Doanh nghiệp trả lương cao vẫn khó tìm nhân lực AI

Khoảng trống thị trường nhân lực AI

Phạm Thị Hồng Hạnh từng coi IT là lựa chọn cuối cùng sau khi tốt nghiệp cấp ba, một con đường mà cô bước vào với đầy sự hoài nghi về chính bản thân mình.

Những năm đầu sự nghiệp, cô mắc kẹt trong một dự án bảo trì, làm việc với ngôn ngữ lập trình C++ và những công cụ đã lỗi thời. Sự chán nản và câu hỏi "liệu mình có thực sự phù hợp?" đã đeo bám nữ lập trình viên này mỗi ngày.

Bước ngoặt chỉ đến khi Hạnh được tiếp xúc với khái niệm tự động hóa quy trình phát triển phần mềm. "Đó thực sự là một chân trời mới", cô nhớ lại. Chính sự tò mò bị kìm nén đó đã thôi thúc cô tìm hiểu sâu hơn về điện toán đám mây.

Quyết định nghỉ việc để tham gia vào một lĩnh vực mới, Hạnh đã may mắn khi được giới thiệu vào một chương trình đào tạo chuyên sâu về công nghệ đám mây. Từ một người người mới, cô đã trở thành học viên xuất sắc nhất khóa.

Câu chuyện của Hạnh không chỉ đại diện cho một cá nhân, mà đang cho thấy những chuyển dịch và "cơn khát" nhân lực đang định hình lại toàn bộ ngành công nghệ Việt Nam khi đứng trước cơ hội lớn về cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo (AI).

"AI đang mang tới cơ hội lớn nhất cho chúng ta kể từ khi điện toán đám mây ra đời", ông Emmanuel Pillai, Giám đốc đào tạo và chứng nhận của Amazon Web Services (AWS) khu vực ASEAN khẳng định.

Theo báo cáo gần đây của AWS, có đến 47.000 doanh nghiệp Việt Nam đã ứng dụng giải pháp AI trong năm 2024. Bước đầu, các doanh nghiệp trong nước đã đi qua giai đoạn thử nghiệm để triển khai AI vào sản xuất, giải quyết những bài toán từ: nghiên cứu thuốc, đổi mới nông nghiệp, đến tối ưu hóa sạc xe điện.

Từ trái sang, ông Emmanuel Pillai, Giám đốc đào tạo và chứng nhận AWS ASEAN; ông Nguyễn Lê Trúc Giang, Giám đốc điều hành của G-Asia Pacific Việt Nam; và chuyên gia tư vấn đám mây Phạm Thị Hồng Hạnh. Ảnh: VH

Nhưng đằng sau đó là một thách thức lớn, khi báo cáo cũng chỉ ra rằng, doanh nghiệp đang thiếu nhân sự có kỹ năng là rào cản chính.

Khoảng cách này đang tạo ra một nghịch lý, nhiều công ty đã có cả công nghệ và tầm nhìn, nhưng lại thiếu đội ngũ tài năng để thực thi. "Nhu cầu nhân lực AI cấp thiết đến mức các doanh nghiệp sẵn sàng tăng mức lương lên 40% cho ứng viên có kỹ năng tốt", ông Emmanuel cho biết.

"Cơn sốt" nhân tài này không diễn ra đồng đều. Một số ngành đang cảm nhận sức nóng rõ rệt hơn cả. "Chúng tôi thấy khoảng cách kỹ năng trong lĩnh vực dịch vụ tài chính và viễn thông", lãnh đạo AWS chia sẻ.

Ông Nguyễn Lê Trúc Giang, Giám đốc điều hành của G-Asia Pacific Việt Nam đồng quan điểm: "Lĩnh vực tài chính và sản xuất đang đối mặt với sự thiếu hụt lớn nhất".

Theo ông Giang, nguyên nhân sâu xa đến từ việc doanh nghiệp đã quen với các nền tảng công nghệ đã cũ. Nhiều đội ngũ IT tại các ngân hàng, nhà máy sản xuất đồ gỗ, thép đã quá thành thạo với hệ thống truyền thống.

Trong khi việc chuyển đổi sang tư duy và công cụ mới trên đám mây, đặc biệt là AI, đòi hỏi một quá trình thích nghi và đào tạo lại tốn nhiều thời gian, công sức. Điều này tạo ra một "khoảng trống" mà thị trường lao động hiện tại chưa thể lấp đầy ngay lập tức.

Một số doanh nghiệp sẵn sàng chi trả mức lương "khủng" với hy vọng lấp đầy được khoảng trống. Ông Emmanuel thừa nhận, đây là quy luật cung - cầu, khi kỹ năng AI còn khan hiếm, thì mức lương cao là điều dễ hiểu.

Còn ông Giang nhấn mạnh: "Ngoài mức đãi ngộ, điều quan trọng là xây dựng văn hóa mạnh mẽ, tạo môi trường có phúc lợi tốt và đưa ra những thách thức giúp mọi người phát triển nhanh hơn. Đó là loại môi trường mà nhân tài AI đang tìm kiếm".

Hành trình không đơn độc

Đối mặt với khoảng trống kỹ năng, một hệ sinh thái đào tạo và phát triển đang được hình thành, không chỉ từ các trường đại học mà còn từ chính những doanh nghiệp công nghệ và các đối tác của họ.

AWS là một ví dụ điển hình. Kể từ năm 2017, công ty đã đào tạo kỹ năng đám mây và AI cho hơn 100.000 người tại Việt Nam thông qua các sáng kiến như "AI Ready" với 30 khóa học miễn phí bằng tiếng Việt, hay các chương trình cộng đồng như AWS Vietnam Study Group và First Cloud Journey (FCJ).

Phạm Thị Hồng Hạnh là một trong những học viên tốt nghiệp xuất sắc từ chương trình của AWS. Ảnh: VH

Những chương trình này đang tạo ra những con người cụ thể, những viên gạch nền móng cho tương lai AI của Việt Nam. Phạm Thị Hồng Hạnh chính là một phần của hệ sinh thái đó. Sau khi tham gia chương trình đào tạo của AWS, cô giờ đây tiếp tục đóng góp cho cộng đồng AWS Study Group, vừa học, vừa làm, vừa giúp đỡ người khác.

Kỷ niệm đáng nhớ nhất của cô là khi cùng cộng đồng FCJ xây dựng nền tảng công nghệ giúp đội cứu nạn Myanmar sau một trận động đất.

"Deadline của chúng tôi không tính bằng ngày, mà là từng phút, từng giờ. Chúng tôi đã dốc hết tâm sức không quản ngày đêm", Hạnh kể lại. Hệ thống sau đó đã thực sự giúp ích cho đội cứu nạn và được AWS vinh danh.

Chính nhờ những trải nghiệm và nền tảng vững chắc từ cộng đồng, khi G-Asia Pacific Việt Nam cần một chuyên gia tư vấn công nghệ đám mây, Hạnh đã được giới thiệu.

Ông Giang cho biết, đội ngũ ban đầu của công ty tại Việt Nam có 5 người, trong đó Hạnh và một số thành viên khác là những học viên tốt nghiệp xuất sắc từ chương trình của AWS. "Các bạn nắm vững chuyên môn, có thái độ làm việc chuyên nghiệp, không ngại áp lực và chấp nhận thử thách để trưởng thành nhanh", ông Giang chia sẻ.

Giờ đây, ở vai trò mới, Hạnh có cơ hội làm việc trực tiếp với các dự án AI phức tạp, từ xử lý video trực tiếp, chatbot thông minh, đến cá nhân hóa trải nghiệm người dùng.

Tất nhiên, con đường này không hề dễ dàng. "Lần đầu tiếp xúc, tôi nghĩ nó không khó. Nhưng càng làm sâu, dự án càng cần độ chính xác cao và giá thành hợp lý. Đây thực sự là một thử thách", Hạnh thừa nhận.

May mắn với nữ chuyên gia tư vấn đám mây là cô không đơn độc. Sự hỗ trợ từ các kỹ sư của AWS, những tài liệu tham khảo và các buổi đào tạo chuyên sâu đã giúp cô và G-Asia Pacific Việt Nam có những thành quả đầu tiên.

Hành trình của cô, cùng với nỗ lực của các doanh nghiệp như AWS và G-Asia Pacific Việt Nam đã cho thấy phần nào lời giải của bài toán nhân lực AI.

Không chỉ là câu chuyện lương thưởng, mà quan trọng nhất là sự đầu tư bài bản vào đào tạo, xây dựng một cộng đồng hỗ trợ mạnh mẽ và môi trường nơi mỗi cá nhân có thể tìm thấy con đường chuyển đổi với AI.

Việt Hưng