Đồng hành với đồng bào vùng biên xóa bỏ nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống
Tháng 8, về mảnh đất biên ải xã Tùng Vài, tỉnh Tuyên Quang, chúng tôi cảm nhận được sự thay đổi rõ nét khi đời sống nhân dân được nâng lên, các phong tục, tập quán lạc hậu từng bước được bài trừ. Đơn cử như hành trình bền bỉ, kiên trì của cán bộ, chiến sĩ BĐBP cùng chính quyền, nhân dân địa phương trong xóa bỏ hủ tục tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) đã mang lại hiệu quả rõ rệt.

Cán bộ Đồn Biên phòng Tùng Vài phối hợp với cán bộ xã Tùng Vài tuyên truyền về phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống cho đồng bào DTTS. Ảnh: Hoàng Chính
Đưa kiến thức pháp luật đến từng nhà
Xã Tùng Vài có địa hình chia cắt, địa bàn rộng, dân cư phân bố không tập trung, người dân chủ yếu là đồng bào DTTS như: Mông, Dao, Hán... Xã có đường biên giới dài trên 33km với 56 cột mốc do Đồn Biên phòng Tùng Vài, BĐBP tỉnh Tuyên Quang trực tiếp quản lý và bảo vệ. Thực tiễn cho thấy, ở những thôn, bản vùng sâu, vùng xa của xã vẫn còn tiềm ẩn nguy cơ về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, điều này để lại những hệ lụy và ảnh hưởng đến chất lượng dân số ở địa phương. Thời gian qua, cùng với nhiệm vụ quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia, Đồn Biên phòng Tùng Vài được đánh giá là điểm sáng trong công tác vận động quần chúng tại cơ sở thực hiện có hiệu quả Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào DTTS giai đoạn 2021-2025”.
Với phương châm “Đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng”, từ đầu năm 2025 đến nay, Đồn Biên phòng Tùng Vài đã cử nhiều lượt cán bộ, chiến sĩ phối hợp với chính quyền xã tham gia công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục kiến thức pháp luật cho người dân tại các thôn, bản trên địa bàn. Nội dung tuyên truyền tập trung vào Luật Hôn nhân và gia đình, các quy định về xử lý hành vi tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; phương pháp tuyên truyền phù hợp với tình hình thực tế của từng khu dân cư, nhóm hộ gia đình, thông qua ngôn ngữ tiếng Việt và tiếng DTTS. Hình thức tuyên truyền được đổi mới, linh hoạt, đa dạng như: Tuyên truyền miệng, tuyên truyền trực quan, pa nô, áp phích, sân khấu hóa bằng tiểu phẩm, hệ thống loa phát thanh, nền tảng Facebook...
Đại úy Vù Xuân Hùng, Đội trưởng Đội Vận động quần chúng, Đồn Biên phòng Tùng Vài cho biết: Cán bộ, chiến sĩ tham gia công tác tuyên truyền về phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống là những người thông thạo tiếng nói, chữ viết, phong tục, tập quán của đồng bào DTTS tại địa phương. Từ đầu năm đến nay, đơn vị đã phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức tuyên truyền, phát tờ rơi cho trên 1.500 lượt người dân.
Cùng với đó, 100% các thôn, bản trên địa bàn xã Tùng Vài đã đưa việc xóa bỏ hủ tục tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vào hương ước, quy ước của thôn để quản lý, nhắc nhở và xử lý nghiêm nếu có trường hợp vi phạm. Đồng thời phát huy tốt vai trò của già làng, trưởng bản, người có uy tín kịp thời tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục những trường hợp có nguy cơ tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại địa phương. Các nhà trường phối hợp với trạm y tế xã thường xuyên tổ chức các buổi ngoại khóa, tư vấn sức khỏe sinh sản, kỹ năng bảo vệ bản thân, giáo dục giới tính an toàn đến học sinh trong độ tuổi vị thành niên...
Ông Lệnh Thế Anh, Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội xã Tùng Vài chia sẻ: “Bên cạnh công tác tuyên truyền về bài trừ nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào DTTS, xã quan tâm công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho thanh niên để các em có định hướng nghề nghiệp rõ ràng, tránh tình trạng lập gia đình quá sớm; khuyến khích phát triển các mô hình kinh tế hộ gia đình, tổ hợp tác, hợp tác xã nhằm nâng cao đời sống, tạo điều kiện để người dân tập trung phát triển kinh tế”.
Nói không với tảo hôn để tương lai tươi sáng hơn
Em Vương Thị Hạnh, sinh năm 2005, dân tộc Mông, thôn Lò Suối Tùng, xã Tùng Vài, hiện đang là sinh viên năm thứ 3 của Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam. Gặp Hạnh, chúng tôi cảm nhận được một nguồn năng lượng tích cực từ em trong học tập và cuộc sống. Sinh ra và lớn lên ở vùng quê nghèo biên cương Tùng Vài, nơi 97% người dân là dân tộc Mông, qua quá trình học tập, Hạnh nhận thức được tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống là hủ tục cần phải loại bỏ. Vì thế, thời gian nghỉ Hè trở về địa phương, Hạnh hăng hái tham gia cùng Đoàn Thanh niên xã, Đoàn Thanh niên Đồn Biên phòng Tùng Vài trong công tác tuyên truyền, vận động người dân tích cực bài trừ vấn nạn này.
Em Vương Thị Hạnh chia sẻ: “Em luôn tự hào khi là con em dân tộc Mông đang được học tập tại Hà Nội. Em luôn nỗ lực phấn đấu, xây dựng, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa của dân tộc, đồng thời góp phần xóa bỏ hủ tục”.
Sự đồng hành của cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Tùng Vài với chính quyền xã Tùng Vài trong công tác bài trừ nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống không chỉ góp phần xây dựng đời sống văn hóa mới ở khu vực biên giới, mà còn vun đắp tương lai tươi sáng cho thế hệ trẻ, tạo nền tảng vững chắc cho việc phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng biên cương ngày một ấm no, hạnh phúc.
Từ đầu năm 2025 đến nay, trên địa bàn xã Tùng Vài không xảy ra tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Toàn xã có 86 sinh viên đang theo học đại học, cao đẳng trên toàn quốc; xã đã giải quyết việc làm cho 966 người trong độ tuổi lao động đi làm việc ngoài tỉnh, 37 người xuất khẩu lao động ở nước ngoài.