Đơn giản hóa tối đa hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp

Tờ trình của Chính phủ nhấn mạnh, trong thời gian tới, sau khi cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và các trường thông tin liên quan đến lý lịch tư pháp đã được cập nhật đầy đủ, hoàn thiện bảo đảm “đúng, đủ, sạch, sống” và kết nối toàn diện với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thì cơ quan, tổ chức có thể khai thác các thông tin lý lịch tư pháp trong hệ thống định danh và xác thực điện tử hoặc cá nhân có thể tự mình xuất trình lý lịch tư pháp đã được xác thực qua ứng dụng định danh quốc gia để giải quyết các thủ tục hành chính, dịch vụ công trên môi trường điện tử, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho cá nhân, cơ quan, tổ chức. Khi đó sẽ không cần thiết phải có các quy định riêng về Phiếu lý lịch tư pháp và tiến tới nghiên cứu, rà soát bãi bỏ Luật Lý lịch tư pháp.

Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Long phát biểu tại phiên họp

Dự thảo luật sửa đổi, bổ sung 26/57 điều; bãi bỏ 2/57 điều của Luật Lý lịch tư pháp năm 2009; những quy định được sửa đổi, bổ sung này nhằm bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật; giải quyết những tồn tại, khó khăn trong thực tiễn hiện nay và đáp ứng yêu cầu công tác quản lý nhà nước về lý lịch tư pháp, thực hiện dịch vụ công, cấp Phiếu lý lịch tư pháp từ Bộ Tư pháp sang Bộ Công an trong thời gian tới.

Theo đó, nội dung sửa đổi theo hướng mở rộng mục đích quản lý lý lịch tư pháp và quyền yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp, cung cấp thông tin lý lịch tư pháp để phù hợp với chủ trương của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và đáp ứng nhu cầu quản lý nhà nước cần biết về thông tin lý lịch tư pháp của các cơ quan, tổ chức nhà nước hiện nay.

Sửa đổi mô hình Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp từ 2 cấp phân tán, chưa tập trung sang mô hình Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp một cấp tập trung, thống nhất; đồng thời sửa đổi quy định về việc tiếp nhận, cập nhật thông tin lý lịch tư pháp cho phù hợp với mô hình Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp một cấp và chức năng, nhiệm vụ của Bộ Công an…

Thủ tục cấp Phiếu lý lịch tư pháp được quy định theo hướng đơn giản hóa tối đa hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp, chỉ bao gồm Tờ khai yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp và giấy tờ nhân thân (căn cước công dân, thẻ căn cước, hộ chiếu…).

Trường hợp hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp đã có thông tin, thành phần hồ sơ trong Cổng dịch vụ công quốc gia, hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính, cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành được chia sẻ, khai thác theo quy định của pháp luật thì không yêu cầu cá nhân cung cấp hoặc xuất trình lại các thông tin, giấy tờ này. Thời gian cấp Phiếu lý lịch tư pháp giảm còn 5 ngày.

“Bổ sung quy định về không phân biệt địa giới hành chính trong giải quyết thủ tục hành chính cấp Phiếu lý lịch tư pháp để phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành, theo đó cá nhân có quyền nộp hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp trực tiếp tại bất kì Công an cấp tỉnh hoặc Công an cấp xã thuận lợi nhất cho người dân”, theo Tờ trình của Chính phủ.

Hạn chế việc lạm dụng yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2

Thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp (UBPLTP) Hoàng Thanh Tùng cho biết, Thường trực UBPLTP tán thành với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp với các lý do như đã nêu tại Tờ trình của Chính phủ.

Để khắc phục tình trạng lạm dụng đối với yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 1 và Phiếu lý lịch tư pháp số 2, Thường trực UBPLTP đề nghị nghiên cứu, bổ sung vào dự thảo luật quy định mang tính nguyên tắc về các trường hợp được yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp; đồng thời tiếp tục cân nhắc, chỉnh lý quy định về mục đích quản lý lý lịch tư pháp tại khoản 4 Điều 3 của dự thảo Luật cho phù hợp với tình hình thực tiễn và chủ trương cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng

Thường trực UBPLTP cũng cho rằng, việc tiếp tục duy trì quy định về cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2 cho cá nhân để họ biết được nội dung về lý lịch tư pháp của mình là cần thiết. Tuy nhiên, để hạn chế việc lạm dụng yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2, đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định nghiêm cấm các cơ quan, tổ chức, đơn vị yêu cầu cá nhân phải cung cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2 khi thực hiện các thủ tục hành chính thông thường hoặc trong các quan hệ dân sự, lao động...

Về việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp cho người chưa đủ 14 tuổi, Thường trực UBPLTP cho rằng, người chưa đủ 14 tuổi là đối tượng chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật nên đối tượng này đương nhiên không có thông tin về án tích và tình trạng thi hành án.

Ngoài ra, theo quy định của Luật Tư pháp người chưa thành niên thì người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi bị kết án được coi là không có án tích nên trường hợp này cũng sẽ không có thông tin về án tích. Do đó, đề nghị không quy định trong dự thảo luật về cấp Phiếu lý lịch tư pháp cho người chưa đủ 14 tuổi và người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi.

Tờ trình của Chính phủ và dự thảo Luật chưa xác định cụ thể thời điểm Luật có hiệu lực thi hành. Thường trực UBPLTP đề nghị quy định dự thảo luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/3/2026 để các cơ quan hữu quan có thời gian rà soát, hoàn thiện các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành cũng như các công tác cần thiết khác để bảo đảm các quy định của luật sớm đi vào thực tiễn.

Ngọc Thành/VOV.VN