Đưa UAV thương hiệu Việt ra thế giới

Khởi sắc từ công nghệ

Nhà máy Z113 (Tổng cục Công nghiệp quốc phòng) được thành lập ngày 2/7/1957, trong bối cảnh cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước ngày càng ác liệt. Trên mảnh đất rừng núi Tuyên Quang, hàng nghìn cán bộ, công nhân viên vừa bám máy móc, bám chiến hào vừa sản xuất để kịp thời cung cấp vũ khí cho chiến trường. Họ đã vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, góp phần quan trọng vào thắng lợi giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang thăm gian hàng trưng bày UAV do Nhà máy Z113 sản xuất. ảnh: nguyễn minh

Sau năm 1975, Z113 tiếp tục khẳng định vai trò nòng cốt trong việc đảm bảo nguồn đạn dược cho các chiến dịch bảo vệ biên giới phía Bắc và Tây Nam. Nhà máy cử cán bộ kỹ thuật vào miền Nam để phối hợp sửa chữa gần 2.000 bộ bơm cao áp xe GMC, kịp thời phục vụ vận chuyển và cơ động lực lượng. Đặc biệt, Nhà máy đã triển khai dây chuyền sửa chữa đạn pháo 105mm và đạn cối ngay tại tiền phương, cung cấp trực tiếp cho Bộ Tư lệnh Mặt trận 479.

UAV tham gia chữa cháy tại nhà cao tầng, phòng chống cháy rừng và nhiều ứng dụng khác. Ảnh: Minh Tuấn

Bước vào thời kỳ đổi mới, Nhà máy Z113 đối diện cả vận hội và thách thức. Dưới sự chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và trực tiếp là Tổng cục Công nghiệp quốc phòng, Nhà máy đã tập trung mọi nguồn lực thực hiện các chương trình, mục tiêu theo tinh thần Nghị quyết 05, 27, 06 và mới đây là Nghị quyết 08 của Bộ Chính trị về phát triển công nghiệp quốc phòng đến năm 2030 và những năm tiếp theo.

Nhà máy đã quyết liệt triển khai thực hiện các dự án đầu tư; đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, công nghệ ứng dụng vào sản xuất. Với những nỗ lực không ngừng, Z113 giờ đây không chỉ là một nhà máy sản xuất vũ khí mà đã trở thành trung tâm nghiên cứu, chế tạo sản phẩm lưỡng dụng và hội nhập quốc tế.

Trung tâm điều khiển hiện đại tại khu vực sản xuất vật liệu nổ

Trao đổi với PV Tiền Phong, Đại diện lãnh đạo Nhà máy Z113 cho biết, hiện Nhà máy đã làm chủ công nghệ sản xuất nhiều chủng loại vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện đại. Đáng chú ý là khả năng sản xuất đồng bộ từ thiết kế đến thử nghiệm sản phẩm mới, bao gồm 18 chủng loại đạn súng bộ binh, các loại đạn súng hệ NATO, đạn xuyên giáp, đạn bắn tỉa...

Đặc biệt, Nhà máy đã phối hợp với các viện nghiên cứu, các đơn vị trong Tổng cục để sản xuất thành công 3 loại đạn pháo chiến dịch, các loại đạn pháo Hải quân mà trước đây phải nhập khẩu; nghiên cứu làm chủ công nghệ sản xuất thuốc TNT đáp ứng cho sản xuất, sửa chữa các loại vũ khí trong Quân đội và phục vụ dân sinh.

Sự đột phá lớn nhất chính là việc nghiên cứu, phát triển và thương mại hóa các sản phẩm có giá trị cao, phục vụ cả quốc phòng và dân sinh như: sản phẩm mồi nổ, thuốc nổ nhũ tương năng lượng cao, sản phẩm công nghệ cao như hệ thống chữa cháy từ xa. Sản phẩm lưỡng dụng: Thiết bị bay không người lái (UAV) và dàn phóng phục vụ cả chữa cháy và chiến đấu. Sản phẩm xuất khẩu chủ lực: Thuốc nổ TNT công nghiệp đã xuất khẩu sang 13 quốc gia và vùng lãnh thổ…

Kỹ sư của Nhà máy giới thiệu quá trình nghiên cứu, sản xuất và ứng dụng của UAV. Ảnh: Minh Tuấn

Kết quả từ những nỗ lực trên là sự tăng trưởng mạnh về doanh thu. Theo đó, tổng doanh thu 5 năm gần đây đạt trên 13.000 tỷ đồng, tăng 3,5 lần so với nhiệm kỳ 2015-2020, tăng bình quân 5 năm đạt 27,6%/năm. Dự kiến doanh thu năm 2025 đạt trên 4.200 tỷ đồng, tăng 11,8% so với năm 2024...

Xuất khẩu UAV thương hiệu Việt

Đại diện lãnh đạo nhà máy cho biết, trong 5 năm gần đây, Nhà máy đã xuất khẩu ra thị trường quốc tế hàng chục nghìn tấn thuốc nổ TNT công nghiệp và thuốc nổ công nghiệp, gần 10.000 quả cầu chữa cháy và 108 máy cưa thép. Đặc biệt, Z113 đã ký hợp đồng tiêu thụ UAV trinh sát và UAV chữa cháy cho Chi cục Kiểm lâm tỉnh Sơn La, xuất khẩu UAV sang 1 số quốc gia, mở ra một chương mới cho sản phẩm công nghệ cao của công nghiệp quốc phòng Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Được biết, những sản phẩm UAV do Nhà máy Z113 nghiên cứu, sản xuất gồm: UAV mang hỏa lực tập kích đường không, UAV dùng cho vận tải, UAV trinh sát, FPV cảm tử; UAV sợi quang…

Để đạt được thành tựu trên, Z113 triển khai một hệ thống giải pháp toàn diện, tập trung vào 4 vấn đề cốt lõi.

Thứ nhất, đầu tư công nghệ: Nhà máy mạnh dạn nhập khẩu hệ thống thiết bị hiện đại, đồng bộ từ các quốc gia có nền công nghiệp tiên tiến, qua đó nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường.

Thứ hai, phát triển năng lực nghiên cứu và phát triển (R&D): Nhà máy xây dựng bộ phận R&D độc lập, liên kết chặt chẽ với viện, trường trong và ngoài Quân đội. Nhiều sản phẩm mới đã được phát triển thành công như: thuốc nổ, đạn và giáp phức hợp chống đạn cho người và xe thiết giáp; Dòng sản phẩm lưỡng dụng như: UAV, dàn phóng phục vụ chữa cháy và chiến đấu…

Thứ ba, chuyển đổi số quản lý sản xuất: Nhà máy chủ động xây dựng hệ thống quản trị sản xuất thông minh, theo dõi - điều hành - kiểm soát theo thời gian thực, nâng cao khả năng phản ứng, giảm chi phí, tối ưu quy trình, tiến tới mô hình “nhà máy thông minh” chuẩn quốc tế.

Thứ tư, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: Con người luôn là trung tâm. Z113 chú trọng đào tạo kỹ sư, công nhân lành nghề, phát động phong trào sáng kiến cải tiến kỹ thuật, đồng thời hợp tác đào tạo với các trường đại học, viện nghiên cứu trong và ngoài quân đội.

“Bằng sự nỗ lực bền bỉ và tinh thần đổi mới sáng tạo, Nhà máy Z113 đã khẳng định vị thế tiên phong trong lĩnh vực nghiên cứu, phát triển sản phẩm mới và mở rộng thị trường xuất khẩu. Thành công của Z113 hôm nay không chỉ là minh chứng cho năng lực làm chủ công nghệ hiện đại, mà còn phản ánh tư duy chiến lược, tầm nhìn dài hạn và bản lĩnh dấn thân trong thời đại toàn cầu hóa. Đây sẽ là tiền đề để Nhà máy Z113 hướng tới mục tiêu trở thành doanh nghiệp quốc phòng, an ninh hàng đầu của ngành CNQP, là hình mẫu trong hiện thực hóa chủ trương kết hợp hiệu quả quốc phòng với kinh tế, kinh tế với quốc phòng”, đại diện lãnh đạo Nhà máy Z113 nhấn mạnh.

Trong giai đoạn tới, Nhà máy xác định tập trung nghiên cứu những đề tài khó, có hàm lượng công nghệ cao như: UAV mang hỏa lực trang bị cho bộ binh tập kích đường không; hệ thống phóng đạn phản lực tiêu diệt UAV đặt trên tàu mặt nước Hải quân; đạn có độ chính xác cao, đạn thông minh, đạn nhiệt áp; áo giáp phức hợp cho người và xe thiết giáp. Đây đều là những lĩnh vực then chốt, có khả năng tạo ra bước đột phá về cả công nghệ và thương mại.

Với những gì đã đạt được, Z113 đang tiến từng bước vững chắc để trở thành doanh nghiệp quốc phòng - an ninh hàng đầu, vừa phục vụ nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, vừa đóng góp cho phát triển kinh tế quốc gia. Đặc biệt, việc UAV “xuất ngoại” không chỉ mở ra thị trường mới cho nhà máy, mà còn khẳng định năng lực công nghiệp quốc phòng Việt Nam đang dần tạo dấu ấn trên bản đồ công nghệ thế giới.

Minh Tuấn-Phan Thiên