Đồng Măng ngày mới

Bản Đồng Măng yên bình nép mình giữa những dãy núi cao.

Nằm nơi thượng guồn Ngòi Giành, trong một lòng chảo dưới chân núi Tranh Yên và núi Tây (núi xưa kia có lính Âu Phi lập lô cốt trấn giữ, kiểm soát vùng núi cao chia cắt huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái và huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ), bao quanh là núi non trùng điệp hiểm trở, đường đi lại khó khăn, trước đây các hộ dân bản Dao Đồng Măng vẫn duy trì đời sống theo hướng tự cung, tự cấp.

100% trẻ em trong độ tuổi mầm non, tiểu học và THCS ở Đồng Măng đã được đến trường.

Nhờ có sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các cơ quan ban, ngành, đoàn thể, năm 2004 lần đầu tiên con đường từ trung tâm xã Trung Sơn được mở về Đồng Măng, mặc dù vẫn chỉ là đường đất, bề rộng của đường chỉ đủ cho xe máy, xe đạp lưu thông nhưng đã tạo thuận lợi cho việc đi lại, giao lưu buôn bán của bà con trong bản. Năm 2008, Đồng Măng được xây dựng nhà văn hóa, điểm trường tiểu học, THCS và mầm non. Năm 2014, sau chuyến công tác của các đồng chí lãnh đạo tỉnh thăm đồng bào vùng Sáu Khe Trung Sơn, máy xúc, máy ủi kéo vào Đồng Măng, đường vào bản được mở rộng, cây keo, cây quế của bà con đến kỳ thu hoạch đã có tư thương đánh ô tô vào tận bản thu mua. Tết 2018, sau gần một năm dựng cột, kéo dây, lần đầu tiên người dân Đồng Măng được sử dụng điện lưới Quốc gia, đời sống vật chất cũng như tinh thần của người Dao nâng lên rõ rệt.Trở lại Đồng Măng lần này, “bức tranh” no ấm của bản Dao đã thêm những màu sắc tươi mới. Đường vào Đồng Măng đoạn từ khu Dích vào chân núi Tranh Yên dài hơn 2km đã được đổ bê tông rộng rãi. Những điểm qua suối Ngòi Giành đã được thay bằng cầu hoặc tràn bê tông. Trước mắt chúng tôi, con đường ngoằn ngoèo ẩn hiện trong sương sớm. Trời Đồng Măng những ngày đầu hè đỏng đảnh như cô gái mới lớn, trời vừa hừng đông, thoắt cái sương sà xuống bịt kín lối đi. Xe chúng tôi lướt qua màn sương đã thấy nắng chói chang trước tấm kính chắn gió. Hương thơm nồng nàn của mùa lúa chín quyện cùng hương quế, hương keo, bạch đàn lan tỏa khắp con đường về bản.

Xẻ dốc Tranh Yên mở đường vào bản Đồng Măng.

Gặp chúng tôi tại điểm Trường Mầm non Đồng Măng mới được hoàn thành, già làng Phùng Sinh Huyện phấn khởi: Bản Dao đã đổi thay rồi. Hồi chưa có đường, hiếm lắm mới thấy xe ô tô chạy, xe máy thì đoạn đi, đoạn phải dắt, đi lại cực lắm. Nhà nghèo cũng cố vay mượn sắm cái xe máy làm phương tiện chở ngô, chở sắn đi bán, vậy mà, ngô, sắn thu hoạch xong cứ “nằm” ở nhà vài tháng, chờ lúc nào đường khô mới xuống chợ bán được. Có điện, có đường, có trường học cho các cháu học sinh nên bà con trong bản vui lắm, bây giờ xem ti vi, biết nhiều cách để sản xuất tốt, lại có đường xe máy để ra chợ buôn bán, đi làm nên cuộc sống cũng khá hơn, ai cũng muốn thoát nghèo, ai cũng cố gắng lao động. Từ 100% hộ dân là hộ nghèo đến nay chỉ còn 16/61 hộ nghèo chiếm 26,2%. Dù là bản xa xôi nhất của xã Trung Sơn, nhưng Đồng Măng có 5 người học xong Cao đẳng, Đại học và hàng chục em đang theo học các cấp học tại xã, huyện và tỉnh. Cũng theo già làng Phùng Sinh Huyện, trải qua thời gian, cuộc sống du canh, du cư nhiều nơi, nhiều phong tục tập quán của người Dao bị mai một. Nhưng nay đã khác rồi, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, kinh tế phát triển, đời sống tinh thần được nâng lên cũng là cơ hội để các phong tục tập quán của người Dao được khôi phục và giữ gìn. Người Dao nơi đây cũng đã biết phát huy những mặt tích cực và xóa bỏ những tập tục lạc hậu, như việc hôn nhân cận huyết; lễ cấp sắc, tết nhảy hay việc cưới của người Dao Đồng Măng hôm nay không còn thách cưới bạc nén, mổ lợn, giết gà nhiều nhưng vẫn giữ được nét văn hóa đặc sắc của dân tộc mình. Tiếp lời già làng Phùng Sinh Huyện, Trưởng khu kiêm Bí thư Chi bộ khu Đồng Măng Phùng Xuân Doanh cho biết: Trước đây do trình độ dân trí thấp nên bà con chỉ trồng ngô, trồng sắn và khai thác các sản vật từ rừng để sống qua ngày. Nghèo đói, túng thiếu khắp bản, ngày Tết mà vẫn có nhà đi vay gạo ăn nên không khí xuân vô cùng ảm đạm và buồn tẻ. Những năm gần đây, được sự quan tâm giúp đỡ của Nhà nước, đặc biệt là chính quyền địa phương tích cực tuyên truyền vận động bà con trồng rừng, chăn nuôi trâu, bò, lợn, gà theo hướng hàng hóa, đời sống nhân dân đã đổi thay nhanh chóng. Từ nuôi lợn gà theo hình thức truyền thống thả rông, nay bà con đã xây dựng chuồng trại kiên cố, sạch sẽ đầu tư thức ăn chăn nuôi và nuôi với số lượng lớn. Đức tính cần cù lao động cộng với kiến thức KHKT đã giúp cho nhiều hộ thu về vài chục triệu đồng/năm từ chăn nuôi. Có được nơi ở ổn định, bà con chú trọng đầu tư cho con đi học, đến nay tỷ lệ trẻ em trong độ tuổi Mầm non, TH và THCS đến trường đạt 100%, thanh niên trong bản ai cũng biết đọc, biết viết nên tiếp thu KHKT áp dụng hiệu quả vào chăn nuôi sản xuất. Cùng với nhận khoán bảo vệ rừng tự nhiên, bà con tham gia trồng rừng kinh tế. Nhiều nhà đã bán được vài chục triệu đến vài trăm triệu đồng tiền gỗ rừng trồng. Hiện 100% số hộ đều có rừng và không bỏ trống bất cứ một diện tích nào. Rừng đã đem đến sự ấm no và thay đổi cho bản Dao chúng tôi.Không chỉ phát triển kinh tế, bà con nơi đây luôn giữ mối đoàn kết, tương trợ giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống. Nhắc nhở nhau chấp hành tốt mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Các ban, ngành, đoàn thể trong bản luôn phát huy tốt vai trò, ngăn chặn mọi thói hư tật xấu. Những hộ nào quá khó khăn, khu huy động bà con giúp đỡ ngày công để tu sửa nhà cửa, hộ nào đau yếu đến ngày mùa thì giúp cấy lúa, trồng ngô. Ở lại với bà con bản Dao, tối đến, bên chén rượu thơm nồng, câu chuyện trồng rừng, chăn nuôi… được bàn luận sôi nổi, tôi tin rằng, cùng sự đầu tư của Nhà nước, đặc biệt là dự án làm đường vào bản Đồng Măng và dự án hồ chứa nước Ngòi Giành đang được triển khai, với những tiềm năng tự nhiên, thế mạnh để phát triển du lịch cộng đồng, nếu Đồng Măng giữ được rừng bền vững và những sản phẩm có thể thành hàng hóa như gà đồi, lợn Mán, quế, thổ cẩm, sáp ong… với sự cố gắng vươn lên không cam chịu đói nghèo của cán bộ, đảng viên và người dân thì trong tương lai, bản Dao Đồng Măng nơi thượng nguồn Ngòi Giành chắc chắn sẽ bứt phá đi lên!

Đinh Vũ