Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng có nhiều điểm nổi bật

Nội dung văn kiện đi thẳng vào những vấn đề trọng tâm

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, TS Nguyễn Quốc Việt - Chuyên gia chính sách công, Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã chỉ ra những điểm mới, điểm ấn tượng của dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng, trong đó ông đặc biệt ấn tượng với nội dung chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ chiều rộng sang chiều sâu.

TS. Nguyễn Quốc Việt - Chuyên gia chính sách công, Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội. Ảnh minh họa

- Ông đánh giá như thế nào về Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng?

TS. Nguyễn Quốc Việt: Với tư cách là một người nghiên cứu về chính sách công, tôi có thể khẳng định rằng, dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng có sự đổi mới vượt bậc, làm rõ chủ trương của Đảng trong phát triển kinh tế.

Các nội dung nêu ra tại văn kiện cũng thể hiện rõ quan điểm, đây là một kỳ đại hội hành động, một Chính phủ hành động khi đi thẳng vào những vấn đề trọng tâm, vấn đề cốt lõi. Đi kèm với đó những kế hoạch, giải pháp, thể hiện trước mắt là việc tích hợp cả ba nội dung văn kiện, từ định hướng chung cho đến những nội dung gắn với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội và những giải pháp, trong đó kể cả những giải pháp có tính chất nội bộ của Đảng, cho đến những giải pháp về mặt nhà nước, xã hội đều được tích hợp, tổng hợp ở trong một bộ văn kiện.

Về tinh thần của văn kiện, qua đọc dự thảo tôi thấy rất ngắn gọn, đi thẳng vào các vấn đề trọng tâm, cũng như những mục tiêu một cách rất cụ thể. Đúng với tinh thần là xây dựng các kế hoạch hành động dựa trên KPI và đánh giá kết quả dựa trên những mục tiêu và con số định lượng được. Đây là những điểm mà về góc độ nghiên cứu về chính sách công tôi thấy khá gần gũi và ấn tượng.

Ngoài ra, theo đánh giá về mặt lý luận nhiều ý kiến cũng cho rằng, bên cạnh nền tảng tư tưởng Hồ Chí Minh, nền tảng Mác - Lê Nin, các quan điểm đổi mới về mặt phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong giai đoạn thành tựu 40 năm đổi mới cũng đã được đúc kết và cụ thể hóa trong dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần này. Đây là sự đổi mới trong tư duy, trong quan điểm về tư tưởng của Đảng trong việc đúc kết những kinh nghiệm trong thực tiễn đổi mới vào các dự thảo báo cáo chính trị đang được đưa ra để lấy ý kiến.

Điểm trọng tâm của dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV là chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ chiều rộng sang chiều sâu. Ảnh minh họa

Chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ chiều rộng sang chiều sâu

- Những nội dung, những điểm đột phá nào tại dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng mà ông ấn tượng?

TS. Nguyễn Quốc Việt: Đối với tôi - một người nghiên cứu về chính sách kinh tế thì điểm đột phá và mấu chốt nhất, cũng là điểm trọng tâm nhất trong dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV đó là việc chúng ta chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ chiều rộng sang chiều sâu, từ mô hình tăng trưởng truyền thống, chất lượng thấp sang một mô hình tăng trưởng cao hơn, để đạt được mục tiêu, kỳ vọng trong thập kỷ, hay ít nhất là nhiệm kỳ đại hội tới, Việt Nam sẽ đạt được mức tăng trưởng hai con số.

Thực tế này xuất phát từ việc, mô hình tăng trưởng 40 năm qua dù đã đạt được nhiều thành tựu nhưng vẫn dựa chủ yếu trên các yếu tố đầu vào theo chiều rộng như là đầu tư về vốn, về lao động giản đơn thay vì phát triển dựa trên các yếu tố năng suất tổng hợp (TFP). Hay là chúng ta cũng thấy rằng, chỉ số về ICOR vẫn còn rất cao so với các nước đã “thoát” khỏi bẫy thu nhập trung bình trong khu vực.

Chính vì vậy, để đạt mục tiêu trong vòng 20 năm tới, Việt Nam trở thành một nước công nghiệp phát triển, một nền kinh tế với thu nhập cao, buộc chúng ta phải thoát ra khỏi cái bẫy thu nhập trung bình và việc đổi mới mô hình tăng trưởng, tái cơ cấu nền kinh tế là giải pháp để Việt Nam đạt được mục tiêu.

Theo tôi, đấy là một trong những điểm chính, điểm cốt lõi. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu trên, thì dù chúng ta đã có những quyết tâm, có những chương trình hành động, những nghị quyết mang tính đột phá, thì thách thức mà Việt Nam đang phải đối mặt không phải là không có.

Đặc biệt, trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị kéo dài, cùng với cuộc chiến tranh thương mại giữa các cường quốc dự báo sẽ tạo ra những rủi ro rất lớn đối với tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Ngoài ra, trong bối cảnh, nền kinh tế Việt Nam trong suốt giai đoạn vừa qua vẫn thiếu nền tảng cho tăng trưởng bền vững khi phụ thuộc quá nhiều vào việc hội nhập và xuất khẩu.

Từ những phân tích trên, tôi cho rằng, để đạt được mục tiêu trở thành quốc gia công nghiệp phát triển, một nền kinh tế có thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam cần nhận diện rõ hơn những sức ép, thách thức của kinh tế trong bối cảnh mới. Từ đó cần có những giải pháp căn cơ, cụ thể để đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng tự chủ và nâng cao hàm lượng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Từ đó, giúp doanh nghiệp trong nước có được giá trị gia tăng cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Ngoài ra, dự thảo văn kiện cũng đề cập đến nội dung đặt con người là trung tâm, coi nguồn nhân lực chất lượng cao là trung tâm của tiến trình đổi mới và thay đổi mô hình tăng trưởng của Việt Nam. Theo tôi, đây cũng là điểm đột phá để kinh tế Việt Nam vượt qua được những thách thức, khó khăn trong giai đoạn hiện nay và có thể hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế toàn cầu.

Cần khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng công nghệ vào sản xuất. Ảnh minh họa

- Là một chuyên gia kinh tế, nhà nghiên cứu, ông có đóng góp gì xây dựng dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng?

TS. Nguyễn Quốc Việt: Với tư cách là một người nghiên cứu ở trong trường đại học, tôi cho rằng để thực hiện được các nội dung trọng tâm chính sách trong dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV liên quan đến đột phá về mặt thể chế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng thì việc ứng dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo đóng vai trò quan trọng.

Trong khi đó, để ứng dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo được thì vấn đề nâng cao năng lực nghiên cứu, nâng cao chất lượng và sự đóng góp của khu vực giáo dục đại học, đào tạo nghề là một trong những điểm mấu chốt hiện nay.

Để nâng cao năng lực nghiên cứu, chất lượng giáo dục, nhà nước không thể đứng ngoài, hoặc chỉ tập trung vào công tác xã hội hóa thông qua tự chủ đại học. Bởi nếu như không có bàn tay của nhà nước mà để thị trường tự điều tiết thì sự đóng góp của giáo dục đại học hay đào tạo nghề sẽ khó mà đáp ứng được kỳ vọng về nguồn nhân lực chất lượng cao, để Việt Nam có thể đón đầu các xu thế phát triển về kinh tế, công nghệ trên thế giới.

- Xin cảm ơn ông!

Nguyễn Hòa (thực hiện)