Giữ 'lửa' giữa lưng trời

Phó Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học Nậm Manh luôn gần gũi, sẻ chia cùng học sinh dân tộc thiểu số.

Trên những con dốc mịt mù sương, nơi lớp học nép mình bên vách núi, suốt hơn nửa đời người, cô Lù Thu Hiền – Phó Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học Nậm Manh (Lai Châu) – lặng lẽ bám bản, bám lớp.

Lớn lên giữa gian khó

Sinh ra tại bản Mường Mô (xã Mường Mô, huyện Mường Tè cũ), tuổi thơ của cô Lù Thu Hiền gắn liền với nỗi vất vả vùng đất nghèo biên giới. Mồ côi cha từ năm 10 tuổi, mẹ tảo tần nuôi ba con ăn học. Thời ấy, học sinh là “của hiếm”, còn giáo viên lại càng quý hơn. Chính điều đó gieo vào cô bé nhỏ nhắn ước mơ giản dị nhưng lớn lao: trở thành cô giáo, trở về bản dạy chữ, dạy người.

Năm 15 tuổi, cô Hiền cùng hơn 10 thanh niên Mường Tè khăn gói xuống huyện Tuần Giáo (cũ) theo học Trường Trung học Sư phạm Lai Châu. Mỗi chuyến đi là một hành trình gian nan: đi bộ hai ngày đến Mường Lay, rồi bắt xe khách thêm nửa ngày mới tới trường. Những bước chân không mỏi ấy đã rèn nên ý chí bền bỉ và hun đúc khát vọng “đem chữ về bản”.

Tốt nghiệp năm 1995, cô trở về giảng dạy tại Trường Tiểu học thị trấn Mường Tè, biến ước mơ thuở nhỏ thành hiện thực. Nhưng chặng đường phía trước còn đầy thử thách.

Ký ức “cắm bản” vẫn nguyên vẹn trong tâm trí cô. Ngày đầu đứng lớp, hơn 30 học sinh, trong đó có hai em cá biệt thường gây gổ, bị bạn bè xa lánh. Tìm hiểu mới biết, một em mồ côi cha mẹ, sống với bà ngoại già yếu; em còn lại ở với mẹ đơn thân. Cô thương các em, ngoài giờ dạy còn rủ đến nhà học, cùng làm việc. Kiên trì từng ngày, hai học trò nghịch ngợm dần thay đổi, trở thành học sinh ngoan của lớp, của trường.

Năm học 1998 - 1999, cô được điều về điểm trường Phiêng Kham – Trường Phổ thông cơ sở xã Bum Nưa. Lớp học dựng bằng phên tre, vách nứa bên con suối nhỏ. Tháng 4/1999, trận lốc đêm cuốn bay lớp học, sập phòng ở, đồ đạc tan hoang. “Chúng tôi phải lấy đệm che bàn, chui xuống gầm bàn trú. May mắn không ai bị thương. Dân bản đã cho ở nhờ để duy trì lớp học đến cuối năm”, cô nhớ lại.

Cô Hiền trong giờ giảng tại Trường PTDTBT Tiểu học Nậm Manh.

Giữ nghề bằng cả trái tim

Công tác ở nhiều điểm trường, vượt rừng băng núi là “thói quen” của cô Hiền. Năm học 2003 - 2004, khi con mới 4 tháng tuổi, cô nhận nhiệm vụ tại Trường Tiểu học số 1 Pa Vệ Sủ. Không gửi được con, cô địu con đi bộ hơn 20km đường rừng đến trường. Có lần xe máy tuột dốc, cô liều mình lấy thân chặn xe. “Chiếc xe là cả gia tài chắt chiu. Dù tay chân trầy xước, quần áo lấm lem, tôi vẫn thấy may mắn vì cả người và xe đều an toàn”, cô xúc động kể.

Trong vai trò cán bộ quản lý, cô không ngại vượt hơn 100km lên các điểm bản Lồng Ngài, Nậm Lay để kiểm tra, tư vấn chuyên môn cho giáo viên, kể cả giữa mùa mưa gian khó. Từ năm học 2007–2008, cô liên tục đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi cấp huyện, cấp tỉnh, là giảng viên cốt cán trong nhiều đợt tập huấn. Các sáng kiến kinh nghiệm của cô được áp dụng rộng rãi, nâng cao hiệu quả dạy học.

Với đặc thù học sinh vùng cao hạn chế tiếng Việt, cô xây dựng kế hoạch bồi dưỡng riêng, tăng cường tiếng Việt làm nền tảng cho các môn học khác. “Đây là chìa khóa giúp các em vượt rào cản ngôn ngữ”, cô khẳng định. Nhận xét về đồng nghiệp, cô Đinh Thị Lan chia sẻ: “Cô Hiền chuẩn mực, khéo léo trong giao tiếp, gắn kết tập thể, truyền cảm hứng để giáo viên tự tin phát triển”.

Với đóng góp bền bỉ, năm 2013, cô Hiền được Bộ GD&ĐT tặng Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp giáo dục; 5 lần nhận Bằng khen của UBND tỉnh Lai Châu; năm học 2021–2022, nhận Bằng khen của Bộ GD&ĐT vì thành tích xuất sắc trong phong trào “Đổi mới, sáng tạo trong quản lý, giảng dạy và học tập”.

Năm 2023, cô vinh dự được Chủ tịch nước trao tặng danh hiệu Nhà giáo Ưu tú – phần thưởng cao quý cho chặng đường “gieo chữ” không mỏi nơi rẻo cao. Danh hiệu ấy không chỉ là niềm vinh dự của riêng cô Hiền, mà còn là lời tri ân gửi đến những người thầy thầm lặng đang bám bản, bám lớp – nơi gian khó chưa bao giờ vơi, nhưng niềm tin vào con chữ thì chưa bao giờ tắt.

Hà Thuận