Giảm nghèo bền vững - hành trình nhân văn của Thủ đô Hà Nội

Kể từ khi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp chính thức hoạt động, các giải pháp giảm nghèo bền vững tiếp tục được Hà Nội quan tâm, điều chỉnh nhằm đạt hiệu quả cao hơn trong giai đoạn tới.

Hà Nội triển khai mô hình “Dịch vụ công lưu động” - đưa chính quyền về thôn giúp người dân thực hiện các thủ tục hành chính. Trong ảnh: Người dân tộc Mường thôn Đồi Dùng, xã Mỹ Đức được hỗ trợ thực hiện các thủ tục hành chính ngay tại thôn. Ảnh: Kim Nhuệ

Không còn hộ nghèo, hộ cận nghèo giảm

Cách đây hơn chục năm, nhắc đến Đồng Chiêm (xã An Phú cũ, nay là xã Mỹ Đức), người dân vẫn quen gọi nơi đây là “vùng trũng của vùng trũng”. Địa hình thấp, hễ mưa là ngập, ruộng đồng chỉ cấy được một vụ mỗi năm; cuộc sống người dân quanh năm gắn với đói nghèo. Có thời điểm, cả thôn có hơn 100 hộ nghèo, chiếm gần 30% dân số. Trưởng thôn Nguyễn Đình Liệu vẫn nhớ như in mốc thời gian đổi thay: “Năm 2008, Đồng Chiêm được thành phố và huyện quan tâm làm đê bao để có thể canh tác hai vụ. Từ đó, bà con có gạo ăn, đời sống khá dần. Bà con nơi đây chịu khó, năng động làm thêm nghề phụ, nhất là “chạy chợ” bán xôi, người bán ngô luộc, vịt nướng khắp các phố phường Hà Nội, kinh tế khởi sắc”.

Bây giờ, Đồng Chiêm không còn là thôn nghèo nữa. Đường bê tông quanh thôn đã được bê tông phẳng lỳ, làng xóm nhà cao tầng mọc san sát. Trưởng thôn Đồng Chiêm Nguyễn Đình Liệu cho biết, thôn có 560 hộ dân, đến năm 2024, qua rà soát đánh giá từng hộ gia đình, Đồng Chiêm chính thức không còn hộ nghèo. Gia đình bà Đinh Thị Lãm là một trong những hộ cuối cùng được xét thoát nghèo. Bà Lãm chia sẻ, chồng mất sớm nên kinh tế gia đình khó khăn, nhà cửa lụp xụp xuống cấp. Năm 2024, nhờ sự hỗ trợ của thành phố cùng sự giúp đỡ của họ hàng, làng xóm, bà đã có căn nhà khang trang, ấm cúng và đã thoát nghèo.

Những đổi thay ở Đồng Chiêm chỉ là một lát cắt trong bức tranh chung đầy khởi sắc của công tác giảm nghèo bền vững trên toàn địa bàn Thủ đô. Theo Trưởng phòng Phát triển nông thôn (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) Hoàng Thị Hòa, cuối năm 2021, theo thống kê, thành phố có 3.612 hộ nghèo, chiếm 0,16%, thì đến cuối năm 2022 đã giảm, còn 2.134 hộ nghèo, chiếm 0,095%; đến cuối năm 2023 giảm, còn 690 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 0,03%; cuối năm đến 2024, thành phố chính thức không còn hộ nghèo.

Hà Nội xác định công tác giảm nghèo là nhiệm vụ chính trị quan trọng, liên quan trực tiếp đến đời sống người dân. Những năm qua, thành phố đã dành nguồn lực rất lớn đầu tư phát triển hạ tầng nông thôn Hà Nội. Trong ảnh: Đầu tư công trình hạ tầng ở khu vực An Phú, xã Mỹ Đức. Ảnh: Thu Hằng

Cũng theo bà Hoàng Thị Hòa, qua thống kê khi chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, thành phố có 126 xã, phường, thì 100% xã, phường không còn hộ nghèo, trong đó 43 đơn vị không còn hộ nghèo và hộ cận nghèo. Đến tháng 9-2025, các xã, phường trên địa bàn đã hỗ trợ giảm thêm 103 hộ cận nghèo, góp phần cải thiện đáng kể đời sống người dân nông thôn, tạo nền tảng vững chắc để Hà Nội hướng tới mục tiêu phát triển bao trùm, bền vững.

Chính sách đặc thù, giảm nghèo bền vững

Thành phố Hà Nội luôn xác định công tác giảm nghèo là nhiệm vụ chính trị quan trọng, liên quan trực tiếp đến đời sống người dân, nhất là nhóm yếu thế. Trong nhiều năm qua, Hà Nội đã xây dựng chuẩn nghèo riêng cao hơn khoảng 30% so với chuẩn quốc gia, đồng thời ban hành nhiều chính sách đặc thù để thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững.

Xã Mỹ Đức đang rà soát, đầu tư nâng cấp tuyến đê vùng 700 bảo vệ dân cư thôn Đồng Chiêm. Ảnh: Kim Nhuệ

Theo đó, Nghị quyết số 17/2021/NQ-HĐND của HĐND thành phố quy định một số chính sách đặc thù thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững của thành phố Hà Nội giai đoạn 2022-2025, trong đó có nội dung hỗ trợ hằng tháng bằng mức chuẩn nghèo cho đối tượng đủ điều kiện; hỗ trợ bảo hiểm y tế, học phí cho học sinh thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo; khuyến khích các hộ tự nguyện viết đơn thoát nghèo, thoát cận nghèo.

Bên cạnh đó, Nghị quyết số 09/2021/NQ-HĐND của HĐND thành phố, quy định mức chuẩn trợ giúp xã hội và đối tượng bảo trợ xã hội thành phố Hà Nội cũng được triển khai đồng bộ, trong đó có chính sách hỗ trợ dự án đa dạng hóa sinh kế, mô hình giảm nghèo, nâng cao năng lực sản xuất cho người dân.

Để thực hiện hiệu quả Kế hoạch giảm nghèo năm 2025, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định số 801/QĐ-UBND ngày 19-2-2025, trong đó đặt mục tiêu không để phát sinh hộ nghèo mới, giảm 2.519 hộ cận nghèo.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, ngay sau khi được UBND thành phố giao phụ trách lĩnh vực giảm nghèo (từ ngày 1-3-2025), Sở đã ban hành kế hoạch triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững năm 2025 đến các xã, phường trên địa bàn.

Thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Sở hướng dẫn các địa phương thành lập Ban chỉ đạo rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo; thống kê các hộ khó khăn về nhà ở để đề xuất hỗ trợ xây mới, sửa chữa; đồng thời tổ chức rà soát, lập danh sách hộ cận nghèo theo chuẩn Trung ương.

Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2-9, Sở Nông nghiệp và Môi trường tham mưu UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội tặng quà 687 hộ cận nghèo theo tiêu chuẩn Trung ương với kinh phí hơn 3,4 tỷ đồng. Bên cạnh đó, tiếp tục triển khai giải quyết việc làm cho người lao động; hỗ trợ hộ nghèo vay vốn; tăng cường công tác y tế, phòng chống dịch bệnh, chăm sóc sức khỏe nhân dân…

Vùng trũng thấp ở thôn Đồng Chiêm thường xuyên bị thiệt hại vì thiên tai đang được chính quyền xã Mỹ Đức quy hoạch, đầu tư thành khu du lịch sinh thái, tạo thế thích ứng, phát triển bền vững. Ảnh: Kim Nhuệ

Giảm nghèo là nhiệm vụ chính trị quan trọng, cần sự chung tay của toàn xã hội. Để thực hiện kế hoạch giảm nghèo bền vững, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Đình Hoa cho biết, thành phố Hà Nội tiếp tục tuyên truyền, nhân rộng các mô hình giảm nghèo hiệu quả, kịp thời động viên, khích lệ cá nhân, tập thể có nhiều đóng góp tích cực; đề nghị UBND các xã, phường chưa thành lập Ban chỉ đạo rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo cần sớm kiện toàn tổ chức, phân công trách nhiệm cụ thể cho từng đơn vị, cá nhân phụ trách. Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội sẽ tăng cường phối hợp với các sở, ban, ngành, xã, phường tham mưu UBND thành phố triển khai ngay sau khi Chính phủ ban hành chuẩn nghèo mới để việc thực hiện Chương trình mục tiêu giảm nghèo bền vững của Hà Nội đạt hiệu quả cao hơn...

Nguyễn Mai