Đưa Hà Nội bứt phá trong kỷ nguyên số

Lần đầu tiên, Hà Nội có trong tay một “bộ công cụ” chính sách tương đối đầy đủ, bao trùm toàn bộ chuỗi giá trị đổi mới sáng tạo, từ thử nghiệm công nghệ, đầu tư mạo hiểm, đến thị trường hóa và thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Vũ Đại Thắng cùng lãnh đạo thành phố tham quan Triển lãm Mạng lưới đổi mới sáng tạo thành phố ngày 25-12-2025. Ảnh: Viết Thành

Kiến tạo thể chế để bứt phá công nghệ

Ngày 29-9-2025, HĐND thành phố Hà Nội đã thông qua 6 nghị quyết quy định các cơ chế, chính sách đặc thù, đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Sáu nghị quyết này bao gồm: Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát - sandbox (Nghị quyết số 29/2025/NQ-HĐND); thành lập và vận hành Quỹ đầu tư mạo hiểm thành phố Hà Nội (Nghị quyết số 30/2025/NQ-HĐND); chính sách phát triển khoa học công nghệ (Nghị quyết số 34/2025/NQ-HĐND); cơ chế hỗ trợ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo (Nghị quyết số 35/2025/NQ-HĐND); Đề án thành lập Sàn giao dịch công nghệ Hà Nội (Nghị quyết số 459/NQ-HĐND) và Đề án thành lập Trung tâm đổi mới sáng tạo thành phố Hà Nội (Nghị quyết số 461/NQ-HĐND). Đây là “bộ lục” nghị quyết có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tạo lập môi trường thể chế thuận lợi, khơi thông nguồn lực, khuyến khích sáng tạo, thúc đẩy kết nối giữa các chủ thể và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Xa hơn, Hà Nội không chỉ giữ vững vai trò đầu tàu đổi mới sáng tạo của cả nước mà còn từng bước hội nhập sâu với mạng lưới đổi mới sáng tạo toàn cầu.

Việc ban hành đồng loạt 6 nghị quyết là bước đi cụ thể nhằm thể chế hóa Luật Thủ đô (sửa đổi năm 2024) và triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Trong bối cảnh Trung ương đã xác định khoa học công nghệ là “đột phá quan trọng hàng đầu”, Hà Nội với vai trò trung tâm chính trị, kinh tế và khoa học của cả nước được giao sứ mệnh tiên phong, đi trước và thử nghiệm trước các cơ chế mới.

Thực tiễn cho thấy, dù sở hữu tiềm lực lớn về nguồn nhân lực, hệ thống viện, trường và cộng đồng doanh nghiệp, song hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Hà Nội vẫn tồn tại không ít điểm nghẽn: Cơ chế, chính sách thiếu đồng bộ, nguồn lực đầu tư còn phân tán, hạ tầng khoa học công nghệ chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, khả năng thương mại hóa các kết quả nghiên cứu còn hạn chế... Thực trạng này đã khiến không ít nhân tài và doanh nghiệp công nghệ rời Hà Nội để tìm kiếm môi trường thuận lợi hơn tại các địa phương khác hoặc ở nước ngoài.

Trong bối cảnh đó, 6 nghị quyết được ví như những “chìa khóa” nhằm tháo gỡ các nút thắt then chốt. Mỗi nghị quyết đảm nhận một vai trò riêng trong chuỗi giá trị đổi mới sáng tạo: Sandbox mở ra không gian pháp lý an toàn cho thử nghiệm công nghệ mới; quỹ đầu tư mạo hiểm cung cấp “vốn mồi” để kích hoạt và dẫn dắt nguồn lực xã hội; sàn giao dịch công nghệ và trung tâm đổi mới sáng tạo góp phần hình thành thị trường và các thiết chế trung gian; các chính sách phát triển khoa học công nghệ và hệ sinh thái khởi nghiệp tạo dựng nền tảng dài hạn cho đổi mới sáng tạo.

Đáng chú ý, tư duy quản lý khoa học công nghệ của Hà Nội đang chuyển dịch mạnh mẽ từ “quản lý hành chính” sang “quản trị hệ sinh thái”, từ “chi tiêu công” sang “đầu tư công”, từ cơ chế “xin - cho” sang phương thức “đặt hàng” nghiên cứu gắn với các sản phẩm đầu ra cụ thể. Trong cách tiếp cận mới này, doanh nghiệp được đặt ở vị trí trung tâm, vừa là đối tượng thụ hưởng, vừa là chủ thể tham gia đầu tư, thương mại hóa và dẫn dắt quá trình đổi mới sáng tạo.

Hà Nội xác định khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là khâu đột phá. Ảnh: TTXVN

Từ chính sách đến hành động - kích hoạt động lực tăng trưởng mới

Không dừng lại ở việc ban hành nghị quyết, Hà Nội đang bước vào giai đoạn triển khai với tinh thần hành động rất rõ nét. Phó Chủ tịch UBND thành phố Trương Việt Dũng nhấn mạnh, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo được xác định là động lực then chốt cho tăng trưởng kinh tế - xã hội bền vững, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn xanh, thông minh và bền vững. Theo Phó Chủ tịch Trương Việt Dũng, để đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số, Hà Nội cần tạo ra giá trị gia tăng mới ở quy mô hàng tỷ đô la Mỹ mỗi năm, điều mà mô hình tăng trưởng truyền thống rất khó đáp ứng. Con đường khả thi nhất chính là khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và các mô hình kinh tế mới, đặc biệt là kinh tế số. Vì vậy, vấn đề đặt ra hiện nay “không còn là có đổi mới sáng tạo hay không, mà là có đủ quyết tâm để làm đến cùng hay không”.

Trong triển khai cụ thể, hàng loạt mô hình và công cụ mới đang được kích hoạt đồng bộ. Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) cho phép doanh nghiệp và nhà khoa học thử nghiệm các công nghệ và mô hình kinh doanh mới trong khuôn khổ pháp lý rõ ràng, qua đó giảm rủi ro và rút ngắn thời gian từ ý tưởng đến ứng dụng thực tiễn. Quỹ đầu tư mạo hiểm thành phố Hà Nội, với nguồn “vốn mồi” từ ngân sách, được thiết kế và vận hành theo cơ chế thị trường, chấp nhận mức độ rủi ro phù hợp nhằm thu hút sự tham gia của các nhà đầu tư chiến lược trong và ngoài nước. Song song với đó, Hà Nội đang chuẩn bị đưa vào vận hành Sàn giao dịch công nghệ và Trung tâm Đổi mới sáng tạo thành phố Hà Nội - những “đầu mối” quan trọng kết nối hoạt động nghiên cứu, thử nghiệm và thương mại hóa. Đặc biệt, Trung tâm Đổi mới sáng tạo được kỳ vọng trở thành không gian hội tụ trí tuệ, công nghệ và nguồn vốn, đóng vai trò điều phối và dẫn dắt hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Thủ đô.

Một điểm nhấn đáng chú ý là định hướng ưu tiên phát triển các lĩnh vực công nghệ chiến lược như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn, y sinh học, công nghệ lượng tử và công nghệ vũ trụ. Thành phố cũng xác định phải tạo điều kiện thuận lợi cho các startup công nghệ sâu - những lĩnh vực đòi hỏi vốn lớn, thời gian dài và hạ tầng thử nghiệm phức tạp, nhưng có khả năng tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững.

Cùng với các công cụ chính sách, Hà Nội phát động đợt cao điểm “90 ngày cụ thể hóa và tuyên truyền, phổ biến các nghị quyết” nhằm nhanh chóng đưa nghị quyết vào cuộc sống, tạo chuyển biến rõ nét ngay trong những tháng cuối năm 2025, đầu năm 2026. Với yêu cầu rõ sản phẩm, rõ tiến độ, rõ trách nhiệm, các sở, ngành được giao nhiệm vụ cụ thể, từ hoàn thiện thể chế, vận hành các thiết chế mới, đến triển khai các mô hình thử nghiệm giải quyết những vấn đề bức thiết của đô thị như: Môi trường, giao thông, y tế và quản trị công.

Đợt cao điểm 90 ngày này còn tạo ra phương thức làm việc mới trong triển khai chính sách khoa học công nghệ: Nhanh hơn, thực chất hơn và gắn với nhu cầu phát triển của đô thị. Khi các nhiệm vụ trọng tâm được hoàn thành đúng tiến độ, Hà Nội sẽ có trong tay những sản phẩm đầu tiên để chứng minh hiệu quả của 6 nghị quyết chuyên đề.

Có thể thấy, 6 nghị quyết chuyên đề không chỉ mở ra không gian chính sách mới, mà còn đánh dấu bước chuyển quan trọng trong tư duy phát triển của Hà Nội: Coi khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực cốt lõi của tăng trưởng. Cùng với đó, Hà Nội đã lựa chọn cách làm quyết liệt, lấy hành động làm thước đo. Với “bộ lục nghị quyết” và chiến dịch 90 ngày đêm triển khai, Thủ đô đang đặt nền móng cho một giai đoạn phát triển mới, trong đó khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo thực sự trở thành động lực trung tâm, đưa Hà Nội bứt phá trong kỷ nguyên số.

Thu Hằng