Giáo dục kỹ năng sống trước đòi hỏi thực tế

Chuyển biến tư duy giáo dục con trẻ

Vợ chồng anh Nguyễn Đăng Tuyến, phường Điện Biên Phủ có 2 con gái, đều đang "tuổi ăn, tuổi lớn". Theo anh chia sẻ, hiện nay trường học đã quan tâm hơn tới việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, thông qua các giờ ngoại khóa, tuyên truyền, phổ biến về: Phòng chống đuối nước, tai nạn thương tích, ma túy, tảo hôn… Anh Tuyến và vợ cũng thường dặn con các kiến thức tự bảo vệ bản thân, song vẫn không thể yên tâm.

Hiện nay việc giáo dục kỹ năng trong các nhà trường đã được quan tâm hơn song vẫn còn hạn chế do là hoạt động ngoại khóa. Trong ảnh: Học sinh tham gia trải nghiệm cứu nạn cứu hộ do các nhà trường phối hợp với Phòng Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu hộ cứu nạn tổ chức.

“Các giờ học ngoại khóa ở trường còn rất ít, chỉ mang tính chất giới thiệu, thông tin, chứ chưa thể hình thành kỹ năng cho các con. Trong khi đó vợ chồng tôi công việc rất bận không thể theo sát các con thường xuyên” - anh Tuyến lý giải.

Sự lo ngại của anh Tuyến tăng thêm khi thời gian gần đây, anh liên tục đọc được thông tin về các vụ việc tiêu cực liên quan đến trẻ em. Mới nhất là hình thức lừa đảo “bắt cóc online” mà công an các địa phương liên tiếp phải đưa ra cảnh báo. Theo đó, các đối tượng thường nhắm đến trẻ lớn tuổi, có sử dụng điện thoại để tiếp cận, thao túng tâm lý, dàn dựng thương tích, rồi quay video gửi về gia đình để tạo áo lực chuyển tiền. Thực trạng này khiến anh thay đổi hoàn toàn tư duy giáo dục cho con.

“Trước kia tôi chỉ tập trung đến việc cho con học thêm các lớp văn hóa, và chủ yếu là phụ đạo môn học con còn đang yếu chứ hoàn toàn không có khái niệm về học kỹ năng sống. Gần đây tôi mới thấy việc trang bị kỹ năng mềm để con chủ động ứng phó với các tình huống trong xã hội quan trọng không kém. Do vậy, tôi bắt đầu đi tìm hiểu và quyết định đăng ký cho con tham gia học kỹ năng sống tại 1 trung tâm trên địa bàn phường Điện Biên Phủ, với hi vọng sẽ giúp con lấp được những khoảng trống còn thiếu về kỹ năng để tự bảo vệ bản thân” - anh Tuyến chia sẻ.

Cả 2 con của chị Phạm Châu Anh đều tham gia lớp giáo dục kỹ năng sống.

Còn chị Phạm Châu Anh, phường Điện Biên Phủ, do sớm xác định tầm quan trọng của kỹ năng sống đối với trẻ nên đã chủ động đăng ký cho cả 2 con theo học tại 1 trung tâm tại phường Mường Thanh. Theo chị Châu Anh, việc giáo dục kỹ năng sống là vô cùng quan trọng. Tài giỏi, thông minh mà thiếu kỹ năng sống cũng khó hòa nhập, tiếp cận môi trường xung quanh. Thực tế, nhiều trẻ không chỉ thiếu hụt kiến thức giao tiếp mà quan trọng hơn là cách đối diện trước mỗi hoàn cảnh cụ thể và làm sao để vượt qua nó.

“Xã hội hiện nay có rất nhiều thách thức, rủi do khiến con trẻ bị tổn thương cả về thể chất lẫn tinh thần mà không phải ai cũng nhìn rõ được. Bởi vậy, tôi chọn cách nhờ đến những lớp học giáo dục kỹ năng sống. Ở những lớp học này, con có nhiều hơn sự tương tác với cô giáo và các bạn. Thực tế sau một thời gian học, tôi thấy các con có sự chuyển biến, rõ nét nhất là mạnh dạn, tự tin và chủ động hơn trong mọi việc. Các con biết chia sẻ việc nhà với bố mẹ, tự dọn dẹp đồ chơi… hoặc xử lý các tình huống thực tế” - chị Châu Anh khẳng định.

Trước những thay đổi tích cực của con, chị Châu Anh cho biết, do năm tới con gái út vào lớp 1, nên chị dự định sẽ đăng ký cho con tham gia khóa học “Tiền tiểu học”. Không chỉ là chủ động chuẩn bị hành trang cho con, chị mong muốn lớp học sẽ giúp con làm quen, rèn các kỹ năng cần thiết để tự tin, không bị áp lực khi bước vào môi trường học tập mới, nhiều thay đổi.

Tại lớp học kỹ năng sống, các con của chị Châu Anh được tham gia nhiều trải nghiệm thực tế để phát triển năng lực bản thân.

Giáo dục “mở”

Thực tế cho thấy, trong bối cảnh xã hội hiện nay, việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là đòi hòi tất yếu và cần thiết, giúp trẻ xây dựng, hình thành các “kỹ năng mềm” cơ bản trước những thách thức, rủi ro trong cuộc sống. Theo đánh giá của cơ quan chuyên môn, lứa tuổi mầm non là thời điểm thích hợp nhất để giáo dục kỹ năng sống, bởi đây là lúc trẻ bắt đầu định hình tính cách, xuất hiện những hành vi mang tính cá nhân. Việc cho trẻ tiếp xúc sớm với những kỹ năng thực tế không chỉ giúp trẻ quen dần với các kỹ năng, cách bảo vệ bản thân mình mà còn đồng thời bổ sung khả năng giao tiếp, sự tự tin.

Trước những yêu cầu, đòi hỏi của xã hội, khoảng 3 năm trở lại đây, một số trung tâm giáo dục trên địa bàn tỉnh cũng bắt đầu chiêu sinh, mở các khóa dạy kỹ năng sống dành cho học sinh. Tuy nhiên, trên thực tế đây vẫn còn là hoạt động giáo dục mới mẻ với nhiều phụ huynh. Những gia đình chủ động đăng ký cho con tham gia như các trường hợp ở trên còn hết sức khiêm tốn.

Trẻ hứng khởi với những trải nghiệm thực tế.

Trung tâm bồi dưỡng kỹ năng sống Doskills Điện Biên, phường Mường Thanh (thuộc Công ty TNHH phát triển giáo dục Hà Liên) là một trong những đơn vị tiên phong trong hoạt động giáo dục này. Theo đại diện trung tâm chia sẻ, trung bình mỗi khóa học đầy đủ sẽ bao gồm 40 buổi, với việc trang bị 11 kỹ năng cơ bản, như: Tự phục vụ, giới tính, bảo vệ bản thân, giao tiếp ứng xử, giá trị sống, làm việc nhóm, sáng tạo, quản lý thời gian, học tập, tài chính, thuyết trình. Để trẻ dễ tiếp thu kiến thức, rèn luyện và hình thành kỹ năng, trung tâm kết hợp giữa giáo dục lý thuyết và thực hành, thông qua việc tổ chức hoạt động ngoại khóa, vừa chơi vừa học.

Đối tượng tuyển sinh rộng (từ 3 – 12 tuổi) và sẽ được phân ra thành các nhóm tuổi khác nhau để xây dựng chương trình phù hợp. Việc tuyển sinh được trung tâm thực hiện liên tục trong năm, thông qua nhiều nền tảng truyền thông khác nhau. Tuy nhiên, số lượng phụ huynh chủ động tìm hiểu và đăng ký cho con học còn hạn chế. Hiện nay trung tâm mới chỉ đang duy trì 1 lớp kỹ năng sống, 1 lớp “Tiền tiểu học”, với khoảng gần 20 học sinh/lớp.

Trẻ tham gia hoạt động trải nghiệm tại Trại hè tự lập.

Cũng thừa nhận thực trạng này, theo đại diện Trung tâm bồi dưỡng giáo dục Nhân Kiệt (phường Điện Biên Phủ) thì sau nhiều lần chiêu sinh, tháng 7 vừa qua đơn vị mới mở được 1 lớp giáo dục kỹ năng sống, với khoảng gần 20 học sinh. “Trung tâm vẫn tuyển sinh, song nhu cầu của phụ huynh hiện nay chưa nhiều. Một số phụ huynh thậm chí đăng ký cho con, nhưng rồi lại bỏ để đăng ký sang các lớp học văn hóa khác”, đại diện trung tâm này cho hay.

Ngoài ra, một số đơn vị, trung tâm hoạt động giáo dục trên địa bàn còn mở các khóa học “Trại hè tự lập”, “Khóa tu mùa hè”… cho trẻ. Khi tham gia các khoa học này, trẻ vừa được học tập, vui chơi, lồng ghép với các hoạt động rèn luyện kỹ năng cơ bản, như: giao tiếp, tự phục vụ bản thân, làm việc nhóm, kỹ năng sinh tồn, hướng dẫn lối sống tích cực, nhân văn. Tuy nhiên, mỗi khóa học cũng hạn chế về số lượng học sinh.

Có thể thấy, mỗi tổ chức, cơ sở đều có những hình thức tổ chức, hoạt động giáo dục khác nhau. Với phương pháp giáo dục “mở”, không bó hẹp về không gian và trài nghiệm, các khóa học hướng tới mục tiêu tạo môi trường để trẻ có cơ hội bồi dưỡng, rèn luyện các kỹ năng mềm. Tuy nhiên, quan trọng nhất vẫn là sự chủ động quan tâm từ phía phụ huynh đối với con em mình, làm sao đảm bảo đích đến cuối cùng là trẻ được phát triển cá nhân một cách toàn diện nhất.

Hà Linh