Giáo dục là nền tảng của sự kiên cường trước thiên tai

Tối 13/10, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) tại Việt Nam và các tổ chức quốc tế khác tổ chức Lễ mít tinh hưởng ứng Ngày Quốc tế Giảm nhẹ rủi ro thiên tai và Ngày ASEAN về Quản lý thiên tai năm 2025 (13/10/2025).

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp, ngay thời điểm này, nhiều đồng bào tại các tỉnh, thành miền Bắc vẫn đang phải oằn mình gánh chịu những vết thương sâu sắc từ lũ lụt sau bão. Chỉ trong vỏn vẹn hai tháng, bốn cơn bão liên tiếp đã trút xuống những trận mưa cực lớn, gây lũ vượt lịch sử, nhấn chìm nhà cửa, đồng ruộng, xói mòn hoa màu.

Người dân Hà Tĩnh hứng chịu thiệt hại nặng nề do cơn bão Kaijiki, sau đó là bão Bualoi.

“Những hình ảnh ấy chắc hẳn đều khiến chúng ta cảm thấy xót xa, đau lòng”, Thứ trưởng nói và chia sẻ, không ngẫu nhiên sự kiện hôm nay được tổ chức tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Đây là một tuyên ngôn mạnh mẽ rằng, giáo dục không chỉ là nền tảng của tri thức, mà còn là nền tảng của sự kiên cường trước thiên tai.

Thứ trưởng lấy ví dụ, một bài giảng nhỏ lồng ghép kiến thức phòng chống thiên tai có thể cứu một mạng người. Một buổi ngoại khóa về kỹ năng sinh tồn có thể kiến tạo sự bình tĩnh trong cơn hoạn nạn, hay một câu chuyện ấm lòng về sự hồi sinh sau bão có thể thắp sáng niềm tin vào tương lai.

Thứ trưởng mong muốn các nhà giáo tương lai sẽ là cầu nối giữa tri thức hàn lâm và cuộc sống, giữa giảng đường hôm nay và cộng đồng ngày mai. “Tôi kêu gọi các bạn hãy sử dụng nhiệt huyết và trí tuệ của tuổi trẻ để gieo trồng hạt giống của sự kiên cường vào trái tim thế hệ mai sau. Hãy viết nên câu chuyện về một Việt Nam chủ động, an toàn và bất khuất”, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường kêu gọi.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp.

Ông Ziad Nabulsi - Quyền Trưởng Đại diện UNICEF Việt Nam chia sẻ thực tế đau lòng từ chuyến công tác mà ông vừa hoàn thành sáng 13/10. “Nhà cửa bị phá hủy, trường học và trung tâm y tế bị hư hại, và sinh kế bị mất. Nhưng ảnh hưởng của thiên tai còn vượt xa điều này, trẻ em không có nước sạch, dinh dưỡng đầy đủ, mất đi cơ hội học tập hoặc được bảo vệ. Sẽ mất nhiều thời gian để xây dựng lại cuộc sống và khôi phục các dịch vụ thiết yếu trên tất cả các lĩnh vực, để thực sự xây dựng tốt hơn”, ông Ziad Nabulsi nói.

Quyền Trưởng Đại diện UNICEF Việt Nam nhấn mạnh về tầm quan trọng của giáo dục, kiến thức có thể cứu sống chúng ta. Sự khác biệt giữa sự sống và cái chết thường nằm ở kiến thức, nhận thức và kỹ năng, tất cả đều phụ thuộc vào việc chúng ta giáo dục con em chúng ta như thế nào.

“Nếu mỗi giáo viên giúp mọi trẻ em học cách giữ an toàn trong bão, lụt hoặc nắng nóng, chúng ta sẽ xây dựng một thế hệ không chỉ có thông tin mà còn kiên cường”, ông Ziad Nabulsi cho rằng, một Việt Nam kiên cường là một Việt Nam mà trường học an toàn và việc học tiếp tục được duy trì trong trường hợp khẩn cấp, giáo viên được trang bị để cung cấp giáo dục về giảm nhẹ rủi ro và tiếng nói của trẻ em giúp định hình các chính sách về khí hậu và thiên tai.

Trường học ở Nghệ An chứng kiến cảnh tan hoang sau khi bão Bualoi đổ bộ.

Theo PGS.TS Nguyễn Văn Hiền – Bí thư Đảng ủy - Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, ngay trong những thập kỷ đầu tiên của thế kỷ 21, nhân loại đã chứng kiến sự biến đổi khí hậu với tốc độ và quy mô chưa từng có. Những hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, lũ lụt, hạn hán kéo dài hay tình trạng nước biển dâng không còn là câu chuyện của riêng một quốc gia hay một khu vực nào, mà đã trở thành những thách thức toàn cầu đối với sự phát triển bền vững của nhân loại.

Theo PGS Hiền, Việt Nam, đất nước nằm trên vành đai chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, đã và đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng đối với phát triển kinh tế, cơ sở hạ tầng, và đặc biệt là sức khỏe và sinh kế của người dân.

Cơn bão số 3 (bão Yagi) năm 2024 và mới nhất đây là cơn bão số 10 (Bualoi) và cơn bão số 11 (Matmo) của năm 2025 đã và đang gây ra những tổn thất vô cùng lớn cả về tài sản và sức khỏe của người dân tại các khu vực chịu tác động của bão.

“Trong bối cảnh đó, việc nâng cao năng lực quản lý rủi ro thiên tai, thúc đẩy ý thức cộng đồng và xây dựng khả năng thích ứng cho người dân đã trở thành nhiệm vụ vừa chiến lược, vừa cấp bách hơn bao giờ hết”, PGS Hiền nói.

Việt Nam đang trải qua những năm thiên tai tàn phá ghê gớm. Năm 2024, siêu bão Yagi, cơn bão mạnh nhất nửa thập kỷ đổ bộ miền Bắc đã khiến 345 người chết và mất tích, thiệt hại hơn 87.000 nghìn tỷ đồng.

Từ đầu năm đến nay, nhất là từ tháng 6, nước ta hứng chịu mưa bão dồn dập, trong đó cơn bão Kaijiki và cơn bão Bualoi đổ bộ với cường độ mạnh và rất mạnh, gây tổ hợp thiên tai nghiêm trọng gồm gió mạnh, mưa lớn, lũ lụt, lốc xoáy, sạt lở đất, làm thiệt hại nặng nề ở cả miền Trung và miền Bắc.

Nguyễn Hoài