Giải pháp cho việc một xã ở Thái Nguyên dùng đồng thời hai tên hành chính khác nhau

Hai cái tên, một địa phương

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Đại Đoàn Kết, cùng một xã nhưng các cơ quan là Đảng ủy, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể sử dụng tên xã Thần Sa. Trong khi đó, UBND và HĐND xã lại sử dụng tên xã Thần Xa.

Ông Nguyễn Minh Tuấn, Chủ tịch UBND xã Thần Xa cho biết, cả hai tên gọi đều được sử dụng song song từ hơn ba thập kỷ nay. Mỗi tên lại mang một nguồn gốc và ý nghĩa riêng, được lưu truyền qua nhiều thế hệ.

Tên "Thần Xa" phản ánh đặc điểm địa lý - vùng đất xa xôi, khó khăn của tỉnh Thái Nguyên, và theo truyền thuyết dân gian, nơi đây từng có thần tiên hạ phàm. Tên này đã được sử dụng phổ biến từ những năm 1960 đến nay.

Chính giữa trụ sở ghi xã Thần Sa, nhưng cách đó khoảng 5 m là biển tên Bộ phận giao dịch một cửa xã Thần Xa. Ảnh: Toán Nguyễn.

Trong khi đó, tên "Thần Sa" xuất hiện trong hồ sơ lưu trữ từ thời Pháp thuộc, đầu thế kỷ XX. Đặc biệt, khi Chi bộ xã Thần Sa được thành lập vào năm 1954 và trở thành Đảng bộ vào năm 1989, tên gọi này được duy trì trong hệ thống Đảng và Mặt trận Tổ quốc.

Không chỉ mang yếu tố lịch sử, "Thần Sa" còn gợi nhắc đến vùng đất giàu tài nguyên, đặc biệt là vàng sa khoáng. Địa phương này còn sở hữu Di chỉ khảo cổ Mái Đá Ngườm - một di tích quốc gia có niên đại từ 30.000 đến 50.000 năm, được phát hiện từ năm 1972.

Việc sử dụng hai tên hành chính khác nhau đã gây ra nhiều bất cập trong đời sống thường ngày. Ông Tuấn thừa nhận, cả người dân và cán bộ đều lúng túng khi làm các giấy tờ liên quan. Xã đã nhiều lần đề nghị cấp huyện và tỉnh tìm phương án thống nhất tên gọi, nhưng việc xác minh dựa vào tài liệu lưu trữ qua nhiều thời kỳ không đơn giản.

Ông Lê Văn Thanh là Bí thư Đảng ủy xã Thần Sa và là Chủ tịch HĐND xã Thần Xa. Ảnh: Toán Nguyễn.

Thống nhất tên gọi sau hơn nửa thế kỷ

Ông Lê Văn Thanh, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Thần Sa, chia sẻ thêm: “Khi ký tên, đóng dấu văn bản thuộc khối Đảng, tôi dùng con dấu tên Thần Sa; nhưng với văn bản thuộc HĐND thì lại phải dùng con dấu tên Thần Xa.”

Rắc rối còn kéo dài đến các giấy tờ cá nhân. Ví dụ, học sinh khi làm hồ sơ nhập học ghi địa chỉ cư trú là xã Thần Xa, theo căn cước công dân. Nhưng khi được kết nạp Đảng, lý lịch lại do Đảng ủy xã Thần Sa xác nhận.

Câu chuyện về gia đình ông Trần Danh Tuyên ở xóm Trung Sơn, xã Thần Xa là một ví dụ điển hình. Vì sự không đồng nhất về tên xã Thần Xa với Thần Sa nên vấn đề rắc rối xảy ra và phải rất vất vả gia đình mới giải quyết được.

Ông Tuyên kể rằng: Năm 2019, nhà tôi có cháu học ở Học viện An ninh, sau đó thì phấn đấu được kết nạp Đảng. Khi về xác nhận tại địa phương thì 2 con dấu vênh nhau, vì lúc tuyển sinh là Thần Xa, nhưng khi vào Đảng thì lại là Thần Sa. Vì thế mà người của Học viện An ninh phải về mấy lần để xác minh, sau đó bằng cách phải cùng nhau lên huyện Võ Nhai để xác nhận Thần Xa và Thần Sa là một thì mới xong.

Ông Lê Văn Thanh, Bí thư Đảng ủy xã Thần Sa (bên phải) trao đổi với phóng viên Báo Đại Đoàn Kết. Ảnh: Thủy Sơn.

Sau hơn nửa thế kỷ, địa phương này cũng chuẩn bị đồng nhất về tên gọi, chấm dứt câu chuyện một xã có 2 tên.

Cụ thể, ngày 24/4/2025, tỉnh Thái Nguyên đã trình Bộ Nội vụ phương án sắp xếp lại đơn vị hành chính, theo đó xã Thần Sa mới sẽ được thành lập trên cơ sở sáp nhập hai xã hiện nay là Thần Sa (hay còn gọi là Thần Xa) và Thượng Nung.

Bí thư Đảng ủy xã Lê Văn Thanh không giấu được vui mừng nói: Sau rất nhiều năm sử dụng song song hai tên, người dân nơi đây cuối cùng cũng thống nhất với phương án lấy tên Thần Sa. Đây là cái tên không chỉ có ý nghĩa lịch sử mà còn gắn với truyền thống văn hóa và nhiều di tích khảo cổ lâu đời của địa phương.

Toán Nguyễn - Thủy Sơn