Đồng Nai: Kiên trì bám trụ, người trồng tiêu gặt 'quả ngọt'

Ông Lê Văn Đen ở ấp Tân Hội, xã biên giới Tân Tiến, tỉnh Đồng Nai chăm sóc vườn tiêu. (Ảnh: K GƯỈH/TTXVN)

Suốt gần một thập kỷ hồ tiêu rớt giá, nhiều nông dân ở khu vực biên giới tỉnh Đồng Nai vẫn kiên trì bám trụ, chăm sóc vườn cây.

Trong 2 năm trở lại đây, khi giá tiêu phục hồi mạnh trở lại đây, những vườn tiêu vượt qua giai đoạn khó khăn đang xanh tốt đã mang lại “quả ngọt” cho nhà nông, khi có nguồn thu cao.

Bám trụ với nghề

Khoảng trước năm 2024, giá hồ tiêu xuống dưới 100.000 đồng/kg khiến người dân lao đao. Nhiều vườn tiêu bị bỏ bê, cây suy yếu và chết dần vì bệnh. Tuy nhiên, vẫn có hộ gia đình kiên trì bám trụ, cầm cự chăm sóc cây tiêu và đã mang lại lợi nhuận từ hai năm trở lại đây.

Theo nhà nông, giá thu mua hồ tiêu trong tháng 9/2025 dao động ở mức trên dưới 150.000 đồng/kg, cao hơn nhiều so với mức dưới 100.000 đồng/kg của hai, ba năm về trước. Dù giá chưa đạt đỉnh điểm như thời kỳ trên 200.000 đồng/kg, nhưng mức giá phục hồi này đã mang lại niềm phấn khởi lớn cho những người nông dân đã yên nghề trồng hồ tiêu suốt thời gian dài giá cả bấp bênh.

Gia đình ông Lê Văn Đen ở ấp Tân Hội, xã biên giới Tân Tiến đã có thâm niên trồng hơn 20 năm hồ tiêu. Hiện tại, gia đình vẫn duy trì trên 3.000 trụ tiêu lâu năm và 600 trụ tiêu mới trồng đầu mùa mưa.

Trước đây, khi tiêu được giá, gia đình có trên 4.000 trụ. Tuy nhiên, thời điểm xuống giá, gia đình giảm chi phí đầu tư nên số lượng trụ giảm.

Mọi thứ đã thay đổi khi năm 2024 gia đình ông Đen thu hoạch được 4 tấn tiêu hạt, với giá bán 160.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí gia đình ông lãi khoảng 500 triệu đồng.

Với kinh nghiệm trồng tiêu lâu năm đã giúp vườn tiêu luôn xanh tốt dù đã giảm chi phí đầu tư. Ông Lê Văn Đen cho biết: “Để trồng tiêu hiệu quả, việc quan trọng nhất là kiểm soát lượng nước và phân bón. Không nên tưới quá nhiều vì sẽ ảnh hưởng đến cây. Bên cạnh đó, cần thường xuyên phun thuốc và bón thuốc tuyến trùng để bảo vệ và giúp bộ rễ phát triển khỏe mạnh".Dù trải qua nhiều năm thất bại và chứng kiến cây tiêu chết dần, gia đình ông Lê Văn Đen vẫn kiên quyết gắn bó với nghề trồng tiêu. Ông Đen không có ý định chuyển đổi cây trồng khác, vì đã dành tình yêu và nhiều năm học hỏi kinh nghiệm với loại cây này."

“Thời gian đầu, có những lúc tôi mải mê làm việc ngoài đồng nên quên tưới, dẫn đến năng suất kém. Sau này, tôi nhận ra rằng việc kiểm soát lượng nước rất quan trọng, đặc biệt là sau khi thu hoạch. Nếu cắt nước đột ngột, quả tiêu có thể chín nhanh và nhiều hơn, nhưng lại làm cây bị yếu. Vì thế, gia đình tôi luôn chọn cách tưới đều đặn để cây phát triển ổn định và bền vững,” ông Đen chia sẻ.

Theo ông Đen, gia đình phải liên tục chăm sóc vườn tiêu theo hướng hữu cơ để đảm bảo năng suất vì không thể chỉ trông chờ vào việc giá cả ổn định. Khi giá tiêu lên, gia đình rất phấn khởi, nhưng khi giá xuống lại càng phải chăm bón cẩn thận hơn để vượt qua khó khăn. Gia đình luôn bón phân hữu cơ và thường xuyên phun thuốc, không bao giờ bỏ bê vườn tiêu của mình.

Giá tiêu tăng không chỉ mang lại niềm vui cho gia đình ông Lê Văn Đen mà còn khiến anh Mai Văn Trọng ở cùng ấp phấn khởi. Nối nghiệp gia đình, anh Trọng đã học hỏi kinh nghiệm và gắn bó với cây tiêu hơn chục năm.

Với hơn 2.000 trụ tiêu, gia đình anh thu về gần 300 triệu đồng vụ thu hoạch năm 2024. Trừ đi chi phí công và phân bón, anh lãi khoảng 200 triệu đồng. Đây là thành quả xứng đáng cho những nỗ lực của anh trong suốt thời gian qua.

Anh Trọng cho biết: “Khi giá tiêu xuống thấp, gia đình tôi đã tìm cách chăn nuôi dê để lấy phân bón cho cây và có thêm thu nhập. Nhờ vậy, chúng tôi vẫn có thể duy trì việc chăm sóc tiêu. Khi giá tiêu lên, ai cũng phấn khởi nên chúng tôi càng phải chăm sóc cẩn thận hơn. Tôi thường xuyên phun thuốc, bón phân đều đặn. Đặc biệt, tôi ưu tiên sử dụng phân chuồng và phân dê để cây tiêu lúc nào cũng xanh tốt.”

Theo anh Mai Văn Trọng, gia đình anh gắn bó với nghề trồng tiêu đã hơn 20 năm. Dù từng nhiều lần gặp khó khăn và được khuyên bỏ nghề khi giá xuống thấp, gia đình vẫn kiên trì theo đuổi. Qua thời gian, anh Trọng và người thân đã tích lũy kinh nghiệm, thuần thục kỹ thuật trồng, phòng trừ sâu bệnh. Những khu vườn tiêu chết được xử lý đất cẩn thận rồi trồng dặm trở lại, theo cách cha mẹ anh đã từng làm.

Tái đầu tư cần bền vững

Sau khi giá hồ tiêu chạm đáy, giữa tháng 6/2025 đã bật tăng trở lại và đang duy trì ở mức ổn định. Hơn 1 năm qua, một số hộ dân bắt đầu trồng lại.

Nhiều hộ dân từng trồng tiêu đã bỏ do giá thấp không mạo hiểm với loại cây này mà chuyển đổi sang cây trồng khác.

Gia đình ông Lê Văn Đen ở ấp Tân Hội, xã biên giới Tân Tiến, tỉnh Đồng Nai, chăm sóc vườn tiêu mới trồng theo hướng hữu cơ. (Ảnh: K GƯỈH/TTXVN)

Theo ông Lê Văn Bản, ấp trưởng Tân Hội, trước đây, tại ấp nổi tiếng với cây hồ tiêu bạt ngàn, nhà nhà đều trồng tiêu. Hiện nay, trên địa bàn chỉ còn khoảng trên 20% diện tích trồng tiêu so với thời điểm khoảng 10 năm về trước.

Tuy nhiên, trong gần một thập kỷ qua, giá tiêu rớt thảm hại đã đẩy nhiều hộ dân vào thế khó khăn. Vì thế, không ít bà con đã chuyển sang trồng cây càphê, cao su, sầu riêng, hoa màu.

Ông Lê Văn Bản chia sẻ thời điểm giá hồ tiêu xuống thấp, một số hộ vẫn kiên trì bám trụ và áp dụng phương pháp canh tác hữu cơ sinh học. Khoảng 2-3 năm gần đây, giá tiêu bắt đầu tăng trở lại, mang đến niềm vui và sự tin tưởng của nhà nông. Họ có thêm động lực để tiếp tục chăm sóc vườn tiêu, với hy vọng đạt được năng suất tối đa.

Để đảm bảo vườn tiêu cho thu hoạch lâu dài, nhiều hộ dân đã hạn chế tối đa sử dụng phân bón và thuốc hóa học. Thay vào đó, họ chuyển sang canh tác theo lối hữu cơ và sinh học.

Cũng theo ông Bản, để có một vườn tiêu phát triển bền vững, ngoài việc sử dụng phân thuốc hữu cơ sinh học nhằm phòng tránh các bệnh nguy hiểm như tuyến trùng thì việc người dân đã thay đổi giống mới cũng rất quan trọng.

Một số gia đình đã thành công trong việc lai tạo ra giống hồ tiêu mới. Họ đang chia sẻ nguồn giống này cho nhau nhằm giúp cây tiêu phát triển ổn định và đạt năng suất cao hơn.

Theo Tiến sỹ nông học Nguyễn Văn Bắc, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp khu vực 15 (tỉnh Đồng Nai), trong sản xuất nông nghiệp, quy luật cung cầu là điều chúng ta phải chấp nhận. Khi giá lên nguồn cung sẽ tăng theo. Đến một lúc nào đó, khi vượt cầu, giá sẽ xuống. Đây là quy luật thị trường, không có chính sách nào có thể tác động được.

Tại khu vực 15 thuộc vùng biên, một trong những vùng trồng tiêu trọng điểm trước đây, nhiều hộ đã bắt đầu khôi phục và trồng mới lại vườn tiêu đã bỏ bê.

“Với vai trò là Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp, chúng tôi có trách nhiệm hỗ trợ kỹ thuật và thường xuyên tư vấn cho bà con nông dân. Khi muốn khôi phục vườn tiêu, bà con nên đáp ứng các yêu cầu như đất đai phù hợp, đủ nhân công và đặc biệt là không nên trồng ồ ạt. Bà con chỉ nên bắt đầu với một số lượng nhỏ, khoảng 50, 100 hay 200 trụ để từ đó nhân giống, giúp giảm chi phí đầu vào và hạn chế rủi ro. Bởi lẽ trong sản xuất nông nghiệp, chúng ta nên đặt yếu tố an toàn lên hàng đầu,” Tiến sỹ Bắc nhấn mạnh.

Không chỉ trong khu vực 15 mà nhiều khu vực trồng tiêu khác của tỉnh Đồng Nai, khi giá phục hồi trở lại trong hai năm gần đây, người dân cũng đã tái thiết đầu tư, tuy nhiên tình trạng ồ ạt trồng như những năm được giá không còn tiếp diễn.

Ngành chức năng địa phương thường xuyên khuyến cáo người dân cần chủ động phát triển vườn cây bền vững, không vì giá tăng mà trồng ồ ạt./.

(TTXVN/Vietnam+)