Giai đoạn hai kế hoạch hòa bình Gaza: Tham vọng lớn và những rào cản khó vượt qua

Tuy nhiên, hàng loạt câu hỏi phức tạp liên quan đến an ninh, quản trị và vai trò của các bên liên quan đang phủ bóng tiến trình này.

Theo các quan chức Mỹ, Tổng thống Donald Trump kỳ vọng sẽ sớm công bố lộ trình chuyển tiếp sang giai đoạn hai, trong đó trọng tâm là thiết lập một cơ chế quản trị mới tại Dải Gaza. Một “Hội đồng Hòa bình” sẽ được thành lập, với sự tham gia của lãnh đạo các quốc gia chủ chốt, chịu trách nhiệm giám sát một chính quyền Palestine lâm thời và điều phối các nỗ lực tái thiết. Song song với đó, Lực lượng Ổn định quốc tế (ISF) dự kiến sẽ được triển khai nhằm hỗ trợ an ninh trên thực địa, phối hợp với lực lượng cảnh sát Palestine mới được đào tạo.

Cảnh tượng đổ nát ở thành phố Gaza. Ảnh: Reuters

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio nhấn mạnh: “Kiến tạo hòa bình không chỉ là ký kết một văn bản, mà quan trọng hơn là thực thi và duy trì các cam kết đó. Quá trình này đòi hỏi sự theo dõi sát sao và nỗ lực bền bỉ mỗi ngày. Vì vậy, việc sớm thiết lập một lực lượng ổn định, dưới sự giám sát của Hội đồng Hòa bình và hướng tới một thực thể kỹ trị Palestine có đủ năng lực quản trị là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi”.

Giai đoạn hai được đánh giá là phức tạp hơn đáng kể so với giai đoạn đầu. Theo kế hoạch, Hamas sẽ phải từ bỏ vũ khí và quyền kiểm soát Dải Gaza, trong khi Israel tiến hành rút quân xa hơn khỏi vùng lãnh thổ Palestine. Đây được xem là những điều kiện then chốt để tạo môi trường an ninh cho tái thiết và ngăn nguy cơ xung đột tái bùng phát.

Tuy nhiên, triển vọng thực hiện các điều kiện này vẫn còn nhiều bất định. Dù Hamas phát đi tín hiệu sẵn sàng thảo luận về việc “đóng băng” hoặc cất giữ vũ khí, giới lãnh đạo phong trào này cho rằng việc giải giáp chỉ có thể diễn ra trong khuôn khổ một lộ trình chính trị rõ ràng hướng tới thành lập nhà nước Palestine hoặc một thỏa thuận ngừng bắn dài hạn có bảo đảm quốc tế. Ngược lại, Israel khẳng định bất kỳ tiến trình chính trị nào cũng khó có thể thành công nếu Hamas vẫn duy trì năng lực quân sự.

Vai trò của các bên trung gian như Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ cũng là điểm gây tranh cãi. Mỹ coi đây là những kênh có ảnh hưởng đáng kể đối với Hamas, trong khi Israel tỏ ra hoài nghi, cho rằng hai nước này khó có thể đóng vai trò giám sát hiệu quả quá trình giải giáp.

Một thách thức lớn khác nằm ở việc triển khai Lực lượng Ổn định Quốc tế. Dù nhiều quốc gia bày tỏ ủng hộ về mặt chính trị, không ít nước vẫn do dự trong việc cam kết đưa binh sĩ tới Gaza do thiếu rõ ràng về nhiệm vụ, quy tắc tác chiến và nguy cơ va chạm với cả Hamas lẫn quân đội Israel. Các cuộc họp kín do Mỹ chủ trì thời gian qua cho thấy sự đồng thuận về nguyên tắc, song khoảng cách đáng kể vẫn tồn tại giữa cam kết và hành động cụ thể.

Trong khi đó, nhiều nước Arab và Hồi giáo nhấn mạnh giai đoạn hai chỉ có thể bền vững nếu được gắn với một lộ trình rõ ràng hướng tới giải pháp hai nhà nước. Nếu không, kế hoạch hòa bình Gaza có nguy cơ chỉ mang tính quản lý khủng hoảng thay vì giải quyết căn nguyên của xung đột kéo dài nhiều thập kỷ.

Thu Hoài/VOV1 Tổng hợp