Dữ liệu ban đầu về Omicron ở nhiều nước cho thấy tỉ lệ nhập viện thấp
Nhân viên y tế tiêm vắc xin phòng COVID-19 cho người dân tại Ramat Gan, Israel. Ảnh: THX/TTXVN
* Nghiên cứu về tiêm chéo mũi tăng cường để bảo vệ trước Omicron
Biến thể Omicron của virus SARS-CoV-2 gây bệnh COVID-19 đang dẫn tới làn sóng dịch bệnh mới ở nhiều nước trên thế giới. Kể từ khi những ca đầu tiên nhiễm biến thể này được Nam Phi thông báo vào ngày 25/11/2021, Omicron đã trở thành mối quan ngại trong cuộc chiến chống đại dịch của toàn cầu.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đánh giá nguy cơ lây lan dịch do biến thể Omicron là "rất cao", song cũng cho rằng những dữ liệu ban đầu dường như cho thấy biến thể này không gây ra tình trạng mắc bệnh nặng như biến thể Delta.
Cơ quan an ninh y tế Anh (HSA) mới đây công bố một nghiên cứu phân tích 528.176 ca nhiễm biến thể Omicron và 573.012 ca nhiễm biến thể Delta. Kết quả cho thấy nguy cơ ca nhiễm Omicron phải đưa vào chăm sóc cấp cứu hoặc nhập viện bằng một nửa so với nhiễm Delta, nếu chỉ tính riêng nguy cơ nhập viện thì bằng 1/3.
Bên cạnh đó, số ca cần đến giường trợ thở cũng không tăng lên như giai đoạn đỉnh của các làn sóng dịch trước. Tác dụng của vắc xin là khá rõ ràng.
HSA nhấn mạnh: "Trong phân tích này, nguy cơ nhập viện thấp hơn đối với các ca nhiễm Omicron có triệu chứng hoặc không có triệu chứng sau khi tiêm chủng 2 và 3 mũi vắc xin, với tỉ lệ giảm 81% nguy cơ nhập viện sau 3 mũi tiêm so với các ca nhiễm Omicron chưa tiêm chủng".
Tại Mỹ, Omicron lây lan nhanh chóng đồng thời có một tỉ lệ tăng mạnh số ca trẻ em phải nhập viện điều trị. Trong khi tình trạng này khiến các chuyên gia lo ngại, mức độ nặng do biến thể này gây ra dường như không đáng báo động.
Theo các dữ liệu chính thức, trong tuần lễ kết thúc ngày 28/12/2021, nhóm tuổi từ 0-17 chứng kiến mức tăng 66% số ca phải nhập viện. Mức tăng này cao hơn con số ở đỉnh dịch do biến thể Delta gây ra. Mặc dù vậy, dữ liệu ban đầu cho thấy các ca nhiễm Omicron ở trẻ em có triệu chứng bệnh nhẹ hơn so với nhiễm biến thể Delta.
Tại Nam Phi, các nghiên cứu từ khi phát hiện Omicron cũng cho thấy nguy cơ bệnh trở nặng hay phải nhập viện do nhiễm biến thể này là thấp hơn so với nhiễm biến thể Delta. Các nhà khoa học tại Viện quốc gia về dịch bệnh truyền nhiễm của Nam Phi (NICD) đã phân tích các ca nhiễm Omicron từ tháng 10-11/2021 với các ca nhiễm Delta từ tháng 4-11/2021 và kết luận nguy cơ phải nhập viện vào khoảng 80%.
Với các ca nhập viện, nguy cơ mắc bệnh nặng ở những người bị nhiễm Omicron thấp hơn khoảng 30% so với Delta. Trong khi đó, tại Delhi (Ấn Độ), dữ liệu từ ngày đầu của năm 2022 so với từ tháng 3/2021 cho thấy tỉ lệ nhập viện giảm khá nhiều. Khi số ca nhiễm hàng ngày hồi tháng 3/2021 vào khoảng 6.000 ca thì số bệnh nhân phải sử dụng giường trợ thở là 1.150 ca.
Ngày 1/1 vừa qua, ở Delhi chỉ có 82 ca phải sử dụng giường trợ thở. Số ca phải sử dụng máy thở cũng giảm từ 145 ca hồi tháng 3/2021 xuống 5 ca trong ngày đầu năm mới.
* Tạp chí Focus của Đức ngày 2/1 đã đăng tải kết quả nghiên cứu khoa học về “công thức” tiêm chéo vắc xin ngừa COVID-19 hiệu quả nhất để bảo vệ trước biến thể Omicron đang lây lan mạnh tại nước này, cũng như nhiều quốc gia khác, trong đó cho rằng việc kết hợp tiêm các loại vắc xin khác nhau sẽ cho hiệu quả và thời gian bảo vệ khác nhau.
Nguồn tin cho biết biến thể Omicron đang lây lan mạnh ở Đức với tốc độ gia tăng số ca bệnh mới lên đến 45% trong một ngày. Câu hỏi đặt ra hiện nay là tiêm mũi tăng cường thế nào để bảo vệ cơ thể tốt nhất trước biến thể này.
Một số nghiên cứu cho thấy việc tiêm 2 mũi vắc xin ngừa COVID-19 vẫn chưa đủ để ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm, bởi hiệu quả của vắc xin sẽ suy giảm nhanh chóng sau khi mũi thứ hai. Tuy nhiên, tiêm mũi tăng cường sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ lây nhiễm và bệnh trở nặng.
Theo dữ liệu từ Anh, vắc xin công nghệ mRNA (Pfizer/BioNTech và Moderna) có hiệu quả tốt nhất khi tiêm mũi tăng cường để chống lại biến thể Omicron.
Vắc xin ngừa COVID-19 AstraZeneca sẽ có tác dụng bảo vệ khoảng 30% trước biến thể Omicron trong vòng 5-9 tuần sau khi tiêm mũi thứ hai. Sau 15-19 tuần, những người đã được tiêm 2 mũi vắc xin này hầu như không còn được bảo vệ trước biến thể Omicron.
Những người được tiêm mũi tăng cường là vắc xin Pfizer/BioNTech sau 2 mũi Astrazenca sẽ nâng cao khả năng bảo vệ trước các triệu chứng khi nhiễm Omicron lên 50% chỉ một tuần sau khi tiêm. Sau 2-4 tuần, hiệu quả tăng lên 60%, nhưng sau hơn 10 tuần lại giảm xuống còn 30%. Tuy nhiên, hiệu quả bảo vệ trước biến thể Delta vẫn ở mức cao hơn 80% trong cùng thời gian này.
Những người được tiêm mũi tăng cường là vắc xin Moderna sau 2 mũi Astrazenca sẽ có khả năng miễn dịch cao hơn trước biến thể Omicron. Cụ thể, hiệu quả sẽ tăng lên gần 60% một tuần sau mũi thứ ba và tăng cao hơn nữa trong tuần thứ tư. Sau 5-9 tuần, hiệu quả bảo vệ giảm xuống dưới mức 50%. Tuy nhiên, hiệu quả vẫn rất cao đối với biến thể Delta, từ 90- 100% trong cùng thời gian.
Với các trường hợp tiêm hai mũi đầu là vắc xin ngừa COVID-19 Pfizer/BioNTech, hiệu quả bảo vệ trước các triệu chứng khi nhiễm biến thể Omicron sau từ 2-4 tuần là 60%. Tuy vậy, hiệu quả sẽ giảm dần và sau từ 20-24 tuần hầu như không còn hiệu quả bảo vệ trước Omicron. Đối với biến thể Delta, hiệu quả sẽ giảm từ 90% xuống mức hơn 60% trong khoảng thời gian này.
Đối với những người đã tiêm 2 mũi đầu và mũi tăng cường đều là vắc xin Pfizer/BioNTech, hiệu quả bảo vệ trước biến thể Omicron sau 1 tuần lên tới 70%; sau 10 tuần sẽ giảm xuống còn khoảng 50%. Đối với biến thể Delta, hiệu quả bảo vệ vẫn ở mức 90-100%.
Đối với những người đã tiêm 2 mũi đầu là vắc xin Pfizer/BioNTech, khi tiêm mũi tăng cường là vắc xin Moderna sẽ có hiệu quả bảo vệ tốt nhất, sau một tuần lên tới 80%. Sau 5-9 tuần, hiệu quả vẫn còn ở mức trên 70%. Tuy nhiên, hiện chưa có số liệu nghiên cứu sau thời điểm này.
Với các trường hợp tiêm 2 mũi đầu là vắc xin Moderna, hiệu quả bảo vệ trước biến thể Omicron sau từ 2-4 tuần là 50% sau khi tiêm mũi thứ hai. Sau khoảng 19 tuần, vắc xin này hầu như không còn hiệu quả trước Omicron; trong khi đối với Delta, hiệu quả vẫn mức xấp xỉ 80%. Hiện chưa có số liệu nghiên cứu về hiệu quả của mũi tăng cường với cùng loại vắc xin này hoặc với vắc xin khác sau khi đã tiêm 2 mũi Moderna.
Các nhà virus học cảnh báo việc tiêm mũi tăng cường cũng sẽ giảm hiệu quả theo thời gian. Vì vậy, người dân không nên bỏ qua các biện pháp phòng ngừa do đã được tiêm mũi tăng cường, bởi đã có nhiều trường hợp được tiêm mũi tăng cường song vẫn mắc bệnh và lây nhiễm cho người khác.
Một nghiên cứu quy mô nhỏ ở Áo (được thực hiện với gần 100 người) cho thấy những người đã được tiêm 1 hoặc 2 mũi vắc xin Pfizer/BioNTech, sau đó bị mắc COVID-19 (hoặc nhiễm bệnh trước, sau đó được tiêm vắc xin Pfizer/BioNTech), sẽ tạo nên cái gọi là “siêu kháng thể” có khả năng vô hiệu hóa biến thể Omicron.
Tuy nhiên, các nhà khoa học cũng khuyến cáo không nên cố ý mắc COVID-19 để có được “siêu kháng thể”, bởi đây chỉ là một nghiên cứu có quy mô nhỏ.
