Giàn giáo tre, phên tre: Vật liệu 'oan nghiệt' gây cháy ở Hong Kong

Thảm kịch cháy khu chung cư Wang Fuk Court tại quận Tai Po, Hong Kong (Trung Quốc) bắt đầu từ chiều 26/11, đến sáng 27/11, ngọn lửa đã được khống chế. Ảnh: SCMP.

Vụ cháy khu chung cư Wang Fuk Court ở quận Tai Po, Hong Kong (Trung Quốc) chiều 26/11 nối dài những vụ hỏa hoạn kinh hoàng từng xảy ra tại xứ cảng thơm có liên quan tới giàn giáo tre và phên tre.

Cháy chung cư Wang Fuk Court, 44 người thiệt mạng

Vụ việc khiến ít nhất 44 người thiệt mạng, 279 người vẫn đang trong tình trạng mất tích, hàng chục người bị thương, trong đó có khoảng 45 người bị thương ở tình trạng nguy kịch. Gần 900 người phải sơ tán đến các trung tâm tạm trú, sau khi 7 trong 8 tòa nhà của khu Wang Fuk Court bị cháy lan, gây nên hậu quả nặng nề.

Trước đó, khu Wang Fuk Court trải qua một đợt cải tạo quy mô lớn bắt đầu từ tháng 7/2024. Mặt ngoài của các tòa nhà được bao phủ bởi khung giàn giáo bằng tre và các lớp lưới phủ bảo vệ. Khi lửa bùng lên, các vật liệu này gây cháy lan nhanh chóng giữa các tòa nhà, từ cháy bên ngoài, lửa lan vào bên trong các căn hộ.

Đầu năm nay, giới chức Hong Kong đã yêu cầu dần hạn chế việc sử dụng giàn giáo tre để chuyển sang giàn giáo khung kim loại, vì lý do đảm bảo an toàn lao động.

Sau thảm họa cháy chung cư vừa xảy ra, giới chức Hong Kong xác định nguy cơ rủi ro từ giàn giáo tre là rất lớn. Nhà chức trách sẽ ngay lập tức rà soát, siết chặt việc sử dụng giàn giáo cùng các vật liệu không đảm bảo yêu cầu phòng cháy trên các công trường xây dựng.

Cận cảnh biển lửa nuốt trọn 7 tòa chung cư tại Hong Kong Video cho thấy ngọn lửa dữ dội lan nhanh qua hệ thống giàn giáo tre của khu chung cư Wang Fuk Court. Khói đen cuồn cuộn bốc cao ngay từ những phút đầu tiên khi ngọn lửa bắt đầu bùng lên, sau đó lửa từ tòa nhà ban đầu nhanh chóng bén sang ít nhất ba tòa khác trong khu.

Giàn giáo tre vốn là một "di sản truyền thống" trong ngành xây dựng tại Hong Kong, bởi vật liệu này nhẹ, dẻo, giá thành rẻ, dễ tháo lắp, nhưng đây cũng là lựa chọn tiềm ẩn rủi ro cao đối với an toàn của người lao động cũng như an toàn phòng cháy tại các công trình.

Từ góc độ kỹ thuật, các chuyên gia từ lâu đã đề nghị giới chức Hong Kong siết chặt tiêu chuẩn đối với giàn giáo tre. Thảm kịch lần này cho thấy nguy cơ khôn lường từ giàn giáo tre khi toàn bộ mặt đứng của 7 tòa chung cư ở khu Wang Fuk Court nhanh chóng biến thành những “đuốc lửa” nhuộm cam một góc trời đêm Hong Kong, gây nên con số thương vong kinh hoàng.

Cháy ở khu Kowloon, 41 người chết (1996)

Ngày 20/11/1996, vụ cháy tại tòa nhà thương mại Garley Building ở khu Kowloon (Cửu Long) khiến 41 người chết, 81 người bị thương.

Cháy tại tòa nhà thương mại Garley Building ở khu Kowloon, Hong Kong (Trung Quốc) ngày 20/11/1996. Ảnh: SCMP.

Trước khi xảy ra thảm kịch tại khu chung cư Wang Fuk Court mới đây, vụ hỏa hoạn tại tòa nhà Garley Building từng được xem là thảm kịch hỏa hoạn tồi tệ nhất trong lịch sử Hong Kong suốt nhiều thập kỷ gần đây.

Hoạt động điều tra xác định nguyên nhân vụ cháy xuất phát từ hoạt động hàn kim loại trong quá trình cải tạo nội thất trong tòa nhà. Thời điểm đó, tòa nhà đang thay mới hệ thống thang máy. Một thang đã hoàn thành, một thang gần xong, hai giếng thang còn lại đã tháo thang cũ để dựng giàn giáo tre bên trong phục vụ thi công.

Các cửa thang máy chống cháy ở một số tầng cũng đã bị tháo bỏ để lấy ánh sáng cho thợ hàn làm việc. Hoạt động hàn xì khiến hệ thống báo cháy liên tục kích hoạt, nên nhân viên làm việc ở những tầng dưới cùng của tòa nhà đã lấy túi nhựa bọc các đầu báo cháy nhằm giảm hoạt động của chuông báo cháy.

Trong lúc thi công, công nhân sử dụng máy hàn với nhiệt lượng cực đại để cắt kim loại, hành vi này vi phạm quy định an toàn lao động và là nguyên nhân làm khởi phát vụ cháy.

Khi một mảnh kim loại nóng rơi xuống giếng thang có lắp giàn giáo tre, lửa nhanh chóng bùng lên nhưng thoạt tiên không ai chú ý vì hệ thống báo cháy đã gần như bị vô hiệu hóa từ trước. Khi một thợ hàn phát hiện đám cháy và báo cơ quan chức năng, khói đã dày đặc trong các hành lang và lan tới các tầng trên cùng của tòa nhà.

Khi lực lượng cứu hỏa có mặt, khói dày đặc cản trở việc khống chế đám cháy, lúc này, ngọn lửa đã lan lên những tầng cao.

Khói bốc lên nghi ngút tại tòa nhà thương mại Garley Building ở khu Kowloon, Hong Kong (Trung Quốc) ngày 20/11/1996. Ảnh: SCMP.

Giàn giáo tre và giếng thang mở tạo thành luồng dẫn khí, khiến ngọn lửa bốc cao như hiệu ứng ống khói, cháy lan lên các tầng trên. Khói và nhiệt tích tụ ở các tầng trên cùng, tình trạng càng nghiêm trọng khi một số cửa thang máy để mở, khiến hành lang các tầng cao bị khói bao phủ dày đặc.

Khi khói đặc tràn vào các tầng, nhiều nhân viên hoảng loạn mở cửa sổ để có không khí hít thở. Việc mở cửa sổ lại khiến luồng oxy ập vào, lửa càng phụt mạnh, phá vỡ cửa kính các tầng, nhanh chóng bao trùm nhiều tầng nhà, thiêu chết các nạn nhân. Về sau, những thi thể cháy đen được tìm thấy ở những tầng cao nhất của tòa nhà chỉ có thể được nhận dạng dựa vào ADN.

Hơn 200 lính cứu hỏa cùng 40 xe chữa cháy đã được điều đến hiện trường vụ cháy. Do ngọn lửa bao trùm mạnh nhất ở những tầng trên cùng và tầng dưới cùng, những người làm việc ở các tầng giữa của tòa nhà chỉ có thể trông chờ được giải cứu bằng thang xe cứu hỏa qua đường cửa sổ.

Tuy nhiên, thang của xe cứu hỏa thời điểm đó chỉ vươn tới khoảng tầng 8 của tòa nhà, khiến lực lượng cứu hỏa không thể tiếp cận các tầng cao hơn.

Một trực thăng liền được điều động đến để giải cứu những người mắc kẹt đã lên được tới tầng mái của tòa nhà. Sau khi cứu được 4 người, trực thăng phải lập tức rời đi vì lo ngại luồng gió mạnh tạo ra từ trực thăng sẽ khiến ngọn lửa trong tòa nhà bùng phát dữ dội hơn.

Sau 20 giờ cứu hỏa, đám cháy mới được dập tắt. Trong 41 người thiệt mạng có một lính cứu hỏa tử nạn do rơi xuống giếng thang vì không nhìn rõ trong làn khói dày. Một nạn nhân qua đời trong tình trạng hôn mê ở thời điểm vài tháng sau vụ cháy. Trong 81 người bị thương, 14 người là lính cứu hỏa.

Ngay sau vụ việc này, giới chức Hong Kong đã đẩy nhanh việc thông qua dự luật nâng chuẩn an toàn phòng chống cháy nổ cho các công trình trên toàn đặc khu Hong Kong.

Cháy trường đua ngựa, 614 người chết (1918)

Ngày 26/2/1918, vụ cháy tại trường đua ngựa Happy Valley khiến 614 người chết. Đây là vụ cháy thảm khốc nhất trong lịch sử xứ Hương Cảng. Trường đua Happy Valley được xây dựng từ năm 1845 nhằm phục vụ nhu cầu giải trí ở Hong Kong thời bấy giờ.

Cháy trường đua ngựa Happy Valley ngày 26/2/1918. Ảnh: SCMP.

Vào ngày xảy ra vụ cháy, một khu khán đài tạm được dựng thêm để đón lượng khán giả lớn đến xem đua ngựa. Khi khu khán đài dựng tạm bị sập, các quầy hàng thực phẩm nằm gần đó bị xô đổ, làm đổ dầu và lửa, khiến những tấm phên tre nhanh chóng bắt cháy.

Lực lượng cứu hỏa tại khu vực khi đó không xử lý nổi vụ hỏa hoạn nghiêm trọng, con số thương vong lên đến mức kinh hoàng. Thi thể nhiều nạn nhân trong vụ cháy không thể nhận dạng và được an táng tại khu So Kon Po, khu này hiện nay nằm phía sau khán đài phía đông của sân vận động Hong Kong Stadium.

Năm 1922, một khu tưởng niệm đã được dựng lên trong nghĩa trang an táng các nạn nhân của vụ hỏa hoạn.

Hiện trường cứu hộ vụ đại hỏa hoạn tại Hong Kong Ít nhất 44 người thiệt mạng, 279 người mất tích trong vụ thảm kịch cháy chung cư tại Hong Kong (Trung Quốc), con số thương vong liên tục tăng. Nhà chức trách đã tạm giữ 3 người liên quan tới vụ việc.

An Hòa