Du lịch và nghiên cứu khoa học đe dọa hệ sinh thái Nam Cực
Theo nghiên cứu, 1 du khách có thể góp phần làm tan khoảng 100 tấn tuyết ở Nam Cực, trong khi các chuyến nghiên cứu khoa học có thể gây tác động tiêu cực gấp 10 lần so với một du khách bình thường.
Du khách tham quan Nam Cực. (Nguồn: cosmosmagazine)
Nam Cực - vùng đất hoang sơ cuối cùng của Trái Đất - đang chịu sức ép ngày càng lớn từ con người.
Một nghiên cứu quốc tế công bố trên tạp chí Nature Sustainability cảnh báo hoạt động du lịch bùng nổ cùng việc mở rộng các trạm nghiên cứu đang thúc đẩy ô nhiễm, đẩy nhanh băng tuyết tan và đe dọa hệ sinh thái vốn mong manh trước biến đổi khí hậu.
Theo Hiệp hội Các nhà điều hành du lịch Nam Cực (IAATO), lượng khách tới lục địa này đã tăng từ 8.000 lượt người/năm trong thập niên 1990 lên hơn 124.000 lượt mùa 2023-2024 và có thể đạt 450.000 lượt vào năm 2034.
Mỗi du khách thải trung bình 5,44 tấn CO2, gây xáo trộn đời sống động vật hoang dã, xâm lấn thảm thực vật và đẩy nhanh tan băng.
Đáng lo ngại hơn cả là hiện tượng carbon đen - vật chất sản sinh trong quá trình đốt cháy không hoàn toàn nhiên liệu hóa thạch của động cơ tàu, máy bay và máy phát điện diesel.
Đây là tác nhân chính làm tuyết trở nên tối màu, giảm khả năng phản xạ ánh sáng, thúc đẩy quá trình hấp thụ nhiệt và tan nhanh với tốc độ chưa từng có.
Nhà khoa học Raul Cordero, thành viên của nhóm nghiên cứu, cho biết một du khách có thể góp phần làm tan khoảng 100 tấn tuyết. Trong khi đó, các chuyến nghiên cứu khoa học - vốn sử dụng phương tiện hạng nặng và dựng trại lưu trú dài ngày - có thể gây tác động gấp 10 lần so với một du khách bình thường.
Cụ thể, sau 4 năm khảo sát một hành trình dài 2.000km xuyên suốt Nam Cực nhằm đánh giá mức độ ô nhiễm, nhóm nghiên cứu phát hiện tại những khu vực có hoạt động của con người, nồng độ kim loại độc hại như niken, đồng và chì đã tăng gấp 10 lần so với 4 thập niên trước.
Để ứng phó với thực trạng đáng báo động này, Hiệp ước Nam Cực đã được ban hành nhằm nghiêm cấm sử dụng nhiên liệu gây ô nhiễm môi trường như dầu nhiên liệu nặng. Nhiều công ty du lịch đã thử nghiệm tàu hybrid và tàu chạy điện.
Bên cạnh đó, IAATO triển khai phân luồng các tuyến tàu tránh ùn tắc, đồng thời ban hành quy định nghiêm ngặt trong quá trình tiếp cận quan sát động vật hoang dã.
Các nhà khoa học nhấn mạnh, chỉ việc cắt giảm mạnh nhiên liệu hóa thạch và chuyển sang năng lượng tái tạo mới có thể cứu lấy “Lục địa Trắng”./.
