Đối ngoại tỉnh Nghệ An: Hòa nhịp 'hơi thở' đất nước trong kỷ nguyên mới

Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Singapore Lawrence Wong chứng kiến Lễ trao Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư cho dự án VSIP Nghệ An 3, ngày 12/3. (Ảnh: CSCC)

Là một mảnh ghép trong tổng thể giang sơn chuyển mình, là một cánh tay trong lớp lớp cánh tay xung phong tiến bước, đối ngoại tỉnh Nghệ An hòa nhịp vào "hơi thở" chung của đất nước, góp phần làm giàu đẹp thêm dải đất miền Trung nắng gió, dệt thêu gấm vóc quê hương Việt Nam rạng ngời.

Trong khí thế cả đất nước hăng say lao động, làm việc, học tập tiến bước vào kỷ nguyên mới, đối ngoại Việt Nam cũng mang trong mình một sứ mệnh đặc biệt với bản sắc riêng. Như Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ ra là giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tiếp tục phát huy vai trò "tiên phong" và nhiệm vụ "trọng yếu, thường xuyên" của đối ngoại để tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện thành công các đột phá lớn của đất nước, đặc biệt là hai mục tiêu 100 năm, góp phần đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển thịnh vượng.

Nhận thức sâu sắc tinh thần và sứ mệnh đó, đối ngoại tỉnh Nghệ An trở thành trụ cột quan trọng, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, củng cố quốc phòng – an ninh của mảnh đất địa linh nhân kiệt, giàu truyền thống cách mạng, quê hương của Chủ tịch Hồ Chí Minh nói riêng và góp phần hiện thực hóa nhiệm vụ của đối ngoại, nâng tầm vị thế Việt Nam trong kỷ nguyên mới nói chung.

Lãnh đạo UBND tỉnh Nghệ An và Ủy ban chính quyền Thủ đô Vientiane ký kết Thỏa thuận hợp tác giai đoạn 2025-2028, ngày 12/5. (Ảnh: Phạm Bằng)

Đồng bộ, chuyên nghiệp, hiệu quả

Một trong những định hướng lớn được Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ ra với đối ngoại Việt Nam là xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại, chuyên nghiệp, mang đậm bản sắc Việt Nam. Định hướng này cũng chính là "kim chỉ nam" xuyên suốt trong công tác đối ngoại của tỉnh Nghệ An.

Những năm qua, đối ngoại tỉnh Nghệ An chuyển mạnh từ tiếp nhận sang thế chủ động; từ "tham gia" sang "đóng góp", từ "hội nhập lĩnh vực" sang "hội nhập toàn diện", từ "chờ đón" sang "tiên phong" trong những lĩnh vực mới. Đặc biệt, Nghị quyết 59-NQ/TW ngày 24/01/2025 của Bộ Chính trị về "Hội nhập quốc tế trong tình hình mới" là một dấu mốc quan trọng, góp thêm động lực chiến lược để đất nước, trong đó có Nghệ An, bước vào giai đoạn phát triển mới.

Công tác đối ngoại của Tỉnh được triển khai đồng bộ trên cả ba trụ cột (đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại Nhân dân) và các lĩnh vực ngoại giao chính trị, kinh tế, văn hóa, thông tin đối ngoại; gắn hoạt động đối ngoại với đảm bảo quốc phòng – an ninh, phát triển kinh tế. Tỉnh tăng cường quan hệ hữu nghị, hợp tác với các đối tác truyền thống, tìm kiếm và mở rộng quan hệ với các đối tác, các địa phương của nhiều nước, vùng lãnh thổ trên thế giới.

Tỉnh Nghệ An tích cực phát huy mối quan hệ hữu nghị truyền thống đặc biệt với các tỉnh Xiêng Khoảng, Hủa Phăn và Bo Ly Khăm Xay (CHDCND Lào), tỉnh Hồ Nam và Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây (Trung Quốc), tỉnh Gyeonggi và Gwangju (Hàn Quốc), tỉnh Gifu (Nhật Bản), tỉnh Ulyanovsk (Liên bang Nga)… Riêng với nước bạn Lào, giai đoạn 2020-2025, Nghệ An tổ chức và tham gia hơn 60 đoàn cấp cao hai chiều, ký kết trên 20 văn bản hợp tác toàn diện trong các lĩnh vực kinh tế, giáo dục, y tế, văn hóa – biến những cam kết chính trị thành lợi ích thiết thực cho nhân dân hai bên.

Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Lê Hồng Vinh tặng quà lưu niệm cho ông Nghiêm Giới Hòa, nhà sáng lập tập đoàn Thái Bình Dương (Trung Quốc), ngày 6/3. (Ảnh: Thành Duy)

Nghệ An cũng chủ động kết nối với nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ, qua đó, ký kết 15 biên bản ghi nhớ và thỏa thuận hợp tác, mở ra hướng đi mới trong thương mại, đầu tư, đào tạo nguồn nhân lực và giao lưu văn hóa. Những hoạt động này tạo dựng nền tảng ngoại giao vững chắc cho tiến trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng của Nghệ An.

Với định hướng thu hút đầu tư nước ngoài có chọn lọc, tập trung vào các lĩnh vực công nghệ cao, công nghiệp sạch và thân thiện với môi trường, tỉnh tích cực tiếp cận các tập đoàn, nhà đầu tư chiến lược từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, châu Âu, ASEAN… Nhiều diễn đàn, hội nghị quốc tế được tổ chức quy mô, gắn với từng thị trường, từng ngành nghề. Từ đó, thu hút nhiều nhà đầu tư vào địa bàn, góp phần đưa Nghệ An vươn lên nhóm 10 tỉnh dẫn đầu cả nước về thu hút FDI, với hàng loạt dự án công nghệ cao, công nghiệp chế biến chế tạo, năng lượng tái tạo, nông nghiệp hiện đại. Điển hình có nhiều doanh nghiệp lớn như Foxconn, Luxshare, Goertek, Everwin, Juteng, Sunny... và nhiều nhà đầu tư hạ tầng lớn như VSIP, WHA, Hoàng Thịnh Đạt... Kim ngạch xuất khẩu năm 2024 đạt hơn 3,2 tỷ USD, dự kiến cán mốc 4,5 tỷ USD vào năm 2025. Điều đó cho thấy thương hiệu Nghệ An ngày càng khẳng định vị thế trên bản đồ thương mại toàn cầu.

Cùng đó, ngoại giao quốc phòng – an ninh, bảo vệ chủ quyền biên giới lãnh thổ được triển khai chặt chẽ, nhất là trên tuyến 468 km đường biên giáp 3 tỉnh của Lào và 82km đường bờ biển. Ngành ngoại giao cùng các ngành chức năng và nhân dân Nghệ An nỗ lực thực hiện tốt công tác quản lý đường biên giới, bảo vệ chủ quyền và trở thành "cầu nối phát triển và hữu nghị".

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Bùi Đình Long và Phó Chủ tịch chính quyền tỉnh Ulyanovsk, đại diện toàn quyền của Thống đốc tỉnh Ulyanovsk trong chính phủ Liên bang Nga Kabanov Oleg Vladimirovich thực hiện nghi thức kéo vải phủ tượng V.I.Lenin, ngày 16/4/2024. (Ảnh: Thành Duy)

Tỉnh Nghệ An tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động đối ngoại nhân dân, phát huy vai trò cầu nối hữu nghị, làm sâu sắc tình đoàn kết quốc tế qua các hoạt động giao lưu văn hóa, thể thao, hợp tác nhân đạo. Tỉnh duy trì xuất bản định kỳ Bản tin Đối ngoại nhân dân, nhằm thông tin kịp thời, sâu rộng về các hoạt động đối ngoại, tạo kênh kết nối, chia sẻ kinh nghiệm giữa các tổ chức và lực lượng làm công tác đối ngoại trên địa bàn.

Đồng thời, tỉnh đã vận động Đại sứ quán Nhật Bản và Ấn Độ tại Việt Nam tài trợ xây dựng các trường học tại địa phương, qua đó góp phần cải thiện điều kiện học tập cho học sinh vùng khó khăn, thắt chặt hơn nữa mối quan hệ hợp tác nhân đạo, giáo dục với các đối tác quốc tế. Đặc biệt, tỉnh đã tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 12/2013/CT-UBND ngày 15/4/2013 của UBND tỉnh Nghệ An về tổ chức phong trào kết nghĩa giữa các cụm dân cư (bản – bản) hai bên biên giới Việt Nam-Lào.

Sau 10 năm triển khai, Nghệ An đã phối hợp với ba tỉnh của Lào có chung đường biên giới tổ chức kết nghĩa được 21 cặp bản – bản và 8 cặp đồn biên phòng – đại biên phòng hai bên biên giới, qua đó góp phần củng cố hơn nữa tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt giữa nhân dân, lực lượng bảo vệ biên giới Việt Nam – Lào.

Các hội hữu nghị, hiệp hội doanh nhân, hội đồng hương, kiều bào Nghệ An ở nước ngoài đã trở thành lực lượng đồng hành cùng chính quyền, vừa củng cố ngoại giao nhân dân, vừa quảng bá hình ảnh một Nghệ An thân thiện, năng động và hội nhập.

Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An và Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An tặng bằng khen cho các cá nhân kiều bào có thành tích xuất sắc nhân sự kiện Gặp mặt kiều bào Xuân Ất Tỵ 2025, ngày 7/2. (Ảnh: CSCC)

"Chất liệu" làm nên bản sắc

Nếu như hợp tác quốc tế là con đường tất yếu để đổi mới và phát triển thì ngoại giao văn hóa là con đường quyết định chiều sâu và độ bền vững của các mối quan hệ hợp tác, là sức mạnh mềm đưa con người xích lại gần nhau, mở đường cho hợp tác và hữu nghị.

Ngoài "Đường vô xứ Nghệ quanh quanh/ Non xanh nước biếc như tranh họa đồ", xứ Nghệ còn được biết đến với dòng Lam Giang xanh biếc chở nặng phù sa, chở cả hồn cốt con người xứ Nghệ, nơi đã sinh ra vị lãnh tụ kính yêu Hồ Chí Minh, nhiều anh hùng, hào kiệt của đất nước; những điệu ví giặm ngọt ngào hun đúc lên nhân cách và bản lĩnh của người xứ Nghệ… Những giá trị đi cùng năm tháng đó đã trở thành "chất liệu" của ngoại giao văn hóa, góp phần tạo nên bản sắc riêng của đối ngoại Nghệ An.

Đoàn công tác tỉnh Nghệ An do Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Hoàng Nghĩa Hiếu làm trưởng đoàn dự Lễ khai trương Khu trưng bày tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Bảo tàng Newhaven, thuộc quận Lewes, hạt East Sussex, vùng England, ngày 27/5. (Ảnh: Phan Tú)

Thời gian qua, công tác ngoại giao văn hóa được tích cực triển khai với nhiều hoạt động như: Hàng năm tổ chức Lễ hội làng Sen nhân kỷ niệm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh; tổ chức thành công Lễ vinh danh, kỷ niệm 250 năm năm sinh (1772-2022), 200 năm năm mất (1822-2022) nữ sĩ Hồ Xuân Hương; giao lưu biểu diễn nghệ thuật truyền thống Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh tại thành phố Gwangju (Hàn Quốc); giao lưu nghệ thuật truyền thống Nghệ An – Gwangju tại thành phố Vinh; hỗ trợ quận Cerro Navia, Chile 200.000 USD từ ngân sách xã hội hóa xây dựng không gian Hồ Chí Minh; thăm và làm việc với chính quyền thị trấn Newhaven, Anh và Bảo tàng Newhaven trao đổi, thống nhất phương án xây dựng không gian Hồ Chí Minh trong bảo tàng; khánh thành công trình văn hóa tượng Lenin đặt tại thành phố Vinh – món quà của chính quyền và nhân dân tỉnh Ulyanovsk, Nga tặng cho tỉnh Nghệ An.

Giám đốc Sở Ngoại vụ Trần Khánh Thục và Giám đốc thị trường quốc tế Hiệp hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ Đức, ông Reinhold von Ungern-Sternberg ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác tại Berlin, ngày 22/5. (Ảnh: Phan Tú)

Hằng năm, tỉnh đón hàng nghìn lượt khách quốc tế đến thăm Khu di tích Kim Liên. Việc ứng dụng khoa học, công nghệ nhằm thúc đẩy văn hóa số đã góp phần tích cực trong công tác quảng bá di sản văn hóa, nghệ thuật phục vụ hoạt động đối ngoại.

Các hoạt động ngoại giao văn hóa tập trung vào việc tăng cường quảng bá, giới thiệu hình ảnh địa phương; đẩy mạnh giao lưu văn hóa; mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác với các tỉnh bạn truyền thống và đối tác mới. Qua đó, góp phần lan tỏa bản sắc văn hóa xứ Nghệ đến với nhân dân, du khách trong nước và quốc tế; làm sâu sắc thêm các mối quan hệ hợp tác; tạo dựng niềm tin, thu hút đầu tư, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Có thể khẳng định với sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, sâu sát của lãnh đạo tỉnh, sự hỗ trợ của Bộ Ngoại giao, các bộ, ngành Trung ương và hợp tác của bạn bè quốc tế, đối ngoại Nghệ An nhiệm kỳ 2020-2025 đã khẳng định tầm vóc, bản lĩnh và dấu ấn riêng, trở thành trụ cột quan trọng của phát triển tỉnh nhà và nhiều năm liền được bình chọn là một trong 10 sự kiện kinh tế - xã hội nổi bật.

Đoàn công tác Bộ Ngoại giao Việt Nam và Đại sứ quán Hoa Kỳ thăm hiện trường khai quật, tìm kiếm quân nhân Mỹ mất tích trong chiến tranh (MIA) tại địa bàn xã Thanh Tiên, huyện Thanh Chương, ngày 27/11/2021. (Ảnh: Thu Giang)

Tầm nhìn dài hạn cho chặng đường đi tới

Đối ngoại Việt Nam đang đứng trước sứ mệnh lịch sử, do đó, mỗi "hạt nhân" của nền đối ngoại Việt Nam đều cần vạch ra một tầm nhìn dài hạn cho chặng đường đi tới. Trước thời cơ và thách thức trong hội nhập ngày càng sâu rộng, công tác đối ngoại được kỳ vọng mở ra không gian phát triển mới, tăng cường tiếp cận tri thức, công nghệ và vốn toàn cầu. Để hiện thực hóa mục tiêu này, nhiệm kỳ 2025-2030, đối ngoại tỉnh Nghệ An đề ra những định hướng trọng tâm sau:

Thứ nhất, tiếp tục đổi mới tư duy và phương thức đối ngoại theo Nghị quyết 59-NQ/TW, triển khai đồng bộ ba trụ cột (đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại Nhân dân), lấy hội nhập kinh tế làm trung tâm và coi hội nhập các lĩnh vực khác là nền tảng phát triển bền vững.

Thứ hai, củng cố quan hệ hữu nghị truyền thống với các địa phương Lào và mở rộng hợp tác với các đối tác chiến lược, các quốc gia, vùng lãnh thổ mạnh về khoa học – công nghệ, tài chính, nguồn nhân lực; tận dụng FTA thúc đẩy xuất khẩu, thu hút đầu tư và tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

Chương trình nghệ thuật tại lễ khai mạc Lễ hội Làng Sen toàn quốc 2025 và khánh thành công trình Tượng "Bác Hồ về thăm quê" tại Nghệ An, ngày 15/5. (Nguồn: TTXVN)

Thứ ba, quảng bá hình ảnh Nghệ An – quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh, vùng đất di sản – hội nhập – phát triển; đồng thời thúc đẩy ngoại giao phục vụ phát triển, gắn kết hoạt động đối ngoại với các ngành kinh tế trọng điểm, thu hút đầu tư, tập trung vào kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, chuyển giao công nghệ, khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; xây dựng mạng lưới chuyên gia Nghệ An toàn cầu và đội ngũ cán bộ ngoại giao chuyên nghiệp.

Thứ tư, tiếp tục tham mưu với tỉnh triển khai hiệu quả Chỉ thị 15-CT/TW (ngày 10/8/2022) của Ban Bí thư Trung ương Đảng về công tác ngoại giao kinh tế phục vụ phát triển đất nước đến năm 2030. Đưa ngoại giao kinh tế trở thành tiên phong để mở rộng đối ngoại, hợp tác trên nhiều lĩnh vực khác.

Hướng tới Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Nghệ An lần thứ XX, nhiệm kỳ 2025-2030, với tâm thế vững vàng được rèn luyện qua thực tiễn, đối ngoại Tỉnh phát huy tinh thần đoàn kết, đổi mới, sáng tạo, quyết tâm lập nên nhiều thành tích, thành tựu mới, xứng đáng với sự tin cậy, kỳ vọng của Tỉnh, là một điểm sáng đối ngoại của nền Đối ngoại Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

Hằng Hạnh