tiếp tục hoàn thiện cơ chế bảo vệ công chức dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.

Cùng với đó, cần có một cơ chế giám sát chặt chẽ bảo đảm xử lý nghiêm minh, đúng người, đúng hành vi vi phạm, không bỏ lọt sai phạm nhưng cũng tránh nguy cơ tùy tiện, cảm tính hoặc lợi dụng, lạm quyền, trù dập cá nhân dưới danh nghĩa “xử lý vi phạm”. Thực tế cho thấy, nhiều hành vi nhũng nhiễu, tiêu cực, đùn đẩy, né tránh trách nhiệm không để lại dấu vết vật chất rõ ràng, diễn ra “ngầm” và khó chứng minh. Nếu không có quy trình xác minh rõ ràng, có thể sẽ có những vi phạm bị bỏ qua nhưng cũng có thể có công chức bị đình chỉ vì phản ánh cảm tính, hoặc thậm chí là do mâu thuẫn cá nhân.

Vì vậy, kỷ luật hành chính cần đi đôi với hiện đại hóa công cụ giám sát, thúc đẩy công khai, minh bạch, kiểm soát công vụ bằng công nghệ và các công cụ đánh giá mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp... Bổ sung cơ chế bảo vệ danh dự cho công chức bị đình chỉ mà không phát hiện vi phạm; bảo vệ người dân, doanh nghiệp dũng cảm phản ánh nhũng nhiễu để tránh trường hợp họ sẽ bị phân biệt hoặc gây khó dễ về sau; đồng thời, cần xử lý nghiêm những cá nhân/tổ chức cố tình vu khống, tố cáo sai sự thật để bảo vệ công chức chân chính.

Qua đó, sẽ thúc đẩy nền công vụ thực sự chuyển mình từ “quản lý” sang “phục vụ”, từ “an toàn” sang “sáng tạo”, từ “trì trệ” sang “hành động”, góp phần hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc trong kỷ nguyên mới.

Nguyễn Bình