Đừng làm mình già nhanh hơn vì 8 thói quen này

Nhiều thói quen tưởng chừng tốt đều có thể trở thành “kẻ thù” của sức khỏe. Các chuyên gia khuyến nghị thay đổi nhỏ nhưng sẽ tạo khác biệt lớn. Ảnh: Telegraph

Chúng ta đều biết rằng chế độ ăn uống thiếu lành mạnh và lối sống ít vận động là “công thức” cho một quá trình lão hóa không khỏe mạnh. Việc đi bộ nhiều và bổ sung rau củ quả tươi vốn được coi là chìa khóa để duy trì sức khỏe tim, phổi và hệ tiêu hóa.

Tuy nhiên, ngay cả khi nghĩ rằng mình đang làm đúng, nhiều người vẫn vô tình làm hại sức khỏe bởi những thói quen ăn sâu vào đời sống thường ngày. Theo các chuyên gia về lão hóa, có ít nhất tám hành động quen thuộc đang âm thầm khiến cơ thể suy yếu nhanh hơn - và điều quan trọng là chúng ta có thể điều chỉnh ngay từ hôm nay.

1. Chỉ đi bộ mà không tập luyện gì khác

Đi bộ hàng ngày mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, từ cải thiện tim mạch đến tuần hoàn máu. Tuy nhiên, nếu bạn chỉ đi bộ mỗi ngày mà bỏ qua rèn luyện cơ bắp, cơ thể có thể đối mặt với tình trạng mất cơ do tuổi tác. Điều này ảnh hưởng đến khả năng thăng bằng, sự phối hợp và mật độ xương.

Cần kết hợp cả đi bộ và rèn luyện cơ bắp để tránh tình trạng mất cơ do tuổi tác. Ảnh: Telegraph

Một nghiên cứu đăng trên British Journal of Sports Medicine chỉ ra rằng người kết hợp rèn luyện cơ bắp với tập aerobic sống lâu hơn. Một nghiên cứu khác công bố năm 2024 cho thấy tập tạ giúp cải thiện chất lượng sống khi về già.

Theo tiến sĩ Cheryl Lythgoe, chuyên gia y tế tại Benenden Health: Không nhất thiết phải nâng tạ nặng ở phòng gym, các bài tập tăng cường sức mạnh, từ leo dốc, làm vườn đến xách đồ nặng đều có thể giúp bạn làm chậm quá trình lão hóa, duy trì sự dẻo dai lâu dài.

2. Giải ô chữ hay Sudoku mỗi ngày

Cho dù đó là việc học viết và đếm khi còn nhỏ, hay giải ô chữ hàng ngày khi trưởng thành, việc kích thích não bộ ở mọi lứa tuổi đều rất quan trọng. Tuy nhiên, nếu bạn biến việc giải ô chữ hoặc Sudoku hàng ngày thành thói quen đến mức nó gần như không còn là một thử thách, não bộ của bạn sẽ trở nên trì trệ.

Nếu việc giải ô chữ trở thành thói quen quá dễ dàng, não sẽ không còn hình thành các kết nối thần kinh mới, dẫn đến sự trì trệ nhận thức.

Tiến sĩ Lythgoe giải thích: “Não bộ của chúng ta cũng giống như cơ thể, cần được thử thách và kích thích liên tục. Một khi não bộ đã hoạt động hiệu quả trong các hoạt động hàng ngày, nó sẽ lại trở nên “lười biếng” và không hình thành các kết nối thần kinh mới. Việc liên tục lặp lại những thử thách giống nhau sẽ khiến chúng ta mất đi sự sáng tạo và tốc độ tư duy”.

Để duy trì khả năng nhận thức, bạn cần thử thách não bộ bằng các nhiệm vụ trí óc khác nhau mỗi ngày. Các chuyên gia khuyến nghị có thể đa dạng hóa hoạt động trí tuệ: thử ô chữ khó hơn, chơi trò chơi mới, hoặc học thêm ngoại ngữ, nhạc cụ.

3. Đi giày không phù hợp

Khi chúng ta già đi, việc cân nhắc xem đôi giày mình đang mang có hỗ trợ sức khỏe và sự ổn định hay không trở nên quan trọng hơn.

Theo các chuyên gia, giày dép chật, cao gót hoặc quá rộng đều có thể gây bệnh lý bàn chân, làm tăng nguy cơ ngã và gãy xương. Nghiên cứu trên Tạp chí Phẫu thuật chỉnh hình và phục hồi chức năng cho người cao tuổi chỉ ra rằng, giày dép không vừa vặn là nguyên nhân phổ biến của nhiều vấn đề này.

Giày dép không vừa vặn là nguyên nhân phổ biến gây ra các bệnh lý ở bàn chân, từ đó làm tăng nguy cơ té ngã và gãy xương. Ảnh: Telegraph

“Khi chúng ta già đi, máu sẽ khó lưu thông đến chân hơn. Điều này có thể ảnh hưởng đến bàn chân, đặc biệt là với những đôi giày dép gây thêm áp lực lên vùng đó của cơ thể. Giày dép không phù hợp có thể làm tăng nguy cơ trầy xước, té ngã, các vấn đề về lưng và thần kinh”, Tiến sĩ Lythgoe giải thích.

Theo ông, giày lý tưởng là loại gót thấp, mũi rộng, đế chống trượt và có khả năng nâng đỡ tốt.

4. Đeo tai nghe quá lâu

Việc nghe nhạc hay podcast bằng tai nghe trong thời gian dài có thể gây mệt mỏi thính giác, giảm khả năng tập trung và thậm chí mất thính lực. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cảnh báo hơn 1 tỷ người từ 12 - 35 tuổi có nguy cơ bị tổn thương thính giác vì thói quen này.

Việc đeo tai nghe trong thời gian dài có thể dẫn đến một loạt vấn đề, bao gồm khó tập trung, khiến não khó hoạt động và sắp xếp suy nghĩ. Ảnh: Telegraph

Tiến sĩ Amit Arora, bác sĩ tư vấn lão khoa và là Chủ tịch của Hiệp hội Lão khoa Anh giải thích rằng, một cuộc trò chuyện bình thường có xu hướng đạt mức 50 đến 60 decibel, trong khi tai nghe hiện có thể đạt mức tương đương với một buổi hòa nhạc rock ở mức 100 decibel.

Ông cho biết: “Mặc dù hầu hết mọi người sẽ không nghe nhạc hoặc podcast ở mức tối đa này, nhưng việc tiếp xúc lâu với âm lượng tương đương cũng có thể gây ra chứng ù tai hoặc mất thính lực thần kinh cảm giác, có thể gây ra các vấn đề lâu dài hơn”. Giải pháp là giữ âm lượng ở mức vừa phải và cho tai nghỉ ngơi sau mỗi khoảng thời gian sử dụng.

5. Luôn nhờ người khác mở nắp lọ

Sức mạnh bàn tay là chỉ số phản ánh sức khỏe tổng thể. Nhiều nghiên cứu chứng minh rằng, lực nắm tốt có thể giảm nguy cơ bệnh tim mạch, sa sút trí tuệ và tình trạng suy yếu.

Khi chúng ta già đi, sức cầm nắm là một chỉ số tuyệt vời về sức mạnh tổng thể của cơ thể. Ảnh: Telegraph

Một nghiên cứu của các nhà nghiên cứu tại Đại học California đã tìm thấy mối liên hệ giữa sức mạnh cầm nắm và chẩn đoán sa sút trí tuệ, trong đó rõ rệt nhất là sa sút trí tuệ do mạch máu. Trong khi đó, nghiên cứu năm 2024 do Hiệp hội Lão khoa Anh thực hiện cũng đã tìm thấy mối liên hệ giữa sức mạnh cầm nắm kém và chứng teo cơ, một yếu tố được dùng để theo dõi bệnh nhân mắc bệnh Parkinson.

Theo các chuyên gia, để cải thiện khả năng cầm nắm, bạn có thể tập xách đồ nặng, chống tay đứng lên, hoặc luyện tập tạ nhẹ.

6. Luôn kéo kín rèm cửa

Ánh sáng mặt trời vừa phải mang lại nhiều lợi ích: giảm huyết áp, cải thiện tim mạch, hạn chế tiểu đường type 2 và béo phì, đồng thời tăng cường hệ miễn dịch và sức khỏe tinh thần.

Một số nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ tích cực giữa việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và sức khỏe tâm thần. Ảnh: Telegraph

Tiến sĩ Lythgoe cho biết: “Mặt trời đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của con người, vì việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời ở mức độ vừa phải - ngay cả những tia nắng chiếu qua cửa sổ - cũng có thể giúp cải thiện sức khỏe tế bào và tim mạch của chúng ta”. Do đó, duy trì thói quen mở rèm đón nắng mỗi ngày là cách đơn giản nhưng hiệu quả để bảo vệ sức khỏe.

7. Chỉ dùng kem chống nắng khi trời nắng

Mặc dù nghiên cứu đã chứng minh tầm quan trọng của việc bổ sung vitamin D hàng ngày, chúng ta cũng cần phải đảm bảo làn da được bảo vệ dưới ánh nắng mặt trời. Ngay cả khi trời râm hoặc ở trong nhà gần cửa sổ, tia cực tím (UV) vẫn gây hại cho da và mắt. Tiếp xúc lâu dài với tia cực tím làm tăng nguy cơ ung thư da, đục thủy tinh thể và lão hóa sớm.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính có 15 triệu người trên thế giới bị mù do đục thủy tinh thể, trong số đó, khoảng 10% có thể là do tiếp xúc với tia UV. Ảnh: Telegraph

Tiến sĩ Arora giải thích: “Tia cực tím (UV) sẽ làm suy yếu các sợi collagen và elastin trong da, dẫn đến tình trạng sắc tố da không đều, nếp nhăn, vết nhăn và đôi khi làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm hơn về lâu dài như ung thư hắc tố - một loại ung thư da.”

Tiến sĩ Arora cho biết, tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh đục thủy tinh thể. Tia UV có thể làm hỏng các protein trong thủy tinh thể của mắt, khiến chúng bị phân hủy và vón cục lại với nhau, dẫn đến mất thị lực.

Các chuyên gia khuyên nên dùng kem chống nắng SPF 30 trở lên hàng ngày, đồng thời đeo kính chống UV khi ra ngoài.

8. Bỏ qua việc làm sạch lưỡi

Vệ sinh răng miệng không chỉ dừng ở việc đánh răng. Khoảng 700 loại vi khuẩn tồn tại trong khoang miệng, trong đó có nhiều loại gây hôi miệng, viêm lợi, bệnh nướu và rối loạn tiêu hóa.

Vi khuẩn trong miệng có thể gây nhiễm trùng nướu, gây viêm, chảy máu. Ảnh: Telegraph

Tiến sĩ Arora cho biết: “Nếu bạn không chăm sóc lưỡi, vi khuẩn và thức ăn tích tụ có thể gây hôi miệng, bệnh nướu răng, viêm nướu và thậm chí có thể gây ra các vấn đề về đường ruột. Nghiên cứu gần đây cho thấy lưỡi không khỏe mạnh có thể dẫn đến những thay đổi trong hệ vi sinh vật đường ruột. Ít ai biết rằng việc chăm sóc lưỡi cũng quan trọng như việc đánh răng và dùng chỉ nha khoa”.

Các bác sĩ khuyến nghị nên chải lưỡi bằng bàn chải hoặc dụng cụ chuyên dụng để loại bỏ vi khuẩn, giúp phòng ngừa cả các bệnh lý tim mạch.

Hồng Nhung