Giải pháp tăng cường, phát huy hiệu quả hoạt động hỗ trợ cải thiện tình trạng SDD trẻ em giai đoạn 2026-2030

Theo TS.BS Huỳnh Nam Phương - Trưởng phòng Quản lý Khoa học, Điều phối viên Chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững và Dân tộc thiếu số, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, để tăng cường và phát huy hiệu quả hoạt động hỗ trợ cải thiện tình trạng dinh dưỡng đối với trẻ em dưới 16 tuổi trong giai đoạn 2026-2030, cần tập trung vào việc sau:

Tăng cường công tác thực thi các văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế, chính sách, quy định có liên quan; các chương trình, kế hoạch, đề án hỗ trợ cho hoạt động dinh dưỡng. Tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về dinh dưỡng nhằm bảo đảm tính phù hợp với thực tế và đồng bộ với hệ thống pháp luật khác có liên quan. Xây dựng các chính sách liên quan đến dinh dưỡng nhằm đáp ứng các vấn đề dinh dưỡng mới nổi và cấp thiết.

Xây dựng và thúc đẩy cơ chế phối hợp liên ngành trong chỉ đạo, điều phối và hợp tác về dinh dưỡng. Đưa chỉ tiêu giảm suy dinh dưỡng thấp còi, gầy còm và thừa cân, béo phì của trẻ dưới 5 tuổi là một trong các chỉ tiêu phát triển kinh tế, xã hội của các địa phương. Tăng cường công tác vận động xã hội cho các hoạt động về dinh dưỡng.

Nhiều hoạt động chăm sóc sức khỏe, cải thiện dinh dưỡng cho trẻ em đã được triển khai tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Đào tạo cán bộ y tế tại các trường trước khi hành nghề.Đào tạo liên tục cho nhân viên y tế: Đào tạo cán bộ dinh dưỡng trình độ đại học cho cán bộ làm công tác dinh dưỡng các tuyến theo phương thức vừa học vừa làm. Xây dựng chuẩn năng lực cán bộ làm công tác dinh dưỡng tại các tuyến. Nâng cao năng lực cho cán bộ liên ngành.

Tăng cường truyền thông đại chúng kết hợp với các hình thức truyền thông trực tiếp, phát huy lợi thế của các hình thức truyền thông mang bản sắc văn hóa vùng miền.Tổ chức các chiến dịch truyền thông Ngày Vi chất dinh dưỡng (01/6 và 01/12), Tuần lễ thế giới Nuôi con bằng sữa mẹ (01-07/8), Tuần lễ Dinh dưỡng và Phát triển (16-23/10). Triển khai các hoạt động nghiên cứu can thiệp thay đổi hành vi. Truyền thông vận động xã hội và tăng cường truyền thông trên mạng xã hội.

Xây dựng, chuẩn hóa, phổ biến quy trình, hướng dẫn kỹ thuật các can thiệp dinh dưỡng thiết yếu. Đưa quy định và thực hiện việc đánh giá chất lượng can thiệp vào tiêu chí đánh giá hằng năm của các cơ sở y tế. Thực hiện các can thiệp dinh dưỡng thiết yếu tại cộng đồng, bệnh viện, trường học, nơi làm việc. Xây dựng và triển khai kế hoạch sẵn sàng ứng phó khẩn cấp hằng năm, chuẩn bị về nhân lực và vật tư thiết yếu. Hướng dẫn người dân phát triển mô hình VAC, phát triển nguồn đạm thực vật có giá trị dinh dưỡng cao (vừng lạc, đậu đỗ…) phù hợp với hộ gia đình.

Triển khai các nghiên cứu khoa học về dinh dưỡng và thực phẩm. Thực hiện công tác theo dõi, giám sát, đánh giá. Dự kiến một số vấn đề liên quan đến Cải thiện dinh dưỡng cần giải quyết trong Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2030

Tiếp tục duy trì có hiệu quả các can thiệp dinh dưỡng thiết yếu cho bà mẹ và trẻ em đã thực hiện trong giai đoạn 2021-2025. Xây dựng thể chế để đảm bảo tài chính cho dinh dưỡng, đặc biệt cho các nhóm đối tượng dễ bị tổn thương trong xã hội trong giai đoạn chuyển tiếp.

Tăng cường công tác truyền thông giáo dục dinh dưỡng để cải thiện chất lượng, độ tuân thủ can thiệp và nâng cao trách nhiệm của người hưởng lợi, đảm bảo tính bền vững của các can thiệp.

Nghiên cứu và đề xuất mở rộng can thiệp để có tác động hiệu quả đến cải thiện dinh dưỡng của nhóm đối tượng đích bằng những hỗ trợ mang tính thiết thực, đáp ứng được nhu cầu của đối tượng, xem xét mở rộng can thiệp cho các đối tượng khác dễ bị tổn thương về dinh dưỡng.

Nâng cao năng lực và trách nhiệm của cán bộ triển khai chương trình các cấp, đặc biệt là cấp cơ sở khi ổn định bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp cùng với việc sắp xếp lại tổ chức các cơ sở y tế cấp huyện, xã.

Xây dựng cơ chế quản lý, chỉ đạo, phối hợp thông suốt, hiệu quả và hiệu lực.

Sở Y tế và Y tế cơ sở cần chủ động tham gia vào việc xây dựng kế hoạch, tham mưu với các cấp có thẩm quyền về các nội dung y tế và cải thiện dinh dưỡng.

Các đề xuất, kiến nghị với Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội

Sớm phê duyệt Chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2030 từ năm 2025 để triển khai thực hiện ngay từ năm đầu của giai đoạn, trong đó có nội dung cải thiện dinh dưỡng cho bà mẹ trẻ em tại hộ nghèo/cận nghèo, ưu tiên đối tượng ở các xã nghèo trên toàn quốc nhằm tiếp tục duy trì các kết quả bước đầu ở giai đoạn trước, góp phần giảm nghèo bền vững, nâng cao thể chất, trí tuệ của nguồn lực trong tương lai.

Các đề xuất, kiến nghị với Chính phủ

Đơn giản hóa các quy trình, thủ tục, tạo điều kiện thông thoáng cho địa phương xây dựng kế hoạch, dự toán và triển khai hoạt động bằng cách tăng cường hướng dẫn cụ thể và giám sát hỗ trợ các cấp

Việc triển khai các chủ trương, chính sách, Nghị quyết phải được cụ thể hóa phù hợp với thực tiễn của địa phương, nhằm phát huy tối đa các tiềm năng, lợi thế hướng đến phát triển nhanh kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo đảm bảo tính bền vững.

Đối với bộ, cơ quan trung ương.

Với Bộ chủ quản phụ trách chương trình MTQG GNBV, tiếp tục phát huy và duy trì những nỗ lực và thành quả trong công tác giảm nghèo trong giai đoạn vừa qua, là đầu mối quốc gia và tạo động lực cho các ngành, các cấp triển khai thành công chương trình.

Bộ Y tế tiếp tục chỉ đạo, hướng dẫn triển khai các nội dung cải thiện dinh dưỡng cho các địa phương, xây dựng và đề xuất với Chính phủ cơ chế tài chính bền vững cho dinh dưỡng.

Bộ Tài chính rà soát và sửa đổi các qui định về tài chính thực hiện chương trình. Cấp kinh phí hàng năm sớm để các đơn vị triển khai.

Các đề xuất, kiến nghị đối với cơ quan tổ chức ở địa phương

Đối với với cơ quan, tổ chức ở địa phương thì các UBND tỉnh cầ chỉ đạo, kiểm tra, giám sát, đôn đốc các đơn vị thực hiện đúng nội dung, đúng mục tiêu, đúng đối tượng, đúng tiến độ; Phân bổ kinh phí chương trình phù hợp để đảm bảo các đơn vị thực hiện đúng đủ các nhiệm vụ của ngành, đáp ứng được nhu cầu của đối tượng hưởng lợi. Do đặc thù của các hoạt động can thiệp, phần lớn kinh phí được sử dụng để mua sắm các sản phẩm dinh dưỡng theo hướng dẫn của Bộ Y tế, do đó phần kinh phí này cần được phân bổ cho đơn vị có chức năng và thẩm quyền để tổ chức việc mua sắm đấu thầu theo đúng qui định của Pháp luật.

Sở Y tế và Y tế cơ sở cần chủ động tham gia vào việc xây dựng kế hoạch, tham mưu với các cấp có thẩm quyền về các nội dung y tế và cải thiện dinh dưỡng. Thực hiện các nội dung hoạt động đúng mục tiêu, đối tượng, đẩy nhanh tiến độ giải ngân.

Văn Long