Dự thảo Luật Giáo dục đại học: Bộ Y tế quản lý đào tạo chuyên sâu - điều kiện tiên quyết bảo đảm an toàn người bệnh

Những quan điểm được nêu tại nghị trường và ý kiến chuyên môn của các chuyên gia trong ngành cho thấy yêu cầu cần làm rõ hơn vai trò quản lý đối với các chương trình đào tạo chuyên sâu, đặc thù của ngành y.

Luật hóa quản lý chuyên khoa I là cần thiết để giữ đặc thù đào tạo Viện - Trường

Chia sẻ quan điểm đồng thuận, GS.TS.BS Nguyễn Hữu Tú - Hiệu trưởng Trường Đại học Y Hà Nội cho rằng, đào tạo y khoa mang tính đặc thù cao và chỉ vận hành đúng bản chất khi giảng đường và bệnh viện được xem là một thể thống nhất về nội dung, triết lý và trách nhiệm đào tạo.

Hiệu trưởng Trường Đại học Y Hà Nội dẫn Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị, trong đó xác định văn bằng đào tạo chuyên khoa thuộc ngành y là văn bằng chuyên sâu và đặc thù, nằm trong phạm vi quản lý của Bộ Y tế. Vì vậy, việc luật hóa để làm rõ trách nhiệm và thẩm quyền là rất cần thiết.

Cụ thể, tại Mục III - Nhiệm vụ, giải pháp, khoản 3 (Nâng cao y đức, phát triển nhân lực...) của Nghị quyết 72 nêu rõ: "Thực hiện đào tạo chuyên sâu đặc thù trình độ sau đại học thuộc hệ thống giáo dục quốc dân trong lĩnh vực sức khỏe do Bộ Y tế quản lý."

GS.TS.BS Nguyễn Hữu Tú – Hiệu trưởng Trường Đại học Y Hà Nội.

GS.TS.BS Nguyễn Hữu Tú cũng phân tích rằng chương trình bác sĩ chuyên khoa I có khoảng 67 tín chỉ, trong đó khoảng 80% nội dung tương đồng với chương trình thạc sĩ ứng dụng. Khác biệt chủ yếu nằm ở học phần nghiên cứu khoa học: chương trình thạc sĩ yêu cầu thực hiện luận văn, trong khi chuyên khoa I tập trung nhiều hơn vào thực hành lâm sàng.

Từ thực tế này, GS.TS.BS Nguyễn Hữu Tú cho rằng văn bằng chuyên khoa I nên tiếp tục do Bộ Y tế quản lý nhằm bảo đảm tính đặc thù trong đào tạo. Người học nếu có nhu cầu có thể bổ sung phần nghiên cứu và thực hiện luận văn theo chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo để được công nhận tương đương trình độ thạc sĩ.

Theo GS.TS.BS Nguyễn Hữu Tú, cách tiếp cận này vừa giữ được đặc thù của hệ đào tạo chuyên khoa sau đại học, vừa tránh xung đột với Khung trình độ quốc gia. Ông đồng thời đề nghị Bộ Y tế và Bộ Giáo dục và Đào tạo sớm thống nhất ban hành quy định chung để tạo thuận lợi cho người học, nâng cao hiệu quả quản lý và bảo đảm chất lượng nguồn nhân lực bác sĩ chuyên khoa cho hệ thống y tế.

Bộ Y tế quản lý đào tạo - điều kiện tiên quyết bảo đảm an toàn người bệnh

Đồng quan điểm, GS.TS. Hoàng Văn Minh - Hiệu trưởng Trường Đại học Y tế công cộng cho rằng, đào tạo nguồn nhân lực y tế, đặc biệt là đào tạo sau đại học, mang tính đặc thù chuyên sâu vì gắn kết trực tiếp, không thể tách rời với hệ thống chăm sóc sức khỏe, từ Bộ Y tế, Sở Y tế, bệnh viện, trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC), trung tâm y tế, trạm y tế đến người bệnh và mọi người dân trong cộng đồng.

Người học trong ngành sức khỏe không chỉ tiếp thu kiến thức hàn lâm mà phải được rèn luyện liên tục các kỹ năng lâm sàng và cận lâm sàng cũng như các năng lực chăm sóc và nâng cao sức khỏe cộng đồng, trong môi trường thực hành thực tế.

GS.TS. Hoàng Văn Minh - Hiệu trưởng Trường Đại học Y tế công cộng.

GS.TS. Hoàng Văn Minh nhấn mạnh: năng lực của người cán bộ y tế chỉ hình thành đầy đủ khi được huấn luyện trong chu trình khép kín: đào tạo - thực hành - giám sát và cấp phép hành nghề. Chu trình này chỉ vận hành hiệu quả khi đào tạo gắn chặt với môi trường bệnh viện, các CDC, trạm y tế và cơ sở chăm sóc sức khỏe nơi người học hằng ngày tiếp cận người bệnh, trường hợp bệnh thật và tình huống y tế thật.

Các chương trình đào tạo sau đại học như bác sĩ nội trú, chuyên khoa I, chuyên khoa II chính là giai đoạn then chốt hình thành năng lực chuyên môn sâu... Những năng lực này không thể đạt được qua giảng dạy thuần túy trên lớp, mà chỉ được hình thành khi chương trình được triển khai ngay trong hệ thống chăm sóc sức khỏe và gắn kết chặt với công việc hàng ngày của cán bộ, giảng viên tại chính cơ sở y tế họ đang công tác.

GS.TS. Hoàng Văn Minh nhấn mạnh: "Bộ Y tế giữ vai trò cơ quan quản lý hệ thống đào tạo chuyên sâu sau đại học khối ngành chăm sóc sức khỏe là điều kiện tiên quyết để bảo đảm sự thống nhất, nhất quán và liên thông giữa đào tạo - thực hành - giám sát và cấp phép hành nghề; tránh phân mảnh; bảo đảm an toàn người bệnh; và duy trì chất lượng nguồn nhân lực y tế ở mức cao nhất. Đây chính là nền tảng để xây dựng một hệ thống y tế quốc gia vững mạnh, hiện đại và bền vững".

Qua phân tích của các chuyên gia và đại biểu Quốc hội, có thể thấy rõ quan điểm chung: Đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực khoa học sức khỏe là hoạt động mang tính đặc thù cao, gắn liền với tính mạng người bệnh và hệ thống y tế quốc gia. Việc luật hóa để giao Bộ Y tế là đầu mối chịu trách nhiệm quản lý đối với các chương trình đào tạo chuyên sâu sau đại học là điều kiện tiên quyết để đảm bảo chất lượng, sự thống nhất và an toàn cho nhân lực y tế trong tương lai, như đề nghị của Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức.

Đỗ Vi (thực hiện)