Gieo mầm khoa học từ ExploraScience Quy Nhon

Giáo viên và học sinh cùng tham gia hoạt động trải nghiệm STEM do Trung tâm tổ chức.

Đó là “Chiếc xe tri thức” của Trung tâm Khám phá Khoa học và Đổi mới Sáng tạo (ExploraScience Quy Nhon), một chương trình đã và đang để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng học sinh, giáo viên và cộng đồng tại hơn 50 điểm trường trên địa bàn tỉnh Gia Lai.

Khoa học đến từ sự gần gũi

Không phải là những bài giảng khô khan hay công thức khó nhớ, khoa học trong hành trình của ExploraScience được truyền tải bằng sự gần gũi, sinh động và đầy cảm hứng. Tại mỗi điểm trường mà “Chiếc xe tri thức” dừng chân, từ miền biển Phù Cát, Hoài Nhơn đến miền núi Vĩnh Thạnh, An Lão, các em học sinh đều háo hức chờ đón những “phi hành gia áo xanh”, đội ngũ cán bộ của Trung tâm với ánh mắt tò mò và nụ cười rạng rỡ.

Mở đầu cho mỗi hành trình là các show khoa học chủ đề như Tĩnh điện và Hóa học, những lĩnh vực tưởng chừng xa lạ nhưng lại được trình bày một cách hấp dẫn, dễ hiểu. Khi quả cầu Van de Graaff phát ra điện tích khiến mái tóc của một bạn nữ dựng đứng giữa không trung, cả sân trường như vỡ òa trong tiếng reo hò. Khi ngọn lửa đổi màu từ đỏ sang xanh, từ vàng sang cam, hay khi quả bóng tự căng phồng mà không cần thổi, các em nhỏ không giấu nổi sự kinh ngạc.

Mang trải nghiệm mới lạ đến với các em học sinh.

Những hiện tượng tưởng chừng như “ảo thuật” ấy thực chất là kết quả của các phản ứng vật lý và hóa học cơ bản. Nhưng chính sự bất ngờ, kỳ diệu ấy lại là chất xúc tác mạnh mẽ, khơi gợi trí tò mò và kích thích tư duy khoa học trong mỗi học sinh. Đó cũng là mục tiêu mà trung tâm hướng đến: biến những điều khó hiểu thành dễ tiếp cận, để từ đó nuôi dưỡng niềm đam mê khám phá trong các em.

Sau phần trình diễn, các em bước vào không gian trải nghiệm với hàng loạt trò chơi và mô hình khoa học đầy màu sắc. Từ bộ Tangram với những mảnh ghép tạo hình con vật, đồ vật đến Tháp Hà Nội, trò chơi trí tuệ đòi hỏi sự logic và kiên nhẫn; từ việc lắp ghép các khối hình học đến xây tháp bằng mì Ý, dựng cầu bằng que gỗ hay điều khiển bóng vượt chướng ngại vật bằng máy thổi bụi… tất cả đều là những thử thách thú vị, giúp các em rèn luyện tư duy, kỹ năng và sự sáng tạo.

Không có em nào bỏ cuộc. Dù gặp khó khăn, các “chiến binh nhí” vẫn kiên trì tìm cách giải quyết, thể hiện sự hoạt bát, lanh lợi và tinh thần học hỏi không ngừng. Những trò chơi ấy không chỉ là sân chơi trí tuệ, mà còn là nơi các em học cách hợp tác, chia sẻ và vượt qua thử thách bằng chính khả năng của mình.

Anh Nguyễn Văn Tuệ, cán bộ Trung tâm cho biết, có những điểm trường nằm sâu trong vùng núi, đường đi khó khăn, nhưng khi đến nơi, nhìn thấy ánh mắt háo hức của các em học sinh, mọi mệt mỏi đều tan biến.

Các em không chỉ tò mò mà còn rất thông minh, chịu khó quan sát và đặt những câu hỏi khiến chúng tôi bất ngờ. Mỗi chuyến đi là một hành trình đặc biệt, nhất là thấy niềm vui của các em khi hiểu được một hiện tượng khoa học, chúng tôi thấy công việc của mình thật ý nghĩa, anh nói.

Hành trình không ngừng nghỉ

Trong suốt hơn 5 năm triển khai, “Chiếc xe tri thức” đã đến với hơn 50 điểm trường, trải dài từ vùng ven biển đến vùng sâu, vùng xa. Mỗi nơi đi qua đều để lại những dấu ấn khó phai, đó không chỉ là sự thích thú của học sinh, mà còn là niềm vui, sự xúc động của thầy cô, phụ huynh và cả đội ngũ tổ chức.

Cô Dương Thị Loan, Hiệu trưởng Trường tiểu học An Lão chia sẻ, chúng tôi rất cảm kích trước sự tận tâm của Trung tâm Khám phá khoa học. Các em học sinh ở vùng sâu, vùng xa ít có điều kiện tiếp cận với khoa học hiện đại, nhưng nhờ chương trình này, các em đã được trải nghiệm, học hỏi và mở rộng tầm nhìn.

Cán bộ Trung tâm chia sẻ kiến thức khoa học, giúp các em hình thành tư duy phản biện và trí tưởng tượng.

Điều đặc biệt của “Chiếc xe tri thức” là cách tiếp cận khoa học không hàn lâm, không xa vời mà gần gũi, dễ hiểu và đầy cảm hứng. Thay vì chỉ học qua sách vở, các em được trực tiếp quan sát, trải nghiệm và tương tác. Chính sự tiếp cận này đã giúp khoa học trở nên thân thiện hơn, dễ tiếp thu hơn, và quan trọng nhất là khơi dậy niềm yêu thích học tập trong các em.

Tiến sĩ Nguyễn Hữu Hà, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Gia Lai nhận định, khoa học không chỉ dành cho phòng thí nghiệm hay giảng đường đại học. Khoa học cần được đưa đến với cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ. Chúng tôi đánh giá cao mô hình “Chiếc xe tri thức” vì nó góp phần xây dựng nền tảng khoa học cho tương lai.

Trong thời gian tới, Trung tâm Khám phá khoa học và Đổi mới sáng tạo dự kiến mở rộng quy mô chương trình, đưa “Chiếc xe tri thức” đến nhiều điểm trường vùng sâu, xa, khó khăn của tỉnh Gia Lai và kỳ vọng sẽ thực hiện ngoài tỉnh. Đồng thời, Trung tâm cũng sẽ xây dựng các chương trình chuyên sâu hơn, phù hợp với từng độ tuổi, từng vùng miền, nhằm phát huy tối đa hiệu quả giáo dục và lan tỏa tri thức.

Bên cạnh đó, Trung tâm sẽ phối hợp với các trường học, tổ chức đoàn thể để tổ chức các lớp học ngoại khóa, câu lạc bộ khoa học, hội thi sáng tạo… tạo môi trường học tập tích cực, năng động và sáng tạo cho học sinh.

“Chiếc xe tri thức” không chỉ là một chương trình giáo dục, mà là biểu tượng của sự kết nối giữa khoa học và cộng đồng. Mỗi điểm trường mà xe dừng lại là một hạt giống tri thức được gieo xuống, là một tia sáng mở ra cánh cửa khám phá cho thế hệ trẻ.

Trong hành trình phát triển đất nước, tri thức chính là hành trang quan trọng nhất. Và những chương trình như “Chiếc xe tri thức” chính là cách để chúng ta chuẩn bị hành trang ấy một cách vững chắc, bền bỉ và đầy cảm hứng.

LƯƠNG TÙNG