Doanh nghiệp Trung Quốc vươn ra toàn cầu ra sao?

Nhãn hiệu “Made in China” đã có nhiều bước phát triển vượt bậc trong những thập niên gần đây. Trong những năm đầu Trung Quốc được mệnh danh là công xưởng của thế giới, nhãn hiệu này thường gắn trên mặt hàng giá rẻ, tương đối đơn giản.

Hiện tại, “Made in China” xuất hiện trên vô số sản phẩm tinh vi và phức tạp, biến Bắc Kinh thành đối thủ đáng gờm của một số công ty đa quốc gia nổi tiếng nhất thế giới.

Từ năm 2001-2024, tỷ trọng giá trị gia tăng của Trung Quốc trong ngành sản xuất toàn cầu tăng vọt từ 11% lên 33%, khi nước này sản xuất hàng hóa trong hầu hết chuỗi cung ứng của thế giới. Nhiều công ty nỗ lực vươn lên hàng đầu trong các ngành công nghiệp, đặc biệt là lĩnh vực công nghệ.

Ôtô

Các nhà sản xuất ôtô Trung Quốc, đặc biệt xe điện và xe hybrid, đang bước vào giai đoạn mở rộng toàn cầu mới. Theo South China Morning Post, 8 trong số 10 nhà sản xuất ôtô lớn nhất đã công bố kế hoạch đầu tư nước ngoài trong năm 2025, trải rộng trên ít nhất 15 quốc gia.

Châu Âu nổi lên như một thị trường quan trọng. BYD, nhà sản xuất xe điện lớn nhất Trung Quốc, xác nhận kế hoạch thành lập trụ sở chính tại châu Âu và một nhà máy sản xuất xe du lịch tại Hungary. Công ty được cho là đang xem xét Tây Ban Nha cho nhà máy thứ ba tại châu Âu.

Đông Nam Á, với lượng khách hàng rộng và tiềm năng dùng xe điện cao, là điểm đến hấp dẫn khác. Theo khảo sát của hãng tin tức 36Kr, tỷ lệ thâm nhập thị trường của các thương hiệu Trung Quốc vào Đông Nam Á cao nhất trên toàn cầu, đạt 25,82% so với chỉ 0,85% ở Bắc Mỹ.

Xe hybrid của BYD trong sự kiện ra mắt tại Mexico City hồi tháng 5/2024. Ảnh: VCG.

Thái Lan là quốc gia thu hút nhiều vốn đầu tư. Nhà máy chi nhánh Thái Lan của BYD đã xuất khẩu lô 959 xe điện Dolphin đầu tiên sang châu Âu hồi tháng 8.

Xa hơn, Brazil - quốc gia đông dân nhất và là nền kinh tế lớn nhất Mỹ Latin - cũng khiến các công ty để mắt. BYD gần đây khánh thành nhà máy sản xuất xe điện lớn nhất bên ngoài châu Á tại đây. GAC Motor cũng công bố kế hoạch thành lập một nhà máy vào cuối năm 2026.

Hai nhà sản xuất ôtô khác cũng theo bước. Hồi tháng 8, Great Wall Motors khởi công nhà máy đầu tiên tại Mỹ Latin, trong khi Geely Automobile trước đó thông báo kế hoạch đầu tư bổ sung vào Brazil.

Năng lượng

Năng lượng mới và lưu trữ năng lượng là những lĩnh vực các công ty Trung Quốc đã có chỗ đứng khá vững ở nước ngoài. Năm 2025, ít nhất 5 nhà sản xuất pin và 6 công ty quang điện (PV) công bố đầu tư vào 14 quốc gia.

Đông Nam Á là điểm sáng nhất trên bản đồ đầu tư năng lượng mới của Trung Quốc. Indonesia thu hút thị phần lớn nhất, với gã khổng lồ pin CATL cùng các công ty năng lượng mặt trời Longi và Trina Solar đều có dự án trong năm 2025. Malaysia cũng đảm bảo cam kết từ 2 công ty năng lượng mặt trời Eve Energy và GCL Systems, trong khi Thái Lan chốt khoản đầu tư nhà máy từ các nhà sản xuất quang điện.

Theo báo cáo tháng 5 của hãng tin tức Solarbe, khoảng 19 công ty quang điện công khai việc thành lập 24 địa điểm sản xuất tại 4 quốc gia Đông Nam Á.

Châu Âu là một điểm đến khác cho nguồn vốn năng lượng sạch của Trung Quốc. Hungary - vốn đã là trung tâm sản xuất pin xe điện - nhận kế hoạch đầu tư và xây dựng nhà máy từ Eve và CATL. CATL cũng động thổ một nhà máy pin ở Tây Ban Nha, dự kiến đi vào hoạt động vào cuối năm 2026.

Trong khi đó, nhà sản xuất quang điện Das Solar có kế hoạch xây dựng nhà máy đầu tiên ở nước ngoài tại Pháp. Các nước châu Âu khác gồm Slovakia, Bồ Đào Nha và Đức cũng chào đón dự án mới từ các công ty năng lượng Trung Quốc trong năm 2025.

Bán lẻ

Các nền tảng bán lẻ trực tuyến đang đẩy nhanh phát triển mạng lưới kho bãi và hậu cần, với các điểm giao dịch trên khắp châu Âu, Trung Đông, Mỹ và Đông Nam Á.

Gã khổng lồ thời trang nhanh Shein đã thành lập các kho tại Mỹ, Bỉ, Tây Ban Nha, Australia, Indonesia, Singapore, UAE, Ấn Độ, Saudi Arabia và Italy. Hồi tháng 11, Shein khai trương cửa hàng đầu tiên tại trung tâm thương mại BHV Le Marais ở Paris, sau khi doanh số bán hàng trực tuyến bùng nổ đạt hàng chục triệu người dùng trên khắp châu Âu.

Một đối thủ lớn khác, Temu, đã tăng cường hậu cần thông qua quan hệ đối tác với Horoz Logistics của Thổ Nhĩ Kỳ. Theo báo cáo năm 2025 của Forest Shipping, dịch vụ kho bãi địa phương của Temu bao phủ Đức, Pháp, Tây Ban Nha, Hà Lan, Italy và Áo.

Cửa hàng đầu tiên của Shein tại trung tâm thương mại BHV Le Marais ở Paris. Ảnh: Reuters.

AliExpress - nhà bán lẻ trực tuyến thuộc Tập đoàn Alibaba - cũng mở rộng mạnh mẽ, thành lập các trung tâm hoàn tất đơn hàng tại 30 quốc gia tính đến tháng 9.

Các thương hiệu tiêu dùng - từ chuỗi cửa hàng thực phẩm và đồ uống, đồ chơi, tới nền tảng giao đồ ăn - cũng nhanh chóng trải dài khắp châu Mỹ và Đông Nam Á.

Miniso là một trong những công ty tiên phong. Kể từ khi mở cửa hàng đầu tiên vào năm 2017, Miniso hiện có hơn 200 địa điểm trên khắp nước Mỹ. Thành công của Miniso đã mở đường cho nhiều thương hiệu khác. Năm 2024, Pop Mart bùng nổ với búp bê Labubu và nhiều loại đồ chơi khác, và hiện vận hành khoảng 40 cửa hàng trên khắp nước Mỹ.

Cùng lúc, các thương hiệu đồ ăn uống đang có những bước đi táo bạo vào Đông Nam Á. Theo công ty tư vấn Momentum Works, tính đến cuối năm 2024, khoảng 60 thương hiệu nhà hàng mở hơn 6.100 cửa hàng trên khắp Đông Nam Á, gấp hơn 3 lần so với con số 1.800 vào năm 2022.

Các nền tảng dịch vụ công nghệ cũng tiến ra nước ngoài. Gã khổng lồ giao đồ ăn Meituan ra mắt thương hiệu Keeta tại ngoại ô Sao Paulo, cam kết đầu tư 1,1 tỷ USD vào hoạt động tại Brazil trong 5 năm tới. Công ty đã thành lập chi nhánh tại Trung Đông.

Trong khi đó, công ty gọi xe Didi Chuxing có kế hoạch tăng gấp đôi khoản đầu tư vào Brazil, lên 37,7 triệu USD vào năm 2026. Didi dự kiến mở rộng mảng giao đồ ăn 99Food thông qua cắt giảm phí tạm thời nhằm thu hút đối tác.

Giải trí

Không chỉ hàng hóa hữu hình, các nền tảng kỹ thuật số thu hút khán giả toàn cầu, với TikTok trở thành hiện tượng văn hóa trong giới trẻ.

Một cú hích đột phá khác là ReelShort, nền tảng ra mắt bởi Crazy Maple Studio tại Thung lũng Silicon của Mỹ. Đây là công ty được hỗ trợ một phần bởi nhà xuất bản kỹ thuật số COL Group có trụ sở tại Bắc Kinh.

Với các loạt phim có thời lượng mỗi tập cực ngắn và cốt truyện trau chuốt, nền tảng này thu hút hơn 55 triệu người dùng hoạt động hàng tháng, đồng thời vươn lên vị trí thứ 3 trên bảng xếp hạng giải trí của App Store Mỹ hồi tháng 11.

ReelShort đang áp dụng công thức này ra toàn cầu. Tại Mỹ Latin, công ty hợp tác với Đài truyền hình Caracol của Colombia, cấp phép nội dung và sản xuất các bộ phim truyền hình tiếng Tây Ban Nha gốc theo phong cách đặc trưng của mình.

Trí Ân