Dũng cảm đối mặt với 'tử thần'

Cựu chiến binh Trần Đức Toàn.

Vần bom xuống vực

Tháng 3-1964, chàng thanh niên Trần Đức Toàn nhập ngũ vào Đại đội 13, Tiểu đoàn 70, Đoàn 559 (sau đổi tên thành Bộ tư lệnh 559, Bộ tư lệnh Trường Sơn, nay là Binh đoàn 12). Tháng 8-1966, đồng chí được bổ nhiệm làm Tiểu đội trưởng điều độ, Ban Tham mưu vận tải, Binh trạm 35, Bộ tư lệnh 559, đóng quân cách sông Bạc khoảng 4km về phía bắc của tỉnh Savannakhet (Lào). Đơn vị của anh có nhiệm vụ điều chỉnh, dẫn đoàn xe chở vũ khí, lương thực hành quân từ Bắc vào Nam.

Giữa tháng 8-1966, Mỹ liên tục ném bom phát quang, bom phá, bom từ trường, bom nổ chậm... xuống các trục đường Trường Sơn nhằm ngăn chặn những đoàn xe của ta hành quân. Trinh sát binh trạm thông báo máy bay địch ném các loại bom xuống khu vực đèo Tăng Cát Nhầy gần sông Bạc. Cấp trên lệnh Tiểu đội trưởng điều độ lên kiểm tra và xử lý. Nhận nhiệm vụ, Trần Đức Toàn phân công cụ thể cho từng thành viên trong đội kiểm tra và báo cáo. Một mình đến đèo Tăng Cát Nhầy, Trung sĩ Trần Đức Toàn phát hiện bom nổ chậm của địch có hẹn giờ nằm giữa đèo. Anh báo hiệu cho đoàn xe dừng lại. Mọi người đề nghị anh báo cáo lên binh trạm cử lực lượng công binh xuống phá bom. Trong giây lát, Trần Đức Toàn nghĩ: Nếu báo cáo lên cấp trên và chờ lực lượng đến xử lý sẽ mất nhiều thời gian, ảnh hưởng đến quá trình hành quân của đoàn xe. Do vậy, anh quyết định chạy lên đèo dùng hai tay và sức của mình vần quả bom nổ chậm ra sát mép vực. Khi quả bom rơi xuống vực sâu cũng là lúc nó phát nổ và không ảnh hưởng đến lực lượng của ta. Hành động đó của anh khích lệ tinh thần vượt qua mọi khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ của đơn vị; giúp đoàn xe tiếp tục hành quân được ngay.

Đến tháng 9-1966, Mỹ tiếp tục trinh sát, ném bom xuống những nơi nghi ngờ có lực lượng của ta và trên các đoạn đường huyết mạch. Những quả bom nổ chậm của Mỹ ném xuống đèo Tăng Cát Nhầy, Trần Đức Toàn lại tự mình vần xuống vực, thông đường cho đoàn xe hành quân. Trong những lần đó, không phải lần nào cũng dễ dàng vần bom xuống vực vì địa hình gồ ghề, không bằng phẳng; có lần anh phải chặt tre, gỗ làm đà “bắc đường” cho bom qua.

Kể chuyện với chúng tôi, ông rơm rớm nước mắt: “Những quả bom của Mỹ ném xuống hồi đó đều nóng ran, nặng từ 120kg đến 150kg. 5 lần tôi vần bom thì có tới 3 lần quả bom nằm dưới hố sâu sát vào vách núi. Bom rất nóng, tôi phải cởi áo của mình quấn vào hai bàn tay để đẩy quả bom. Có quả bom vừa lăn xuống vực chỉ cách tôi khoảng 4m thì phát nổ. Thấy đất đá tung lên, mọi người nghĩ tôi đã hy sinh...”. Khi chúng tôi hỏi ông khi vần bom có bao giờ nghĩ bom sẽ nổ trên tay mình không? Ông nói: “Khi đó tôi chỉ biết làm tất cả để đoàn xe chở vũ khí, đạn dược, lương thực, thực phẩm được an toàn, không nghĩ đến chuyện chết hay sống”.

Cựu chiến binh Trần Đức Toàn (ngồi giữa) giới thiệu với người thân và đồng đội về thành tích được khen thưởng trong chiến đấu.

Dùng đèn pin nghi binh, lừa địch

Trong những ngày đầu tháng 9-1969, tại khu vực Km16, đường 28B cách sông Bạc 4km về phía bắc, máy bay địch phát hiện đoàn xe của ta di chuyển từ Bắc vào Nam. Chúng hạ thấp độ cao, hướng về khu vực có ánh sáng mờ mờ của đèn gầm ô tô phát ra. Trước tình hình đó, Trung sĩ Trần Đức Toàn cùng lực lượng trong Tiểu đội điều độ đề nghị các xe tắt đèn, rồi bật đèn pin chạy ngược chiều đoàn xe hành quân. Máy bay địch thấy ánh đèn chuyển động, tưởng đoàn xe đang di chuyển liền bay theo dùng súng từ trên máy bay bắn xuống. Nhờ sáng kiến đó mà đoàn xe của ta di chuyển vào phía Nam an toàn. Trung sĩ Trần Đức Toàn đã cùng đồng đội 6 lần dùng đèn pin nghi binh, lừa địch thành công. Ông Toàn nhớ lại: “Nhiều lần địch huy động máy bay bám theo, bắn phá, ném bom vào những điểm sáng trong đêm. Khi máy bay địch tiến gần, chúng tôi liền tắt đèn nhảy xuống hố ẩn nấp. Có lần bom nổ gần chỗ anh em nằm, nhưng rất may mọi người vẫn an toàn”.

Bằng sự mưu trí, dũng cảm, Trần Đức Toàn luôn được cấp trên tin tưởng, ghi nhận, đánh giá cao, đồng đội yêu mến. Cựu chiến binh Hồ Liên, ở xã Nam Trung (Nam Đàn, Nghệ An), nguyên trợ lý kế hoạch điều độ Binh trạm 35, Bộ tư lệnh 559 cho biết: “Đồng chí Toàn mưu trí, dũng cảm, chiến đấu kiên cường, luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao”.

Trong 12 năm tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu ở chiến trường (1964-1975), đồng chí Trần Đức Toàn được Đảng, Nhà nước tặng thưởng nhiều huân chương các hạng và danh hiệu Chiến sĩ Quyết thắng, Chiến sĩ thi đua...

Bài và ảnh: HOÀNG TRUNG