Đốt rác sinh hoạt: Tiện trước mắt - họa lâu dài

Đốt rác thải tại địa bàn xã Nghĩa Dân.

Dễ dàng bắt gặp những bãi rác tự phát ven quốc lộ, tỉnh lộ và ngay trong các khu dân cư. Rác thải sinh hoạt, phế phẩm nông nghiệp, đồ nhựa, túi nilon... bị đốt ngay tại chỗ, khói đen bốc lên ngùn ngụt, lan rộng trong không khí, gây mùi khét khó chịu. Tại thôn Ngọc, xã Lạc Đạo, hình ảnh quen thuộc là những cột khói từ bãi rác ven đường, nơi rác bị đốt thường xuyên. Anh Nguyễn Văn Thái, người dân địa phương, bức xúc: “Có hôm họ đốt cả thùng xốp, bao dứa, nhựa... khói cuồn cuộn, mùi khét lẹt, rất khó chịu”.

Lực lượng chức năng phát hiện người dân xã Lạc Đạo đốt rác thải bừa bãi.

Tình trạng này không chỉ diễn ra ở Lạc Đạo mà còn phổ biến tại nhiều xã, như: Nghĩa Dân, Tiên Lữ, Khoái Châu, Quang Hưng, Long Hưng... Đáng lo ngại là, nhiều người dân coi việc đốt rác là “giải pháp tiện lợi” để giảm lượng rác sinh hoạt, dù biết rõ tác hại. Bà Trần Thị Hương ở xã Quang Hưng cho biết: “Mọi người nghĩ đốt rác là đỡ gánh nặng cho tổ môi trường, nhưng thực tế là đang đầu độc không khí, gây hại chính cho bản thân và cộng đồng”.

Chị Nguyễn Thị H ở xã Long Hưng chia sẻ: Một số người đốt lá cây, cỏ khô trong vườn, thậm chí cả rác. Nhất là dịp cuối tuần thì người dân dọn dẹp, đốt rác nhiều hơn.

Nguy hại hơn, không chỉ người dân mà một số nhân viên thu gom rác cũng chọn cách đốt rác tại chỗ để giảm tải. Những bãi rác lộ thiên trở thành điểm “xả khói độc” bất đắc dĩ. Khói từ rác nhựa, cao su, hóa chất không chỉ gây mùi nồng nặc mà còn phát tán các chất độc hại như dioxin, benzene… những tác nhân gây ung thư nếu hít phải lâu dài.

Bãi rác tự phát bên đường tại xã Nghĩa Dân cháy âm ỉ gây ô nhiễm môi trường.

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường, tỉnh Hưng Yên phát sinh khoảng 1.840 tấn chất thải rắn sinh hoạt/ngày. Mặc dù hầu hết các địa phương đã có phương án thu gom và xử lý rác thải, nhưng công suất các lò đốt nhỏ, bãi chôn lấp chưa đáp ứng được lượng rác sinh hoạt phát sinh ngày càng tăng. Do đó, một bộ phận người dân chọn cách “tự xử” bằng việc đốt rác tại chỗ, vô hình trung khiến tình trạng ô nhiễm không khí ngày càng nghiêm trọng hơn.

Việc đốt rác tự phát sẽ tạo ra nhiều chất độc hại, trong đó có các khí gây ngạt, gây viêm đường hô hấp, ảnh hưởng đến hệ tim mạch, thần kinh. Những loại rác thải khó phân hủy như túi nilon, chai lọ nhựa nếu không được xử lý trong lò đốt công nghệ cao sẽ phát sinh hàng loạt chất ô nhiễm nguy hiểm.

Theo Luật Bảo vệ môi trường, nghiêm cấm hành vi đốt rác trái quy định. Theo Nghị định số 44/2022/NĐ-CP, hành vi đốt rác sai quy định có thể bị xử phạt 500.000 - 1.000.000 đồng với cá nhân, hộ gia đình vi phạm. Tuy nhiên, thực tế việc xử phạt vẫn chưa đủ sức răn đe, bởi hành vi này diễn ra rải rác và khó kiểm soát.

Để khắc phục tình trạng này, cần sự vào cuộc mạnh mẽ hơn từ chính quyền các cấp và ý thức thay đổi hành vi từ phía người dân. Các xã, thôn, tổ dân phố cần thường xuyên tuyên truyền, vận động từng hộ dân không đốt rác, phân loại rác đúng cách và tham gia các mô hình xử lý rác thải tại nguồn. Đồng thời, tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm để răn đe.

Việc bảo vệ môi trường sống không chỉ là việc riêng của cơ quan chức năng mà là trách nhiệm của cả cộng đồng. Đã đến lúc người dân cần hiểu rõ: Tiện tay đốt rác không phải là hành vi vô hại mà chính là đang góp phần đầu độc chính môi trường sống của mình.

Ngọc Bích – Hương Giang