Động lực thúc đẩy sự thay đổi ngoạn mục về trọng tâm quốc phòng của châu Âu
Quyết định đầu tư lớn vào máy bay Eurofighter đánh dấu sự trỗi dậy chiến lược của Đức, thể hiện cam kết xây dựng nền quốc phòng độc lập, giảm phụ thuộc vào Mỹ trong bối cảnh châu Âu biến động.
Việc ưu tiên máy bay chiến đấu châu Âu thay vì F-35 Mỹ cho thấy Berlin đang hướng đến tự chủ công nghiệp quốc phòng và chiến lược độc lập trong an ninh khu vực (trong ảnh: Máy bay F-35 Lightning II của Mỹ). Ảnh: THX/TTXVN
Theo trang tin về các vấn đề quốc phòng châu Âu defencematters.eu, trong nhiều năm, Đức được xem là một "kẻ mộng du chiến lược" ở châu Âu – một cường quốc kinh tế giàu có, có ảnh hưởng, nhưng lại có lập trường quân sự đầy do dự. Tuy nhiên, kỷ nguyên đó dường như đang đi đến hồi kết.
Quyết định gần đây của Berlin về việc phê duyệt gói chi tiêu quốc phòng trị giá 8 tỷ euro, tập trung vào 20 máy bay chiến đấu Eurofighter mới, là một tín hiệu rõ ràng: Đức đang tái định vị mình như một cường quốc quân sự đáng gờm trong một thế giới ngày càng biến động.
Sự chuyển mình của ngân sách quốc phòng
Thỏa thuận mua sắm quan trọng này đã được Ủy ban ngân sách của Quốc hội Liên bang Đức (Bundestag) lặng lẽ thông qua gần đây. Trọng tâm của thỏa thuận là 3,75 tỷ euro dành cho thế hệ máy bay chiến đấu Eurofighter tiếp theo, dự kiến được bàn giao trong giai đoạn 2031-2034. Phần còn lại của gói chi tiêu được dành cho việc nâng cấp bảo dưỡng, lắp đặt các thiết bị mô phỏng mới và các hệ thống tác chiến điện tử quan trọng.
Sự thay đổi này là cực kỳ quan trọng vì nó không chỉ đơn thuần là việc bổ sung lực lượng cho các phi đội cũ kỹ. Đây là một nỗ lực để vượt lên về mặt công nghệ - một bước đi nhằm giúp không quân có thể chiến đấu và giành chiến thắng trên bầu trời đầy thách thức trong chiến tranh hiện đại.
Đáng chú ý, khoản mua sắm này không đến từ quỹ đặc biệt khổng lồ trị giá 100 tỷ euro được công bố sau cuộc xung đột Ukraine nổ ra năm 2022. Thay vào đó, nó đến từ ngân sách quốc phòng thông thường - một dấu hiệu cho thấy việc tái vũ trang không còn được coi là một biện pháp khẩn cấp, mà là một đặc điểm lâu dài của chính sách quốc gia.
Đầu tư vào tự chủ công nghiệp quốc phòng châu Âu
Hành động của Berlin mang một ý nghĩa đặc biệt đối với toàn bộ châu Âu. Với nền kinh tế lớn nhất lục địa và vị trí địa lý then chốt, năng lực của Đức định hình uy tín của toàn bộ tư thế răn đe của NATO. Nếu Đức hành động, trọng tâm quốc phòng của châu Âu sẽ thay đổi một cách ngoạn mục.
Đơn đặt hàng Eurofighter mới là một bước chuyển đổi chiến lược. Không giống như phi đội Tornado mà nó sẽ thay thế, gói mới này sẽ bao gồm hệ thống tác chiến điện tử nâng cao và khả năng chế áp năng lực phòng không của đối phương. Đây là những hệ thống cho phép không quân làm suy yếu mạng lưới radar và vô hiệu hóa các khẩu đội tên lửa đất đối không tinh vi - những điều kiện tiên quyết để tồn tại trong chiến tranh hiện đại.
Một chi tiết quan trọng không kém là việc Đức không mua thêm phần cứng của Mỹ. Chương trình Eurofighter, do Anh, Đức, Italy và Tây Ban Nha cùng phát triển, là dự án hàng không vũ trụ chủ lực của châu Âu. Bằng cách cam kết chi hàng tỷ đô la Mỹ cho Eurofighter mới thay vì mua thêm F-35 của Mỹ, Berlin đang đặt cược vào nền tảng công nghiệp quốc phòng của châu Âu. Đây là một khoản "đặt cọc" cho tham vọng quyền tự chủ chiến lược của châu Âu – khả năng hành động mà không phải phụ thuộc quá nhiều vào Washington.
Sự thay đổi này diễn ra trong bối cảnh chi tiêu quân sự khắp châu Âu đã tăng vọt do nhận thức về quy mô mối đe dọa ở sườn phía Đông NATO. Tuy nhiên, chính trị Mỹ đang có xu hướng hướng tới chủ nghĩa biệt lập, làm dấy lên những nghi ngờ về cam kết của các chính quyền tương lai đối với NATO. Berlin cuối cùng cũng thừa nhận rằng châu Âu không thể mãi mãi dựa dẫm vào sức mạnh không quân của Mỹ.
Mặc dù có những rủi ro đi kèm - việc giao hàng không bắt đầu cho đến năm 2031, khiến Đức phải tận dụng tối đa những phi đội máy bay cũ trong vài năm tới, và nguy cơ vượt chi phí, tranh cãi chính trị, chậm trễ kỹ thuật luôn rình rập trong các dự án quốc phòng lớn - nhưng những cảnh báo đó không nên làm lu mờ thông điệp chiến lược cốt lõi. Gói chi tiêu 8 tỷ euro này là bằng chứng rõ ràng nhất cho thấy Đức đã thoát khỏi trạng thái "mộng du" và cam kết một cách dứt khoát với việc xây dựng một sức mạnh quân sự hiện đại, đóng vai trò then chốt trong an ninh châu Âu.
