Đưa giao thông thủy nội địa vùng biên Gia Lai vào nền nếp

Hoạt động vận tải đường thủy tại bến đò A Sanh đi vào nền nếp.

Thực tế cho thấy hoạt động vận tải thủy nội địa tại đây vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn do phần lớn phương tiện do người dân tự đóng, thiếu tiêu chuẩn kỹ thuật, người điều khiển chưa có chứng chỉ chuyên môn. Nhờ sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền địa phương, ngành chức năng và sự nâng cao ý thức của người dân, hoạt động này từng bước được đưa vào nền nếp, góp phần phát triển kinh tế-xã hội bền vững cho khu vực biên giới.

Giao thông thủy nội địa - “mạch nối” vùng biên

Sông Sê San, đoạn chảy qua địa bàn hai xã Ia O và Ia Krái, từ lâu đã đóng vai trò là tuyến giao thông thủy quan trọng, kết nối các cụm dân cư giữa hai bên bờ sông. Người dân nơi đây từ lâu đã quen với hình ảnh những chuyến đò, thuyền độc mộc, phà sắt chở đầy hàng hóa, xe máy, ô-tô và cả nông sản vượt sông mỗi ngày.

Phà sắt qua bến đò A Sanh chở đầy hàng hóa, xe máy, ô-tô và cả nông sản vượt sông mỗi ngày.

Tại bến đò A Sanh (xã Ia Krái), mỗi ngày có hàng chục chuyến đò hoạt động liên tục. Anh Puih Tưng, người dân làng Nú, chia sẻ: “Ở đò A Sanh có khoảng 12 tàu tham gia vận chuyển, nhưng đa phần người lái chỉ học lỏm nhau mà không qua trường lớp nào. Bà con mong muốn được mở lớp đào tạo chính quy để vừa đúng luật, vừa yên tâm khi vận chuyển khách và hàng hóa”.

Theo thống kê của Ủy ban nhân dân xã Ia Krái, đoạn sông Sê San chảy qua địa bàn dài khoảng 27km, có tới 72 phương tiện thủy nội địa tham gia vận chuyển. Phương tiện chủ yếu là thuyền độc mộc, phà sắt, đò gỗ, nhiều chiếc được người dân tự đóng theo kinh nghiệm, không theo thiết kế chuẩn, chưa được đăng kiểm. Điều này khiến công tác quản lý, giám sát và bảo đảm an toàn giao thông đường thủy gặp nhiều khó khăn.

Tuy nhiên, không vì thế mà chính quyền địa phương buông lỏng công tác quản lý. Chính quyền xã Ia Krái thường xuyên phối hợp lực lượng Công an, đồn biên phòng kiểm tra, tuyên truyền pháp luật về giao thông đường thủy, tặng áo phao miễn phí cho bà con. Đồng thời, tiến hành đánh số phương tiện và hướng dẫn người dân quy cách đóng tàu phù hợp; kiến nghị cấp trên mở lớp đào tạo bằng lái tàu để người dân có thể hợp pháp hóa việc điều khiển phương tiện thủy.

Bắt buộc mặc áo phao mỗi khi lên đò, bảo đảm an toàn cho người dân.

Không chỉ ở xã Ia Krái, tại xã Ia O - nơi có hoạt động vận chuyển khách du lịch tham quan cảnh quan sông nước, công tác bảo đảm an toàn giao thông đường thủy cũng được chú trọng từ sớm. Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Ia O Phan Đình Thắm cho biết: “Chúng tôi thường xuyên nhắc nhở các chủ tàu không được chở quá số người quy định, định kỳ kiểm tra phương tiện và lồng ghép hướng dẫn kỹ năng phòng tránh sự cố qua các buổi họp dân. Đồng thời, xã cũng thông báo tình hình thời tiết, cảnh báo nguy cơ khi mực nước sông lên cao để người dân chủ động phòng tránh”.

Nhiều thay đổi tích cực

Một điểm đáng ghi nhận là ý thức của người dân trong việc tham gia giao thông đường thủy cũng đang có chuyển biến rõ rệt. Trước đây, việc mặc áo phao khi đi đò gần như bị xem nhẹ, thì nay, nhiều chủ đò đã chủ động yêu cầu hành khách tuân thủ các quy định an toàn.

Anh Ksor Truyền (làng Dom, xã Ia Krái) chia sẻ: “Trước đây ít ai để ý chuyện mặc áo phao, nhưng giờ chủ đò bắt buộc mặc mỗi khi lên đò, thấy an toàn hơn nhiều. Ngày mưa gió, họ còn khuyên mình đợi thời tiết tốt rồi mới đi”.

Còn bà Ksor Plơnh (làng Jrăng Blo) cũng cho biết: “Trước kia mình cứ lên đò là đi, chẳng quan tâm đến thời tiết hay an toàn. Nay thì thấy khác rồi, chủ đò có trách nhiệm hơn, thường xuyên dừng chuyến nếu thấy nguy hiểm, khiến bà con yên tâm hơn nhiều”.

Thực tế cho thấy, chính sự nâng cao nhận thức của cộng đồng, cùng với việc chính quyền địa phương và ngành chức năng tích cực vào cuộc đã tạo nên những chuyển biến tích cực trong hoạt động vận tải thủy nội địa tại khu vực này.

Những chuyến đò qua sông Sê San nay đã an toàn hơn nhiều.

Trong nhiều năm qua, tỉnh Gia Lai đã có nhiều bước đi cụ thể nhằm đưa hoạt động vận tải thủy nội địa đi vào quy củ. Theo thông tin từ Sở Xây dựng, tỉnh Gia Lai đã phối hợp Cục Đăng kiểm Việt Nam tổ chức kiểm tra, rà soát và cấp giấy chứng nhận đăng ký cho 21 phương tiện đủ điều kiện hoạt động.

Đặc biệt, nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo người điều khiển phương tiện, Cục Đường thủy nội địa Việt Nam đã đề nghị Trường Cao đẳng Giao thông Đường thủy II phối hợp mở các lớp chiêu sinh, cấp chứng chỉ chuyên môn cho người dân điều khiển phương tiện thủy. Đây là bước đi quan trọng, góp phần chuyên nghiệp hóa đội ngũ người điều khiển và giảm thiểu tối đa những rủi ro trong quá trình vận hành phương tiện.

Bên cạnh đó, ngành chức năng cũng phối hợp Cục Đăng kiểm Việt Nam triển khai đăng kiểm cho 60 phương tiện tại huyện Ia Grai (cũ), hướng dẫn chủ phương tiện sửa đổi kết cấu để phù hợp với mẫu thiết kế, tiêu chuẩn kỹ thuật đã được công bố.

Thuyền, phà trên sông Sê San đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân nơi đây.

Hoạt động vận tải thủy nội địa trên sông Sê San không chỉ đơn thuần phục vụ mục đích đi lại, buôn bán mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội vùng biên giới, kết nối cộng đồng các làng xã. Đây cũng là phương thức vận tải có chi phí thấp, phù hợp điều kiện địa hình và kinh tế của người dân địa phương.

Tuy nhiên, để bảo đảm phát triển bền vững, cần tiếp tục chú trọng đồng bộ các biện pháp, từ đào tạo, cấp chứng chỉ chuyên môn, đăng kiểm phương tiện, hướng dẫn kỹ thuật đóng tàu theo quy chuẩn, đến nâng cao ý thức cộng đồng và tăng cường kiểm tra, giám sát. Đồng thời, cần hỗ trợ người dân tiếp cận các chính sách ưu đãi về vốn hoặc kỹ thuật để cải thiện phương tiện, vừa bảo đảm an toàn, vừa nâng cao hiệu quả vận chuyển.

Tuyến giao thông thủy nội địa trên sông Sê San là "mạch sống" nối kết các cộng đồng cư dân vùng biên giới tỉnh Gia Lai. Những nỗ lực không ngừng nghỉ của chính quyền các cấp, ngành chức năng và đặc biệt là chính người dân trong việc từng bước chuẩn hóa hoạt động vận tải thủy đã và đang mang lại hiệu quả tích cực. Để bảo đảm an toàn và phát triển bền vững, cần tiếp tục duy trì tinh thần phối hợp đồng bộ, tăng cường đầu tư, hỗ trợ kỹ thuật và nâng cao nhận thức cộng đồng, từ đó đưa giao thông thủy nội địa vùng biên thực sự đi vào nền nếp, góp phần xây dựng vùng biên giới vững mạnh về kinh tế, ổn định về xã hội và vững chắc về quốc phòng-an ninh.

PHÚC THẮNG