Giải pháp mới cho tái chế nhựa tại Việt Nam

Chiều 16/6, Đại sứ quán Na Uy tại Hà Nội đã công bố Báo cáo Nghiên cứu phạm vi Hệ thống Đặt cọc Hoàn trả phù hợp cho Việt Nam (Báo cáo).

Trong bối cảnh lượng rác thải nhựa ngày càng gia tăng, nhưng tỷ lệ thu gom và tái chế tại Việt Nam còn thấp, hệ thống DRS được xem là một giải pháp khả thi nhằm nâng cao hiệu quả thu hồi bao bì đồ uống sau tiêu dùng, trong đó người tiêu dùng trả lại các sản phẩm bao bì đồ uống như chai nhựa, lon nhôm sau sử dụng để nhận lại khoản tiền đặt cọc ban đầu. Việc này giúp tăng tỷ lệ thu gom và cải thiện đáng kể chất lượng nhựa tái chế do bao bì được thu gom riêng, ít bị nhiễm bẩn.

Bà Hilde Solbakken, Đại sứ Na Uy tại Việt Nam cho biết: “Ở Na Uy, hệ thống đặt cọc hoàn trả đã giúp chúng tôi đạt được một trong những tỉ lệ tái chế chai nhựa cao nhất thế giới, trên 90%. Tôi tin rằng với những cam kết ngày càng nhiều về tính bền vững, Việt Nam có thể hưởng lợi rất nhiều từ các mô hình đã được chứng minh này, qua đó thúc đẩy tỉ lệ tái chế và giải quyết hiệu quả vấn đề ô nhiễm rác thải nhựa”.

Mô hình DRS đã được triển khai thành công tại hơn 40 quốc gia trên thế giới và hoàn toàn có thể áp dụng tại Việt Nam. Ngoài việc đưa ra các khuyến nghị thiết kế phù hợp, nghiên cứu cũng đề xuất lộ trình triển khai và các bước chuẩn bị cần thiết để đảm bảo hiệu quả thực tiễn khi áp dụng mô hình này.

Nếu thực thi hiệu quả, DRS sẽ giải quyết 77.000 tấn rác thải bao bì khỏi các bãi chôn lấp hàng năm, cắt giảm 265.000 tấn phát thải CO2; đồng thời tạo ra việc làm, hơn 9.600 cơ hội trong khu vực lao động tự do về rác thải.

Ông Nguyễn Trọng Minh, Giám đốc phần mềm quản lý rác thải thông minh (GRAC) cho biết: “Nếu hệ thống DRS được áp dụng ở Việt Nam, khả năng thành công cũng rất cao. Đặc biệt nếu chúng ta lồng ghép yếu tố văn hóa ở một số địa phương và từ địa phương đó mình nhân rộng hệ thống này ra, đồng thời có sự kết hợp từ các bên liên quan".

Đây được đánh giá là công cụ hỗ trợ thiết thực cho việc thực hiện trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020.

Với mô hình này, các doanh nghiệp sản xuất và phân phối có thể tham gia một hệ thống thu gom tập trung thay vì xây dựng cơ chế riêng, qua đó tăng tính minh bạch, tối ưu chi phí và đảm bảo tỷ lệ thu hồi bao bì theo quy định pháp luật.

Theo các chuyên gia, nếu được triển khai hiệu quả, mô hình này sẽ góp phần giảm gánh nặng cho hệ thống quản lý chất thải rắn đô thị, đồng thời nâng cao giá trị và chất lượng nguyên liệu nhựa tái chế - yếu tố quan trọng để giảm phụ thuộc vào nhựa nguyên sinh và thúc đẩy phát triển bền vững.

Thu Hòa