Đòn bẩy giảm nghèo ở Vị Thủy

Để công tác giảm nghèo thực sự đi vào chiều sâu và mang tính bền vững, Vị Thủy nhận thấy cần có những mô hình kinh tế phù hợp, giúp người dân thay đổi tư duy sản xuất, liên kết lại để tạo ra sức mạnh. Mô hình HTX kiểu mới, hoạt động theo Luật HTX năm 2012 và tiếp tục được định hướng phát triển theo Luật HTX 2023 đã được xem là lời giải cho bài toán này.

Điển hình vượt khó từ HTX

Theo số liệu thống kê, nếu như năm 2018, tỷ lệ hộ nghèo của huyện Vị Thủy chiếm khoảng 8.5% thì đến cuối năm 2024, con số này đã giảm xuống còn khoảng 4%. Thu nhập bình quân đầu người tăng đáng kể, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được cải thiện rõ rệt. Kết quả này là minh chứng cho những nỗ lực không ngừng nghỉ của huyện, trong đó vai trò của các HTX ngày càng được khẳng định.

Một trong những điển hình tiêu biểu cho sự vươn lên mạnh mẽ của mô hình HTX tại Vị Thủy là HTX Nông nghiệp Vị Thủy 1. HTX này đang tập trung vào sản xuất lúa, tham gia vào các mô hình "cánh đồng lớn" và có liên kết với các công ty để bao tiêu sản phẩm cho thành viên.

Nhận thấy tiềm năng của hạt gạo chất lượng cao trên địa bàn, cùng với trăn trở làm sao để nông sản của thành viên không còn cảnh "được mùa rớt giá" hay phụ thuộc hoàn toàn vào thương lái, những người đứng đầu HTX đã xác định xây dựng thương hiệu riêng cho sản phẩm lúa gạo là một hướng đi chiến lược. Hành trình này bắt đầu bằng việc chuẩn hóa quy trình sản xuất, đảm bảo chất lượng đồng đều từ khâu chọn giống, canh tác đến thu hoạch và chế biến.

Các thành viên HTX hiểu rằng, muốn đứng vững trên thị trường, sản phẩm phải có tên tuổi, phải có sự khác biệt. Bà con rất tâm huyết với cây lúa, nhưng nếu chỉ bán lúa thô thì giá trị gia tăng không cao. Vì vậy, việc quan trọng là phải làm ra sản phẩm gạo mang thương hiệu của chính mình.

Nỗ lực không mệt mỏi đó đã được đền đáp khi sản phẩm "Gạo ngon HT" của HTX Vị Thủy 1 chính thức được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh vào năm 2022. Đây là một cột mốc quan trọng, không chỉ khẳng định chất lượng sản phẩm mà còn mở ra nhiều cơ hội tiếp cận thị trường rộng lớn hơn. Để đạt được chứng nhận OCOP, HTX đã đầu tư cải tiến bao bì, nhãn mác, đảm bảo các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

Gạo của HTX Vị Thủy 1 được sản xuất trên cánh đồng lớn, giúp mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Việc xây dựng thành công thương hiệu "Gạo ngon HT" đã mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Giá bán sản phẩm tăng lên, giúp nâng cao thu nhập cho các thành viên. Thương hiệu cũng giúp HTX tự tin hơn khi tham gia các hội chợ, sự kiện xúc tiến thương mại, kết nối với các doanh nghiệp phân phối và người tiêu dùng. Quan trọng hơn, tạo niềm tự hào cho người nông dân Vị Thủy về sản phẩm do chính mình làm ra, khích lệ họ tiếp tục gắn bó và đầu tư vào sản xuất lúa gạo chất lượng cao. Và trong thành quả này, Liên minh HTX tỉnh Hậu Giang đã đóng vai trò tư vấn, hỗ trợ HTX trong quá trình hoàn thiện hồ sơ, thủ tục tham gia chương trình OCOP và quảng bá sản phẩm.

Không dừng lại ở việc nâng cao giá trị hạt gạo, HTX Vị Thủy 1 còn mạnh dạn đi đầu trong việc ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nổi bật là việc thành lập và vận hành hiệu quả tổ dịch vụ phun thuốc bảo vệ thực vật bằng máy bay không người lái (drone).

Ban đầu, việc triển khai mô hình này cũng gặp phải những bỡ ngỡ nhất định từ phía thành viên do còn lạ lẫm với công nghệ mới. Tuy nhiên, với sự quyết tâm của Ban giám đốc và những hiệu quả thấy rõ, mô hình này đã nhanh chóng được đón nhận.

Tổ dịch vụ drone của HTX không chỉ phục vụ cho diện tích lúa của các thành viên mà còn mở rộng cung cấp dịch vụ cho nông dân các vùng lân cận. Việc sử dụng máy bay không người lái giúp phun thuốc đồng đều, chính xác hơn, tiết kiệm lượng thuốc và nước đáng kể. Thời gian phun được rút ngắn tối đa, giải phóng sức lao động cho nông dân, đặc biệt trong những giai đoạn cao điểm của mùa vụ. Theo tính toán, chi phí phun thuốc bằng drone có thể thấp hơn so với phun thủ công từ 15-20%, đồng thời giảm thiểu tối đa nguy cơ ngộ độc thuốc BVTV cho người nông dân.

Theo đánh giá của HTX, việc đưa máy bay không người lái vào phục vụ sản xuất là một bước tiến lớn. Nó không chỉ giúp giảm chi phí, tăng hiệu quả mà quan trọng nhất là bảo vệ sức khỏe cho bà con nông dân. Đây là hướng đi tất yếu để nông nghiệp Vị Thủy phát triển hiện đại và bền vững hơn.

Sự thành công của tổ dịch vụ drone tại HTX Vị Thủy 1 là một ví dụ điển hình về việc ứng dụng công nghệ 4.0 vào nông nghiệp, nông thôn. Mô hình này đã được các cấp chính quyền địa phương và ngành nông nghiệp đánh giá cao, khuyến khích nhân rộng. Liên minh HTX tỉnh cũng đã có những hỗ trợ về mặt tập huấn kỹ thuật, kết nối để HTX tiếp cận các chính sách ưu đãi khi đầu tư vào công nghệ cao.

Vai trò "bà đỡ"

Thành công của HTX Vị Thủy 1 nói riêng và các HTX khác trên địa bàn huyện Vị Thủy nói chung không thể không nhắc đến vai trò đồng hành, hỗ trợ quan trọng của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Hậu Giang. Đây được xem là "bà đỡ" mát tay, giúp các HTX từ những bước đi chập chững ban đầu đến khi phát triển vững mạnh.

Theo Liên minh HTX tỉnh Hậu Giang, xác định HTX là thành phần kinh tế quan trọng, góp phần tái cơ cấu nông nghiệp và thúc đẩy giảm nghèo, Liên minh HTX tỉnh đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ cụ thể, trong đó tập trung vào việc củng cố, nâng cao năng lực hoạt động cho các HTX hiện có, đồng thời khuyến khích thành lập mới các HTX hoạt động hiệu quả.

Những cánh đồng lớn ở Vị Thủy với sự tham gia của HTX-doanh nghiệp được đánh giá cao.

Ngoài hỗ trợ về thủ tục pháp lý, xây dựng điều lệ, phương án sản xuất kinh doanh phù hợp với đặc thù của từng địa phương và nhu cầu của thành viên, Liên minh HTX tỉnh còn kết hợp với các đơn vị của Liên minh HTX Việt Nam tổ chức các lớp tập huấn về quản trị HTX, kỹ năng lãnh đạo, kế toán, marketing, kiến thức pháp luật cho cán bộ quản lý và thành viên HTX. Chỉ riêng trong 3 năm gần đây, hàng chục lớp tập huấn cho hàng trăm lượt cán bộ HTX trên địa bàn, trong đó có nhiều cán bộ của các HTX huyện Vị Thủy được tổ chức.

Liên minh HTX tỉnh và Liên minh HTX Việt Nam cũng đã tổ chức các hội chợ, triển lãm, diễn đàn kết nối cung cầu, giúp các HTX quảng bá sản phẩm, tìm kiếm đối tác và mở rộng thị trường tiêu thụ. HTX Vị Thủy 1 đã nhiều lần được tham gia các sự kiện xúc tiến thương mại, qua đó ký kết được nhiều hợp đồng tiêu thụ sản phẩm ổn định.

Về phía Liên minh HTX Việt Nam, với vai trò là tổ chức đại diện cấp quốc gia, đã có những định hướng chiến lược, ban hành các chương trình, đề án lớn nhằm thúc đẩy sự phát triển của khu vực kinh tế tập thể, HTX trên cả nước, trong đó có Hậu Giang và huyện Vị Thủy. Các chính sách hỗ trợ từ Trung ương thông qua Liên minh HTX Việt Nam như chương trình giảm nghèo, chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP)… đã tạo thêm nguồn lực và động lực cho các HTX phát triển. Sự phối hợp chặt chẽ giữa Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Hậu Giang đã tạo nên một hệ thống hỗ trợ đồng bộ, hiệu quả, giúp các HTX như Vị Thủy 1 có thêm điểm tựa để phát triển.

Nâng cao hiệu quả của HTX

Mặc dù đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, công tác giảm nghèo và phát triển HTX ở Vị Thủy vẫn còn đối mặt với không ít thách thức. Biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp. Thị trường nông sản vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, thiếu ổn định. Năng lực quản trị của một số HTX còn hạn chế, quy mô sản xuất còn nhỏ, sức cạnh tranh chưa cao. Việc liên kết "4 nhà" (Nhà nông - Nhà nước - Nhà khoa học - Nhà doanh nghiệp) ở một số nơi chưa thực sự chặt chẽ.

Để tiếp tục hành trình giảm nghèo bền vững, huyện Vị Thủy xác định sẽ tiếp tục đẩy mạnh phát triển kinh tế tập thể, HTX. Trong đó, tập trung vào việc nâng cao chất lượng hoạt động của các HTX hiện có, khuyến khích thành lập các HTX mới gắn với chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực của địa phương. Huyện sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về vai trò của HTX; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi về đất đai, vốn, khoa học công nghệ cho các HTX phát triển.

Sự đồng hành, hỗ trợ của Liên minh HTX các cấp vẫn sẽ là yếu tố then chốt. Trong thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh Hậu Giang dự kiến sẽ tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hỗ trợ, tập trung vào các giải pháp mang tính đột phá như hỗ trợ xây dựng thương hiệu, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, chuyển đổi số trong hoạt động của HTX, và tăng cường kết nối các HTX với các doanh nghiệp lớn, các kênh phân phối hiện đại.

Cánh Sóng