Đưa tượng gỗ dân gian thành sản phẩm du lịch

Đưa tượng gỗ đến gần với cộng đồng

Trước kia, để tận mắt chiêm ngưỡng những tinh hoa của tượng gỗ dân gian, du khách phải đến tận các thôn, làng vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Ngày nay, do ảnh hưởng của nhiều yếu tố hiện đại, vượt ra phạm vi thôn, làng, tượng gỗ ngày càng được sưu tập, trưng bày, trang trí trong các không gian mở để du khách dễ dàng tiếp cận với loại hình truyền thống độc đáo này.

Tượng gỗ dân gian được trang trí trong một quán cà phê.

Hiện nay, nhiều quán cà phê ở phường Kon Tum đã trang trí không gian quán theo hướng văn hóa Tây Nguyên, trong đó, các tượng gỗ được bày trí, sắp xếp đẹp mắt. Có thể kể đến quán cà phê Adam và Eva, ở đường Phan Chu Trinh, với gần 20 bức tượng gỗ được trưng bày trong khuôn viên quán.

Ông Võ Văn Giáp (55 tuổi), chủ quán cà phê cho biết, năm 2009, tôi đã thiết kế quán cà phê mang văn hóa Tây Nguyên, với tượng gỗ dân tộc Ba Na được trưng bày nhiều nhất. Đặc biệt, tượng gỗ được lấy từ các nghệ nhân có tay nghề điêu luyện ở các thôn, làng dân tộc thiểu số nên sản phẩm có tính thẩm mỹ cao.

Các tượng gỗ được sắp xếp, bày trí đẹp mắt.

Các tượng gỗ trong khuôn viên quán với nhiều hình thù và cung bậc cảm xúc, sắc thái khác nhau, từ sự sâu thẳm của chia ly, nuối tiếc, sự đăm chiêu, trầm mặc với thời gian, đến hỉ nộ ái ố trong cuộc sống.

“Tôi mang tượng gỗ dân gian ra cộng đồng nhằm mục đích quảng bá, giới thiệu văn hóa dân tộc địa phương. Điều đáng mừng, du khách đến đây ai cũng hiếu kỳ và thích thú với những bức tượng gỗ mộc mạc này, nhiều người còn ngỏ ý mua tượng để làm kỷ niệm”, ông Giáp chia sẻ.

Du khách thích thú chụp ảnh với tượng gỗ tại khuôn viên nhà rông làng Đăk Răng.

Hiện nay, không chỉ các quán cà phê, nhà hàng, tượng gỗ dân gian còn được trưng bày tại các làng du lịch cộng đồng.

Từ năm 2024, khuôn viên nhà rông Làng du lịch cộng đồng Đăk Răng (xã Dục Nông) được trưng bày hơn 10 tượng gỗ dân gian. Các tượng mô tả đời sống sinh hoạt, lao động sản xuất, lễ hội, tình cảm gia đình của đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây.

Theo già làng Đăk Răng Brôl Vẻ (77 tuổi), mục đích khi trưng bày là nhằm giới thiệu sản phẩm nghề tạc tượng gỗ dân gian đến với du khách, từ đó, góp phần bảo tồn và quảng bá các sản phẩm điêu khắc gỗ truyền thống của dân tộc Gié Triêng.

Tượng gỗ được các homestay trang trí trước cổng vào.

Không chỉ khuôn viên nhà rông, tượng gỗ cũng được già Brôl Vẻ trang trí trong homestay của mình. “Ở đây tôi cũng trưng bày bức tượng gỗ dân gian, rất nhiều du khách đến tham quan tỏ vẻ yêu thích. Bởi tượng gỗ có những điều đặc biệt mang tính tâm linh, càng tìm hiểu càng thú vị”, già Brôl Vẻ nói.

Bảo tồn tượng gỗ gắn với phát triển du lịch

Ở xã Măng Đen, Vườn nghệ thuật Măng Đen được ra mắt vào tháng 8/2024, có diện tích gần 3ha, nơi đây là một điểm du lịch mới lạ, thu hút nhiều du khách đến "check in". Tại đây, hơn 500 bức tượng gỗ dân gian, kết hợp với gỗ lũa, đá cuội tự nhiên được bố trí hài hòa dưới những tán cây thông cổ thụ tạo nên một không gian văn hoá nghệ thuật độc đáo.

Những tượng gỗ tại Vườn nghệ thuật Măng Đen mô tả chân thực về cuộc sống và văn hóa đồng bào dân tộc thiểu số.

Du khách đến đây đều thích thú trước dáng vẻ của những bức tượng mô tả đời sống sinh hoạt, lao động sản xuất như cõng nước, gùi củi, vác rìu lên rẫy, giã gạo, uống rượu cần, đánh chiêng, múa xoang; mô tả tình cảm gia đình như cha cõng con, mẹ địu con, bà ôm cháu...

Bên cạnh đó là những tượng thú ngộ nghĩnh, sinh động như mèo, chó, khỉ, voi… Với những nét đẽo tạc thô sơ khiến người xem không khỏi rung cảm trước sự tài hoa, khéo léo của những nghệ sĩ thôn, làng.

Vườn nghệ thuật Măng Đen là điểm đến thú vị của người dân và du khách. Ảnh: DU LỊCH MĂNG ĐEN

Chị Võ Thị Kim Luyến (36 tuổi), du khách ở TP.Đà Nẵng chia sẻ, khi tới tham quan Vườn nghệ thuật Măng Đen, điều thú vị nhất là thấy hàng trăm bức tượng gỗ mang đậm sắc văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số. Qua những bức tượng gỗ này, tôi phần nào hiểu thêm về văn hóa, đời sống của người dân nơi đây.

Hiện nay, có nhiều yếu tố hiện đại ảnh hưởng và tác động đến ý nghĩa, chức năng của tượng gỗ khiến việc sáng tạo cũng biến đổi theo. Bên cạnh những giá trị truyền thống thì chức năng “làm đẹp làm vui” xuất hiện ngày càng nhiều và được cộng đồng chấp nhận.

Tượng gỗ ngày nay không chỉ được trưng bày, trang trí trong các điểm, khu du lịch, mà còn được sưu tầm, buôn bán như tài sản với những bức tượng có thời gian tồn tại lâu năm.

Nghệ nhân A Gông (bên phải) truyền dạy kỹ thuật tạc tượng cho thế hệ trẻ trong làng.

Với mong muốn giữ gìn, phát huy giá trị nghề truyền thống của dân tộc, nghệ nhân A Gông (44 tuổi), ở làng Kon Du, xã Măng Đen, đã tạc tượng gỗ cho nhiều điểm, khu du lịch, quán cà phê, nhà hàng tại xã để phát triển du lịch. Đặc biệt, nghệ nhân còn chỉ dạy cho nhiều thế hệ trẻ trong làng những kỹ thuật tạc tượng truyền thống của cha ông.

“Tạc tượng gỗ không chỉ giúp tôi có thêm thu nhập trang trải cuộc sống gia đình, mà còn góp phần quan trọng trong việc phát triển du lịch trên địa bàn xã Măng Đen. Nhiều du khách đến đây rất thích thú tìm hiểu về ý nghĩa của tượng gỗ dân gian. Thậm chí, có người còn mua tượng gỗ để mang về trang trí, trưng bày trong nhà và sân vườn”, nghệ nhân A Gông cho hay.

Có thể thấy những nghệ nhân tạc tượng gỗ vẫn đang miệt mài truyền nghề cho người trẻ. Tin chắc rằng, với những nỗ lực tự thân và sự hỗ trợ từ nhiều phía, tượng gỗ dân gian của đồng bào dân tộc thiểu số ở phía tây tỉnh ngày càng đến gần với cộng đồng, vượt ra phạm vi thôn, làng để du khách biết đến và trở thành sản phẩm du lịch độc đáo của địa phương.

Bài, ảnh: NAY SĂT