Giữ lại hay giải tán - giải pháp nào để hội phụ huynh thực sự đúng vai?

Hội phụ huynh - từ cầu nối đến “bình phong” cho lạm thu?

Từ phản ánh của nhiều phụ huynh, có thể thấy hội phụ huynh ở không ít nơi đang hoạt động lệch khỏi mục tiêu ban đầu. Thay vì hỗ trợ và kết nối, họ lại trở thành nơi thu tiền, vô tình gây áp lực ngược cho chính người đóng góp.

Anh Lê Anh Đức (Nghệ An) cho rằng: “Hội phụ huynh vốn sinh ra để kết nối giữa nhà trường và cha mẹ học sinh, bảo vệ quyền lợi cho thầy cô và học trò. Nhưng giờ hội chỉ làm được một nửa, ai không vừa lòng giáo viên chủ nhiệm hoặc nhà trường thì bị thay ngay”.

Từ trải nghiệm thực tế, chị Nga Nguyễn kể: “Con tôi mới vào lớp 1, ngay buổi tập trung đã được thông báo nộp quỹ 500.000 đồng/học sinh. Khi có phụ huynh phản ánh mức thu cao trong nhóm, người này liền bị giáo viên chủ nhiệm nhắc nhở phải báo riêng, không được nói công khai. Hội phụ huynh như vậy dễ trở thành nơi nịnh nọt, lấy lòng giáo viên”.

Chỉ khi hoạt động đúng bản chất - gắn kết gia đình và nhà trường vì lợi ích của học sinh thì hội phụ huynh mới lấy lại được sự đồng thuận từ xã hội. Ảnh: PV

Trong các diễn đàn của phụ huynh, nhiều ý kiến thẳng thắn đề nghị giải tán hội. Nickname Chung Lê cho rằng, hội phụ huynh khiến phụ huynh nghèo khó “đu” theo. Nó chỉ là nơi hợp thức hóa các khoản thu. “ Nếu hội phụ huynh trở thành công cụ để nhà trường đẩy trách nhiệm, đứng ra làm những việc mà nhà trường không muốn gánh thì nó không có tác dụng gì, thậm chí gây áp lực cho các phụ huynh”, phụ huynh này thẳng thắn bày tỏ.

Ở góc nhìn khác, theo cô giáo Chu Thị Bình (Hà Tĩnh), hội phụ huynh “chỉ là công cụ, người chịu tiếng thay nhà trường”. Nhiều khoản đóng góp như quạt, cây cảnh, vệ sinh… đều gắn mác “tự nguyện”, không ai dám phản đối. “Cần có đường dây nóng để phụ huynh phản ánh, và hiệu trưởng phải chịu trách nhiệm nếu có sai phạm”, cô Bình đề nghị.

Một thầy giáo khác cũng thẳng thắn chia sẻ: "Là người từng gắn bó với ngành giáo dục suốt 33 năm, tôi không ít lần cảm thấy bức xúc khi tham dự các cuộc họp phụ huynh, nhưng lại không thể lên tiếng vì nhiều rào cản. Hội Phụ huynh đang trở thành tấm bình phong cho nhà trường trong việc thu các khoản phát sinh thiếu minh bạch. Tôi cho rằng, Hội Phụ huynh, với cách vận hành như hiện nay, cần được xem xét lại một cách nghiêm túc, nếu không thể cải tổ để thực sự đại diện cho phụ huynh và học sinh, thì nên mạnh dạn loại bỏ".

Thu - chi phải minh bạch, hội phụ huynh chỉ nên giám sát và hỗ trợ học sinh

Dẫu còn nhiều bức xúc, không ít phụ huynh cũng ghi nhận mặt tích cực. Chị Hạ Trâm cho biết: "Ở địa phương tôi, hội phụ huynh lo sửa sang lớp, lắp điện nước... tạo sự gắn kết giữa cha mẹ học sinh để chăm lo cho các con".

Cùng tâm tư đó, chị Nguyễn Hường (Nam Định) một thành viên ban phụ huynh, tâm sự: “Chúng tôi cũng đóng góp và trực tiếp làm nhiều việc cho lớp như trang trí, tổ chức Trung thu cho các cháu. Tiền quỹ đều dùng cho hoạt động chung chứ không phải cho cá nhân. Nghe các ý kiến tiêu cực trên tôi thấy rất chạnh lòng”.

Thực tế ở một số địa phương cũng khác biệt. Chị Đinh Thị Yên (Phú Thọ) cho biết: “Ở trường miền núi chỗ tôi, hội phụ huynh không được phép thu bất kỳ khoản nào ngoài vài chục nghìn đồng quỹ cho các ngày lễ và động viên học sinh có thành tích”.

Tuy nhiên, một số phụ huynh khác đặt câu hỏi về tính minh bạch. Chị Lan Hương thắc mắc: “Một năm quỹ lớp lên tới 24 triệu đồng nhưng cuối năm chỉ thấy mỗi học sinh được vài quyển vở. Quỹ chi vào đâu?”.

Những băn khoăn về tính minh bạch trong thu - chi đã khiến nhiều phụ huynh đặt lại câu hỏi về vai trò thực sự của ban phụ huynh trong nhà trường.

Chị Nguyễn Thu Hương (Hà Nội) bày tỏ quan điểm dung hòa: "Ban phụ huynh thực sự cần thiết nếu hoạt động đúng chức năng, hỗ trợ thầy cô và gắn kết phụ huynh. Nhưng thực tế, không ít nơi ban phụ huynh lại bị gắn liền với chuyện “lạm thu” hoặc trở thành công cụ hợp thức hóa các khoản đóng góp. Điều đó làm mất đi ý nghĩa ban đầu, gây ra sự nghi ngại, thậm chí là bức xúc trong dư luận".

“Vì vậy, cần chấm dứt việc thu - chi thông qua ban phụ huynh. Nhà trường phải công khai minh bạch, còn hội chỉ nên tập trung vào kết nối, giám sát để bảo vệ quyền lợi học sinh. Như vậy vừa công bằng, vừa giữ được sự đồng thuận, không gây áp lực cho bất kỳ gia đình nào’, chị Hương đề nghị.

Từ góc nhìn chuyên gia, PGS.TS Trần Thành Nam (Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục, ĐHQGHN) cho rằng chính một bộ phận phụ huynh cũng góp phần khiến “lạm thu” khó chấm dứt, khi mặc định trở thành “cánh tay nối dài” của giáo viên, chủ động đề xuất nhiều khoản thu mà không cân nhắc đến sự khác biệt hoàn cảnh. Điều này tạo ra nguy cơ bất bình đẳng giữa các gia đình và học sinh.

Ở góc độ chính sách, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga khẳng định: “Mục đích ra đời và vai trò của hội cha mẹ học sinh rất quan trọng, nhất là ở bậc tiểu học và trung học cơ sở. Nhưng nhiều nơi hội lập ra chỉ để thu tiền mà không có sự đồng thuận. Vì vậy cần giám sát, xử lý ngay các khoản bất hợp lý. Chúng ta phải chấn chỉnh chứ không nên xóa bỏ, để hội phụ huynh thực sự phát huy đúng mục đích”.

Những ý kiến trái chiều cho thấy, vấn đề lớn nhất không phải là “có cần hay không cần hội phụ huynh”, mà là cách thức vận hành. Khi hội bị lợi dụng để hợp thức hóa các khoản thu, phụ huynh mất niềm tin, giáo viên cũng lúng túng. Chỉ khi hoạt động đúng bản chất - gắn kết gia đình và nhà trường vì lợi ích của học sinh thì hội phụ huynh mới lấy lại được sự đồng thuận từ xã hội.

Thu Hằng/VOV.VN