'Giải mã' Dự án Cảng hàng không quốc tế Gia Bình

Phối cảnh Cảng hàng không quốc tế Gia Bình.

Lộ trình hướng tới chuẩn 5 sao

Tròn 1 tháng sau khi được Thủ tướng Chính phủ ký quyết định thành lập Hội đồng Thẩm định nhà nước, thẩm định chủ trương đầu tư Dự án Đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình (Dự án Cảng hàng không quốc tế Gia Bình), quá trình thẩm định công trình hạ tầng hàng không lớn nhất khu vực phía Bắc đã đi đến những bước cuối cùng.

Đầu tuần trước, Bộ Tài chính (Cơ quan thường trực Hội đồng) hoàn thiện Dự thảo Báo cáo kết quả thẩm định chủ trương đầu tư Dự án để xin ý kiến các thành viên Hội đồng, nhằm kịp báo cáo Chính phủ trình Quốc hội quyết định.

Được biết, theo Nghị quyết số 03/NQ-CP ngày 14/8/2025 của Chính phủ, Dự án Cảng hàng không quốc tế Gia Bình thuộc thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội theo quy định của Luật Đầu tư.

Trong khi đó, Dự án đầu tư xây dựng các công trình bảo đảm hoạt động bay, Dự án tái định cư, Dự án đầu tư xây dựng các công trình phục vụ giải phóng mặt bằng (Cảng hàng không quốc tế Gia Bình) và Dự án đầu tư xây dựng đường kết nối trực tiếp Cảng hàng không quốc tế Gia Bình sẽ thực hiện theo phương thức PPP.

Nghị quyết số 03/NQ-CP cũng cho phép Bộ Công an quyết định lựa chọn nhà đầu tư thực hiện Dự án Cảng hàng không quốc tế Gia Bình theo hình thức lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt theo quy định của pháp luật về đấu thầu trước khi Quốc hội quyết nghị chấp thuận chủ trương đầu tư.

Trước đó, vào ngày 11/9, Hội đồng Thẩm định nhà nước đã có Thông báo số 69/TB-HĐTĐNN về Kết luận phiên họp thẩm định chủ trương đầu tư Dự án Cảng hàng không quốc tế Gia Bình.

Tại Thông báo số 69, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Thị Bích Ngọc, Phó chủ tịch Hội đồng Thẩm định nhà nước thẩm định chủ trương đầu tư Dự án Cảng hàng không quốc tế Gia Bình đánh giá, các thành viên Hội đồng và người được ủy quyền của thành viên Hội đồng đã tham gia góp ý kiến rất cụ thể, có trách nhiệm và thống nhất về sự cần thiết đầu tư Dự án.

“Đây là dự án được xem là điển hình triển khai tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW về chủ trương huy động vốn tư nhân theo cơ chế đột phá để phát triển hạ tầng hàng không hiện đại. Việc triển khai Dự án giúp cụ thể hóa chủ trương của Đảng, Nhà nước thành hành động thực tế, mang lại hiệu quả thiết thực đối với phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng”, Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc nhận xét.

Bên cạnh đó, với tư cách là dự án trọng điểm quốc gia, là điểm sáng trong Quy hoạch Tổng thể cảng hàng không, sân bay toàn quốc, Cảng hàng không quốc tế Gia Bình được xác định là sân bay lưỡng dụng chiến lược cho Vùng Thủ đô, đặc biệt là cột mốc hoàn thành bước đầu đưa vào vận hành, khai thác trước thềm Hội nghị Cấp cao APEC 2027, tiếp theo là hỗ trợ năng lực đón khách cho Cảng hàng không quốc tế Nội Bài đang gặp quá tải.

Được biết, có 8 nội dung liên quan đến chủ trương đầu tư Dự án Cảng hàng không quốc tế Gia Bình được Hội đồng Thẩm định nhà nước yêu cầu Tập đoàn Masterise giải trình, bổ sung làm rõ, trong đó đáng chú ý nhất là sự cần thiết thực hiện Dự án, phương án thiết kế sơ bộ; kế hoạch khai thác…

Theo hồ sơ Dự án, nhà đầu tư đã xây dựng kế hoạch, giải pháp nhằm đáp ứng mục tiêu xây dựng cảng hàng không quốc tế đạt tiêu chuẩn 5 sao Skytrax (Skytrax là đơn vị chuyên xếp hạng dịch vụ hàng không của Anh) và nằm trong nhóm 10 cảng hàng không đẹp, thân thiện nhất thế giới, bắt đầu từ giai đoạn thiết kế đến khi hoàn thiện, vận hành.

Cụ thể, trong giai đoạn I (2025-2026), nhà đầu tư thiết kế và xây dựng hướng đến tiêu chuẩn 5 sao, trong đó mời các chuyên gia Skytrax tham gia từ giai đoạn thiết kế chi tiết, xây dựng mô hình mô phỏng để kiểm tra quy trình di chuyển của hành khách.

Giai đoạn II (2027-2028), nhà đầu tư sẽ triển khai quy trình ORAT (sẵn sàng vận hành và chuyển giao cảng hàng không) và tối ưu hóa hoạt động, trong đó đào tạo nhân viên theo tiêu chuẩn Skytrax.

Trong giai đoạn III (2029), đơn vị vận hành sẽ yêu cầu Skytrax đánh giá chính thức năm 2029 (xếp hạng 4 sao); giai đoạn IV (2030-2032) đề xuất xếp hạng 5 sao của Skytrax, dự kiến giữa năm 2032.

Theo quan điểm của Bộ Công an, về định hướng chiến lược, Cảng hàng không quốc tế Gia Bình được xác định là biểu tượng quốc gia, cửa ngõ đối ngoại đặc biệt, thể hiện vị thế mới của Việt Nam trên trường quốc tế; nằm trong nhóm 10 sân bay đạt tiêu chuẩn quốc tế 5 sao hàng đầu thế giới (tiêu chuẩn Skytrax).

Để đạt được mục tiêu này, sân bay phải đáp ứng các tiêu chuẩn cao nhất về kiến trúc, công năng, an ninh - an toàn hàng không và chất lượng dịch vụ đẳng cấp quốc tế. Phương án kiến trúc cần có tính biểu tượng riêng, độc đáo về mỹ thuật, tích hợp yếu tố văn hóa đặc trưng, ứng dụng công nghệ hiện đại, bảo đảm kết cấu bền vững, sang trọng, đẳng cấp, đồng thời phù hợp với điều kiện đặc thù khu vực phía Bắc (phục vụ bảo trì, bảo dưỡng) và đan xen yếu tố văn hóa bản địa.

“Đề nghị Bộ Tài chính yêu cầu nhà đầu tư giải trình đầy đủ phương án kiến trúc sơ bộ, làm rõ cách tiếp cận để đáp ứng các nguyên tắc nêu trên, kế hoạch triển khai thi tuyển phương án kiến trúc và kế hoạch đáp ứng tiêu chuẩn 5 sao”, đại diện Bộ Công an nêu quan điểm.

Rà lại chi phí đầu tư

Một nội dung quan trọng khác cũng được Hội đồng Thẩm định nhà nước yêu cầu Tập đoàn Masterise làm rõ là phương án thiết kế sơ bộ - Nhà ga hành khách, hạng mục được đánh giá là “trái tim” của Cảng hàng không quốc tế Gia Bình.

Theo Bộ Xây dựng, diện tích nhà ga hành khách Cảng hàng không quốc tế Gia Bình được tính toán trên số liệu dự báo công suất của tư vấn McKinsey cho các giai đoạn đầu tư 30 triệu lượt hành khách/năm cho đến năm 2030 và 50 triệu lượt hành khách/năm cho đến năm 2050; cụ thể giai đoạn đến năm 2030 là 350.000 m2 và đến năm 2050 là 460.000 m2.

Tuy nhiên, hồ sơ Dự án Cảng hàng không quốc tế Gia Bình của Tập đoàn Masterise lại chưa có nội dung tính toán cụ thể tương ứng với diện tích nêu trên.

Trong khi đó, tham khảo quy mô một số cảng hàng không, trong đó Cảng hàng không quốc tế Long Thành có diện tích nhà ga hành khách khoảng 373.000 m2 (công suất 25 triệu lượt hành khách/năm); nhà ga T3 Cảng hàng không quốc tế Shenzhen Baoan (Trung Quốc) có diện tích khoảng 450.000 m2 (công suất 22 triệu lượt hành khách/năm)...

Do vậy, Bộ Xây dựng đề nghị nhà đầu tư chỉ đạo tư vấn căn cứ nhu cầu, lưu lượng hành khách giờ cao điểm, số lượng nhân viên, định mức diện tích để rà soát, tính toán xác định diện tích nhà ga hành khách cho phù hợp với tiêu chuẩn thiết kế (TCVN 12575:2019), bảo đảm tiện nghi, hiện đại, đáp ứng mục tiêu đầu tư của Dự án.

“Công trình nhà ga có kết cấu phức tạp nên trong bước triển khai tiếp theo, đề nghị nhà đầu tư và các đơn vị liên quan cập nhật, bổ sung đầy đủ số liệu khảo sát địa hình, địa chất, thủy văn, nghiên cứu tính toán cụ thể để lựa chọn giải pháp kết cấu cho phù hợp, đảm bảo kinh tế - kỹ thuật, ổn định công trình lâu dài, thuận lợi trong quá trình thi công; kiểm tra rà soát phần mềm tính toán kết cấu có bản quyền tuân thủ tiêu chuẩn hiện hành”, ông Bùi Xuân Dũng, Thứ trưởng Bộ Xây dựng nêu quan điểm.

Được biết, tại hồ sơ Báo cáo Nghiên cứu tiền khả thi, nhà đầu tư đề xuất lựa chọn hình thức thi tuyển kiến trúc là “thi tuyển hạn chế”, đồng thời giao nhà đầu tư là đơn vị tổ chức thi tuyển.

Đối với nội dung này, Bộ Xây dựng đánh giá là cơ bản phù hợp theo quy định của Luật Kiến trúc (khoản 2 và khoản 4, Điều 17) và Nghị định số 85/2020/NĐ-CP, ngày 17/7/2020 của Chính phủ quy định một số điều của Luật Kiến trúc (Điều 16).

“Quá trình triển khai, đề nghị người có thẩm quyền quyết định đầu tư chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện việc thi tuyển phương án kiến trúc nhà ga hàng không dân dụng bảo đảm đúng các quy định của pháp luật hiện hành”, Bộ Xây dựng lưu ý.

Chi phí đầu tư xây dựng các hạng mục công trình chính, cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành xây dựng đánh giá là nội dung thuyết minh xác định các khoản mục chi phí trong sơ bộ tổng mức đầu tư phù hợp với quy định tại Nghị định số 10/2021/NĐ-CP ngày 9/2/2021 của Chính phủ.

Cụ thể, chi phí đầu tư xây dựng tại Dự án được nhà đầu tư xác định cho cả 2 giai đoạn là 94.635 tỷ đồng; chi phí thiết bị là 30.880 tỷ đồng; chi phí đền bù, giải phóng mặt bằng là 29.511 tỷ đồng; chi phí quản lý dự án, tư vấn đầu tư xây dựng và chi phí khác là 5.020 tỷ đồng; chi phí dự phòng là 24.385,3 tỷ đồng; lãi vay là 10.691,1 tỷ đồng.

Tuy nhiên, đối với chi phí dự phòng, Bộ Xây dựng cho rằng, nhà đầu tư chưa tính đến chỉ số dự báo biến động của yếu tố chi phí theo quy định. Ngoài ra, tại giai đoạn II của Dự án (2028-2041), mức độ trượt giá chỉ được xác định với tỷ lệ 1,8%.

“Do vậy, đề nghị nhà đầu tư, đơn vị tư vấn rà soát mức độ trượt giá để bảo đảm phản ánh đúng biên độ trên thị trường làm cơ sở tính toán, xác định chi phí dự phòng cho phù hợp”, đại diện Bộ Xây dựng lưu ý.

Quy mô Dự án Đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình

Cấp sân bay: 4E (theo mã tiêu chuẩn của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế - ICAO).

Về công suất: giai đoạn I (từ năm 2025-2030) 30 triệu lượt hành khách/năm và 1,6 triệu tấn hàng hóa/năm; giai đoạn II (từ năm 2031-2050) 50 triệu lượt hành khách/năm và 2,5 triệu tấn hàng hóa/năm.

Về diện tích đất: khoảng 1.884,88 ha, gồm: đất sử dụng cho các công trình hàng không dân dụng khoảng 957,65 ha, đất sử dụng các công trình khu bay dùng chung khoảng 927,23 ha và không bao gồm đất an ninh do Bộ Công an quản lý.

Về các hạng mục công trình chính:

Đường cất hạ cánh: 4 đường kích thước 3.500 x 45 m, lề mỗi bên rộng 7,5 m, trong đó, xây dựng 2 đường

trong giai đoạn I, cùng với hệ thống các đường lăn (rộng 23 m).

Sân đỗ: giai đoạn I có 65 vị trí đỗ (bao gồm cả vị trí đỗ trước nhà ga VIP), 16 vị trí đỗ trước nhà ga hàng hóa; giai đoạn II nâng lên thành 99 vị trí đỗ, 24 vị trí đỗ trước nhà ga hàng hóa.

Nhà ga hành khách: giai đoạn I xây dựng nhà ga hành khách khoảng 350.000 m2 sàn, nhà ga VIP có diện tích khoảng 5.900 m2 sàn; giai đoạn II mở rộng nhà ga hành khách thêm khoảng 110.000 m2 sàn.

Nhà ga hàng hóa: thực hiện theo quy mô quy hoạch, cụ thể: giai đoạn I xây dựng khoảng 110.000 m2 sàn; giai đoạn 2 mở rộng thêm khoảng 150.000 m2 sàn.

Anh Minh