Ghế trẻ em trên ôtô - không có ISOFIX cũng dùng được

Theo nội dung điểm m khoản 3 Điều 6 Nghị định 168, kể từ đầu năm sau, người điều khiển ôtô sẽ bị phạt từ 800.000 đồng đến 1 triệu đồng nếu chở trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35 m ngồi ở hàng ghế trước hoặc không sử dụng thiết bị an toàn phù hợp.

Quy định này gần như đồng nghĩa khi chở trẻ em chưa đủ 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35 m bằng ôtô sẽ buộc phải cho trẻ ngồi ở hàng ghế sau và đặt vào ghế an toàn.

Ghế an toàn là gì?

Song song với quy định về xử phạt, việc bắt buộc cho trẻ em chưa đủ tuổi và chiều cao ngồi ở hàng ghế sau trên ôtô, sử dụng thiết bị an toàn cũng được nêu cụ thể trong khoản 3 Điều 10 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024.

Cụ thể, người điều khiển ôtô khi chở trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35 m không được cho trẻ em ngồi cùng hàng ghế với lái xe, trừ loại xe chỉ có một hàng ghế. Người điều khiển phương tiện cũng phải sử dụng, hướng dẫn sử dụng thiết bị an toàn phù hợp cho trẻ em.

Tương tự Nghị định 168, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ mới đã chính thức có hiệu lực từ đầu năm nay. Riêng các quy định liên quan đến chở trẻ em mà không dùng thiết bị an toàn, thời hạn bắt đầu có hiệu lực chỉ tính từ ngày 1/1/2026.

Ghế ngồi trẻ em được cố định vào ghế sau bằng chốt ISOFIX hoặc dây đai an toàn, hoặc kết hợp cả hai. Ảnh minh họa: Phúc Hậu.

Liên quan đến thiết bị an toàn phù hợp cho trẻ em, nội dung khoản 13 Điều 2 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 có đề cập đây là thiết bị có đủ khả năng bảo đảm an toàn cho trẻ em ở tư thế ngồi hoặc nằm trên ôtô, được thiết kế để giảm nguy cơ chấn thương cho người dùng trong trường hợp xảy ra va chạm hoặc khi ôtô giảm tốc độ đột ngột, bằng cách hạn chế sự di chuyển của cơ thể trẻ em.

Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 123:2024 diễn giải cụ thể hơn, cho biết thiết bị an toàn cho trẻ em bao gồm Hệ thống ghế trẻ em CRS (Child Restraint System) và Hệ thống ghế trẻ em nâng cao ECRS (Enhanced Child Restraint System).

Trong đó, hệ thống ghế trẻ em CRS là tổ hợp các bộ phận bao gồm ghế, dây đai, khóa an toàn, thiết bị điều chỉnh và các phụ kiện khác như nôi, tấm chắn va chạm và có khả năng lắp đặt chắc chắn lên ôtô.

Còn hệ thống ghế trẻ em nâng cao ECRS gồm Hệ thống ghế trẻ em tích hợp ISOFIX toàn diện (Integral Universal ISOFIX Child Restraint System - i-Size) và Hệ thống ghế trẻ em tích hợp ISOFIX "dành cho xe đặc biệt" (Integral "Specific vehicle ISOFIX" Child Restraint System).

Vị trí kết nối ISOFIX trên hàng ghế sau của một mẫu xe đô thị đang bán tại Việt Nam. Ảnh: Phúc Hậu.

Như vậy, việc sử dụng ghế an toàn trên ôtô không bắt buộc phải đi kèm với các móc ISOFIX. Thị trường ghế ôtô trẻ em cũng không thiếu sản phẩm chỉ sử dụng dây đai an toàn có sẵn trên ôtô để cố định vào ghế ngồi ở hàng sau.

Trẻ có thể chỉ cần đệm nâng

Theo tài liệu hướng dẫn do Trung tâm Ngăn ngừa và kiểm soát dịch bệnh Mỹ (CDC) cung cấp, trẻ em từ sơ sinh đến 13 tuổi được khuyến khích ngồi ở hàng ghế sau, luôn thắt dây an toàn hoặc sử dụng trang bị an toàn phù hợp.

Trẻ em từ sơ sinh cho đến 2-4 tuổi cần được đặt vào ghế nôi quay mặt về phía sau (Rear-Facing Car Seat). Phụ huynh cũng được khuyến khích cho trẻ ngồi trên ghế loại này lâu nhất có thể để đảm bảo an toàn.

CDC Mỹ khuyến cáo cho trẻ ngồi ở hàng ghế sau đến khi ít nhất 13 tuổi. Ảnh: CDC Mỹ.

Khi kích thước của trẻ vượt quá không gian sử dụng của ghế nôi quay mặt về sau, ghế nôi quay mặt về trước (Forward-Facing Car Seat) sẽ được sử dụng. CDC Mỹ khuyến khích cho trẻ em thuộc nhóm này ngồi trong ghế nôi đến ít nhất 5 tuổi, hoặc khi chiều cao và cân nặng đã phát triển đến mức không thể sử dụng loại ghế này.

Khi này, trẻ em có thể chuyển sang ngồi trong một loại ghế nâng (Booster Seat), trang bị giúp vị trí ngồi của trẻ được vừa vặn so với ghế ôtô. Loại ghế nâng này được yêu cầu sử dụng cho đến khi trẻ không còn ngồi vừa, hoặc khi phát triển đến giai đoạn 9-12 tuổi.

Quy định tại Việt Nam cũng chỉ buộc trẻ em phải ngồi ở ghế sau kèm trang bị an toàn phù hợp khi có đủ 2 yếu tố, bao gồm "dưới 10 tuổi" và "chiều cao dưới 1,35 m".

Nếu một trong 2 điều kiện này không thỏa mãn, trẻ em sẽ không bắt buộc phải ngồi ở ghế sau và sử dụng trang bị an toàn như ghế trẻ em.

Trong một số trường hợp, trẻ em đi cùng trên ôtô cũng không cần được đặt vào ghế an toàn.

Nếu độ tuổi và thể trạng phù hợp, trẻ chỉ cần dùng dây đai an toàn như người lớn, hoặc sử dụng ghế nâng Booster Seat để đưa vị trí ngồi lên cao hơn, gần tương đương người trưởng thành nhằm giúp dây đai an toàn trang bị sẵn trên xe có thể tối ưu khả năng bảo vệ.

Việc sử dụng trang bị an toàn nào sẽ tùy thuộc vào thể trạng của từng trẻ và không nhất thiết phải giới hạn trong ghế ngồi trẻ em.

Phúc Hậu