'Gỡ rối' cho hộ kinh doanh khi bỏ thuế khoán

Cán bộ thuế đến từng hộ kinh doanh tuyên truyền cho người dân về chính sách thuế mới

Hộ kinh doanh nộp thuế khoán có doanh thu năm 2025, từ 1 tỷ đồng trở lên bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế được khởi tạo từ máy tính tiền. Quy định mới này đã và đang tạo ra nhiều băn khoăn, lo lắng cho hàng ngàn hộ kinh doanh cá thể. Đây không chỉ là một thay đổi về chính sách, mà còn là bước tiến mạnh mẽ trong lộ trình chuyển đổi số của ngành thuế, hướng tới sự minh bạch và công bằng hơn.

Còn nhiều băn khoăn

Trong nhiều năm qua, phương pháp thuế khoán đã trở thành một phần quen thuộc trong hoạt động của các hộ kinh doanh cá thể. Với phương pháp này, số thuế phải nộp được ấn định dựa trên yếu tố ngành nghề, địa bàn và quy mô kinh doanh, mang lại sự đơn giản, tiện lợi nhất định. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của nền kinh tế số và yêu cầu cấp thiết về minh bạch, phương pháp này đã bộc lộ những hạn chế.

Giờ đây, khi Nghị định 70 của Chính phủ bắt đầu được áp dụng, tâm lý chung của các hộ kinh doanh khá lo lắng. Họ băn khoăn: “Chưa biết phải làm như thế nào, có bị truy thu lại phần khoán trước cũ không?”. Những câu hỏi này phản ánh đúng thực trạng về một sự thay đổi lớn, đòi hỏi các hộ kinh doanh phải nhanh chóng thích nghi và thay đổi tư duy quản lý.

Chị Chu Kiều Tuyết - chủ tiệm bán tạp hóa Quân Tuyết tại phường Dữu Lâu, TP Việt Trì cho biết: “Nhân sự cửa hàng rất mỏng. Chủ yếu là chủ cửa hàng và thành viên trong gia đình, đảm nhiệm tất cả các khâu. Nay phải kiêm thêm nhiệm vụ kê khai doanh thu, sử dụng phần mềm bán hàng, kê khai hóa đơn điện tử là gánh nặng lớn, vượt quá năng lực vận hành truyền thống. Việc đầu tư máy móc, phần mềm, đào tạo nhân sự là khoản chi phí mới không nhỏ, đặc biệt với những hộ có quy mô nhỏ”.

Chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai doanh thu thực tế được xem là thay đổi lớn, làm mất đi “vùng an toàn” đã quen thuộc lâu nay. Trong điều kiện doanh thu bán lẻ các mặt hàng tiêu dùng có nhiều biến động, cạnh tranh như hiện nay, hộ kinh doanh càng ngại minh bạch hoàn toàn dòng tiền.

Chị Phạm Thùy Dương, Giám đốc Công ty TNHH Đại lý thuế Hùng Vương (trụ sở tại thị xã Phú Thọ) cho biết: "Đây là xu thế không thể đảo ngược. Thay vì than thở, băn khoăn, lo lắng, hộ kinh doanh cần làm ngay việc là cần hiểu về thuế, nghiên cứu các quy định, tham khảo có chọn lọc thông tin, lựa chọn phương thức kinh doanh, phát triển bền vững”.

Lời khuyên của chị Dương chạm đúng vào trọng tâm của vấn đề. Đó là sự thiếu hụt thông tin chính xác và tâm lý e ngại trước những thay đổi. Nhiều hộ kinh doanh vẫn còn mơ hồ về cách thức kê khai mới, về việc sử dụng hóa đơn điện tử và đặc biệt là trách nhiệm của chủ hộ kinh doanh khi mọi giao dịch được ghi nhận một cách công khai, minh bạch.

Các hộ kinh doanh có doanh thu năm 2025 trên 1 tỷ đồng, bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế được khởi tạo từ máy tính tiền từ 1/6/2025.

Nắm vững quy định, chủ động chuyển đổi

Hiện nay, có tình trạng một số hộ kinh doanh từ chối nhận chuyển khoản, chỉ chấp nhận tiền mặt do lo ngại bị theo dõi doanh thu thực; có hộ kinh doanh vẫn nhận chuyển khoản nhưng tăng giá bán, với lý do “thực hiện luật thuế mới”. Đồng thời, thời gian gần đây, trên mạng xã hội còn lan truyền thông tin rằng các tài khoản cá nhân có tổng số tiền giao dịch (chuyển đến và đi) trên 1 tỷ đồng/năm sẽ bị truy thu 1,5% trên tổng giao dịch. Bởi vậy, một số người bán hàng xin phép thu toàn bộ bằng tiền mặt, hoặc nếu khách chuyển khoản thì sẽ xuất hóa đơn điện tử và trừ phí 1,5%. Ở khía cạnh khác, có hộ kinh doanh cho rằng, sử dụng phần mềm của cơ quan thuế sẽ bị tính phí dịch vụ sử dụng hằng năm.

Đồng chí Nguyễn Huy Hồng - Chi cục trưởng Chi cục Thuế khu vực VIII cho biết: “Tùy theo ngành nghề, tỷ lệ thuế thu nhập cá nhân và thuế giá trị gia tăng sẽ khác nhau, nhưng phương pháp xác định thuế không thay đổi trước và sau ngày 1/6. Chỉ có điều, trước đây doanh thu xác định không qua máy tính tiền, còn nay doanh thu được kê khai rõ ràng qua hệ thống điện tử nên công khai, minh bạch. Hộ kinh doanh cần hiểu rõ: Đã kinh doanh, bán hàng là phải khai nộp thuế, xuất hóa đơn. Còn thu bằng tiền mặt, chuyển khoản qua ngân hàng hay bất kỳ phương thức thanh toán nào qua trung gian tài chính vẫn phải có trách nhiệm khai nộp thuế”.

Cơ quan thuế cũng ra thông báo, người bán nói chung và người bán hàng online, đăng trên mạng xã hội như Facebook hay Zalo đều phải xuất hóa đơn và nội dung trên hóa đơn chứng từ phải ghi cụ thể, rõ ràng. Nếu hộ kinh doanh xuất hóa đơn không tuân thủ đầy đủ hình thức và nội dung theo quy định thì cơ quan thuế hoàn toàn có thể xử phạt. Dù bán hàng bất cứ hình thức nào vẫn phải có trách nhiệm kê khai doanh thu để xác định cơ sở tính thuế.

Việc từ chối nhận thanh toán chuyển khoản là hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật, cơ quan thuế hoàn toàn có thể đưa những người bán hàng này vào tầm ngắm để kiểm tra thuế, xử lý nhằm răn đe nếu có vi phạm. Về hiện tượng thu thêm 1,5% trên tổng số tiền chuyển khoản từ ngày 1/6, đây là cách hiểu sai lệch. Thuế giá trị gia tăng là thuế gián thu, người tiêu dùng phải chịu; còn thuế thu nhập cá nhân là nghĩa vụ của hộ kinh doanh. Thuế giá trị gia tăng có thể xem xét cộng vào giá bán. Việc hộ kinh doanh nâng giá bán để bù chi phí thuế là quyền của họ, nhưng phải niêm yết công khai, áp dụng bình đẳng với mọi khách hàng, bất kể có lấy hóa đơn hay không.

Sự chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai doanh thu cụ thể và áp dụng hóa đơn điện tử là một bước đi tất yếu trong bối cảnh nền kinh tế số. Việc tuân thủ quy định không chỉ là nghĩa vụ mà còn là chìa khóa để xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh, công bằng, và thúc đẩy sự phát triển chung của đất nước.

Thùy Trang